Auksyny: Różnice pomiędzy wersjami

 

'''Auksyny''' – grupa substancji chemicznych zaliczanych do [[hormony roślinne|hormonów roślinnych]]. Stymulują wzrost [[rośliny|roślin]] oraz wpływają na kształtowanie się [[owoc]]ów [[partenokarpia|partenokarpicznych]]) i odgrywają istotną rolę w procesach [[Adaptacja (biologia)|adaptacji]] takich jak [[fototropizm]] i [[geotropizm]]. Auksyny wykazują cechy zarówno hormonów w znaczeniu zbliżonym do pojęcia używanego na określenie substancji regulacyjnych ssaków oraz cechy [[morfogen]]ów, czyli substancji regulujących proces [[Morfogeneza roślin|morfogenezy]] roślin{{r|Friml-2003}}. Pierwszą odkrytą auksyną jest [[kwas indolilooctowy]] (IAA){{r|Kopcewicz-2002}}. Jest on syntezowany w [[tkanka twórcza|merystemie]] wierzchołkowym [[łodyga|pędu]], młodych liściach, zarodku oraz w małych ilościach w korzeniu. Transport IAA przez [[Miękisz|parenchymę]] ma unikatowy charakter. Jest on wolny (5-20 mm/h) i kierunkowy (polarny), jednak nie jest zależny od grawitacji. Ponadto IAA przemieszcza się szybko i bezkierunkowo poprzez [[łyko|floem]] (5-20 cm/h).

 

== Działanie ==

Działanie auksyn związane jest z dwoma rodzajami reakcji. Odpowiedzi szybkie nie wiążą się z regulacją ekspresji genów i prawdopodobnie są związane z białkami wiążącymi auksyny (ABP - ang. auxin-binding proteins). Druga grupa reakcji to odpowiedzi powolne związane z ekspresją genów i białkami z domeną F (ang. F-box proteins){{r|Simon-2011}}.

Jedną z ważniejszych funkcji auksyn jest pobudzenie [[wzrost elongacyjny|wzrostu elongacyjnego]] roślin. Mają one pośredni wpływ na rozciągliwość ścian komórkowych. Według jednej z hipotez (zwanej hipotezą wzrostu w wyniku zakwaszenia – [[wzrost kwasowy]]) auksyny pobudzają działanie [[pompa protonowa|pompy protonowej]] w błonach komórkowych, w wyniku czego [[jon hydroniowy|jony hydroniowe]] (H₃O⁺) przenikają z [[cytoplazma|cytoplazmy]] do [[ściana komórkowa|ściany komórkowej]]. Powoduje to zakwaszenie ściany komórkowej i aktywację [[białka|białek]] z grupy [[ekspansyny|ekspansyn]], rozrywających [[wiązanie chemiczne|wiązania]] pomiędzy [[cząsteczka]]mi wchodzącymi w skład ściany komórkowej. Ściana wówczas staje się plastyczna i zdolna do rozciągania pod wpływem ciśnienia wody, która w warunkach ułatwionego transportu przenika do wnętrza rośliny i akumuluje się głównie w [[tonoplast|tonoplaście]].

== Historia odkrycia ==

Istnienie substancji wpływających na wzrost [[koleoptyl]]a wykazali niezależnie w roku 1927 uczony ukraiński N.G. Chołodny i w roku 1928 F. Went. Odcięte wierzchołki koleoptyla umieszczano na bloczkach [[agar]]owych. Jeśli po kilku godzinach bloczek agarowy przykładano po jednej stronie pozbawionego wierzchołka koleoptyla następowało wygięcie w wyniku szybszego wzrostu tej strony. Substancją dyfundująca do bloczka agarowego okazał się kwas indolilo-3-octowy{{r|Szweykowska-2002}}.

 

{{wikisłownik|auksyna}}

<ref name="Simon-2011">{{Cytuj pismo | nazwisko = Simon | imię = S. | nazwisko2 = Petrášek | imię2 = J. | tytuł = Why plants need more than one type of auxin. | czasopismo = Plant Sci | wolumin = 180 | numer = 3 | strony = 454-60 | miesiąc = Mar | rok = 2011 | doi = 10.1016/j.plantsci.2010.12.007 | pmid = 21421392 }}</ref>

<ref name="Rashotte-2003">{{Cytuj pismo | nazwisko = Rashotte | imię = AM. | nazwisko2 = Poupart | imię2 = J. | nazwisko3 = Waddell | imię3 = CS. | nazwisko4 = Muday | imię4 = GK. | nazwisko5 = Muday | imię5 = GK. | tytuł = Transport of the two natural auxins, indole-3-butyric acid and indole-3-acetic acid, in Arabidopsis. | czasopismo = Plant Physiol | wolumin = 133 | numer = 2 | strony = 761-72 | miesiąc = Oct | rok = 2003 | doi = 10.1104/pp.103.022582 | pmid = 14526119 }}</ref>

}}

* Jankiewicz L.S. (red.), ''Regulatory wzrostu i rozwoju roślin, Tom 1. Właściwości i działanie'', PWN, Warszawa 1997.