Kapustin Jar: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków |
m poprawa linków |
||
Linia 26:
'''Kapustin Jar''' ([[język rosyjski|ros.]] ''Капустин Яр'') – [[kosmodrom]] i rakietowy poligon wojskowy w północno-zachodniej części okręgu [[astrachań]]skiego.
W maju [[1946]] r. władze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] podjęły decyzję o utworzeniu [[poligon wojskowy|poligonu wojskowego]] podobnego do tego, którym dysponowali Amerykanie w [[Nowy Meksyk|Nowym Meksyku]]. Grupa kierowana przez gen. [[Wasilij Wozniuk|Wasilija Wozniuka]] spośród siedmiu rozważanych lokalizacji wybrała tę, znajdującą się w sąsiedztwie miasta [[Wołgograd]] w okręgu astrachańskim i niedaleko od wsi Kapustin Jar. Budowę pierwszych pól startowych powstającego doświadczalnego poligonu rakietowego rozpoczęto w 1946 roku. 3 czerwca 1947 Rada Ministrów ZSRR podjęła decyzję o rozpoczęciu budowy w tym właśnie miejscu głównego poligonu rakietowego. Pracami budowlanymi kierował gen. Wozniuk, on też został pierwszym komendantem poligonu.
1 października 1947 gen. Wozniuk przekazał do [[Moskwa|Moskwy]] informację o pełnej gotowości poligonu do wystrzeliwania [[rakietowy pocisk balistyczny|pocisków balistycznych]]. Dwa tygodnie później do bazy przybyła pierwsza partia niemieckich pocisków [[V2 (pocisk rakietowy)|A-4/V-2]], którą specjaliści radzieccy zdołali zmontować ze znalezionych w fabrykach niemieckich części. Pierwszy start pocisku balistycznego z poligonu miał miejsce 18 października 1947 o 10.47 czasu moskiewskiego.<ref>{{cytuj pismo|czasopismo=Astronautyka|wydawca=Ossolineum|miejsce=Wrocław|rok=1988|numer=6|issn=0004-623X|strony=20}}</ref> Rakieta osiągnęła pułap 86 km i spadła w odległości 274 km od miejsca startu. W ciągu następnego miesiąca wystrzelono kolejnych 10-11 rakiet, z których 9 osiągnęło założony cel. Doświadczenie zdobyte po tych próbach zaowocowało w rok później uruchomieniem produkcji analogicznej pod względem konstrukcji rakiety R-1, która przeszła pomyślne próby jesienią 1948.
Linia 32:
Do 1957 r. Kapustin Jar był jedynym miejscem startu radzieckich rakiet balistycznych ([[R-1 (SS-1A Scunner)|R-1]], [[R-2]], [[R-5]], R-12, [[R-14]]) oraz ich odmian geofizycznych [[W-1A]], [[W-1B]], [[W-1W]], [[W-1D]], [[W-1E]], [[W-2A]], [[W-5A]], [[W-11A]] itd. W czerwcu 1951 na poligonie podjęto próbę wystrzeliwania rakiet z psami na pokładzie. Za pomocą tych rakiet zrealizowano bogaty program badań atmosfery na wysokości 100-500 km, wykonano szereg lotów z obiektami biologicznymi w celu określenia wpływu nieważkości na żywe organizmy. Wyniki tych badań w zasadniczy sposób przyczyniły się do realizacji lotu [[Jurij Gagarin|Gagarina]]. Równolegle zorganizowano regularny sondaż atmosfery za pomocą serii rakiet meteorologicznych (MR-1, MMR-05, MMR-08). Na ten cel w północno-zachodniej strefie poligonu wydzielono obszar pod nazwą „Stacja Sondażu Atmosferycznego-Wołgograd”. W tym czasie miejsce to nie było umieszczane na mapach, a dawną nazwę miejscowości zastąpił wojskowy [[kryptonim]] Moskwa-400.
W lutym [[1956]] na poligonie Kapustin Jar pojawiły się rakiety z ładunkami jądrowymi typu R-5M. Rok później testowano międzykontynentalny pocisk R-12. 16 marca 1962 z poligonu rakietowego został przekształcony w [[kosmodrom]] - z poligonu wystrzelono [[sputnik]] [[Kosmos 1 (ZSRR)|Kosmos-1]], stąd też startowały kolejne satelity serii Kosmos. Od końca lat 60. kosmodrom nabrał charakteru międzynarodowego. W latach 1963-1987 wystartowały stąd 83 satelity, na orbity o nachyleniu od 48,4° do 50,7°. Do 1973 stosowano wyłącznie rakietę [[Kosmos B]], która startowała 60 razy (ostatni raz z [[Interkosmos-9|Interkosmosem-9]]), w tym samym roku wprowadzono do użytku silniejszą rakietę [[Kosmos-C]]. Do końca 1987 przeprowadzono 24 starty, z czego jeden był nieudany, z powodu uszkodzenia stateczników rakiety. przeważająca liczba satelitów startująca z tego terenu to były obiekty naukowo-badawcze, reszta to pojazdy eksperymentalne (np. [[Kosmos 1374]], [[Kosmos 1445]]) i technologiczne. W tym kosmodromie zapoczątkowano praktyczną współpracę w ramach programu [[Interkosmos]]. Tu startowały satelity z tej serii o numerach: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 11 i 16. Port ten odwiedzili przedstawiciele Francji, Szwecji, i Indii, podczas startu satelitów [[Aurele]], [[SRET]], [[Signe]], [[Aryabhata (satelita)|Aryabhata]] i [[Bhaskara (satelita)|Bhaskara]]. Po wystrzeleniu 22 czerwca 1988 satelity [[BOR-5]], działalność kosmodromu została zawieszona.
Wznowienie startów z poligonu Kapustin Jar nastąpiło w 1998. Tym razem z kosmodromu wystrzeliwano przy pomocy rakiety Kosmos-1 satelity komunikacyjne (m.in. Megsat-0). W 2006 prowadzono w tym miejscu próby balistyczne pocisku [[9K720 Iskander|Iskander-M]].
== Komendanci poligonu ==
| |||