Kraj zliński: Różnice pomiędzy wersjami

'''Kraj zliński''' ([[Język czeski|czes.]] ''Zlínský kraj'') – jedna z czternastu jednostek podziału terytorialnego w [[Czechy|Czechach]], odpowiednik województwa. Leży we wschodnich [[Morawy|Morawach]]. Na południowym zachodzie sąsiaduje z [[Kraj południowomorawski|krajem południowomorawskim]] (czes. ''Jihomoravský kraj'' ), na północnym zachodzie z [[Kraj ołomuniecki|krajem ołomunieckim]] (czes. ''Olomoucký kraj''), na północy z [[Kraj morawsko-śląski|krajem morawsko-śląskim]] (czes. ''Moravskoslezský kraj''), a na wschodzie ze [[Słowacja|słowackimi]]: [[Kraj żyliński|krajem żylińskim]] ([[Język słowacki|słow.]] ''Žilinský kraj'') oraz [[Kraj trenczyński|krajem trenczyńskim]] (słow. ''Trenčiansky kraj''). Jego obszar wchodzi w skład dwóch okręgów terytorialnych: [[kraj południowomorawski (okręg terytorialny)|kraj południomomorawski]] i [[kraj północnomorawski]].

Kraj leży na skraju zachodnich [[Karpaty|Karpat]]. Większość terenu jest pagórkowata lub górzysta. Najwyższe pasmo górskie leży na granicy ze Słowacją. Na południu są to [[Białe Karpaty]] ze szczytem [[Wielka Jaworzyna]] (970 m [[n.p.m.]]). Łączą się z nimi [[Jaworniki]] przechodzące w [[Beskid Śląsko-Morawski]] (czes. ''Moravskoslezské Beskydy''), z najwyższym wzniesieniem [[Łysa Góra (Beskid Śląsko-Morawski)|Łysą Górą]] (czes. ''Lysá hora''), leżącym już na terenie sąsiedniego kraju morawsko-ślaskiego. W zachodniej i południowo-zachodniej części kraju znajdują się uprawne równiny: [[Haná]] w [[powiat Kromieryż|powiecie Kromieryż]] i Slovácko w [[powiat Uherské Hradiště|powiecie Uherské Hradiště]]. Na północnym zachodzie znajdują się wzgórza [[Chrziby]] (czes. ''Chřiby'') z najwyższym punktem -– [[Brdo]] (587 m n.p.m.). Pomiędzy Chrzibami a wyżej wymienionymi górami przebiega od zachodu z kraju ołomunieckiego [[Obniżenie Górnomorawskie|uskok górnomorawski]], biegnący przez powiaty Kromieryż i [[powiat Zlín|Zlín]]. Wzdłuż rzeki [[Morawa (lewy dopływ Dunaju)|Morawy]] poprzez powiat Uherské Hradiště przebiega [[Obniżenie Dolnomorawskie|uskok dolnomorawski]] biegnący w kierunku kraju południowomorawskiego.

Duża część kraju, około 30%, to tereny podlegające ochronie ze względu na swoje walory krajobrazowe i przyrodnicze. Głównym rezerwatem przyrody są Białe Karpaty, na terenie których jest sześć rezerwatów biosfery wpisanych do rejestru [[UNESCO]]. Poza tym jest tu wiele rezerwatów przyrody, w tym na terenie Beskidu Morawsko-Śląkiego.

Z początkiem 2003 roku urzędy powiatowe uległy likwidacji, choć sam podział administracyjny pozostał. Ich rolę przejęły urzędy [[gmina|gminne]] o rozszerzonych uprawnieniach, których jest 13. Są to pozaPoza wymienionym dawnymi miastami powiatowymi są to: [[Bystřice pod Hostýnem]], [[Holešov]], [[Luhačovice]], [[Otrokovice]], [[Rožnov pod Radhoštěm]], [[Uherský Brod]], [[Valašské Klobouky]], [[Valašské Meziříčí]], [[Vizovice]].

Łącznie w kraju jest 307 gmin, w tym 30 gmin ma prawa miejskie.

Obszar kraju zlińskiego wchodzi w skład dwóch okręgów terytorialnych: [[kraj południowomorawski (okręg terytorialny)|kraj południomomorawski]] i [[kraj północnomorawski]].

W latach 1949-19591949–1959 był w granicach kraju gottwaldowskiego (czes. ''Gottwaldovský kraj''). Po roku 1960 kraj gottwaldowski uległ likwidacji. Jego tereny rozdzielono pomiędzy dawnydawne [[krajkraje południowomorawski (okręg terytorialny)|kraj południowomorawski]] i [[kraj północnomorawski|północnomorawski]]. Stan ten trwał do 31 grudnia 2000 roku,; obecnie wspomniane kraje funkcjonują jako ''okręgi terytorialne'' dla różnych instytucji państwowych, bez własnej administracji.

Dawne granice na Morawach przebiegały w odmienny sposób, a część kraju z końcem [[XI wiek]]u należała do [[Węgry|Węgier]], stąd też nazwy: [[Uherské Hradiště]] czyli (Węgierski Gród), Uherský Brod czyli (Węgierski [[Bród (geografia)|Bród]], [[Uherský Ostroh]] czyli (Węgierska Wyspa). Granicę Moraw tworzyła wtedy rzeka Olšava.

Poza niewielkimi urodzajnymi fragmentami równin, resztakraj krajuzliński to tereny górzyste i nieurodzajne, stąd też znaczenie rolnictwa jest niewielkie.

Do końca [[lata 80. XX wieku|lat 80.]] XX wieku w stolicy kraju, Zlínie, (wtedy GotwaldowieGottwaldowie), funkcjonowały duże zakłady obuwnicze założone przez [[Tomáš Baťa|Tomasza Batę]]. Przeprowadzona w [[lata 90. XX wieku|latach 90.]] prywatyzacja nie przerwała stagnacji, w jaką popadł region, co jest spowodowane silną międzynarodową konkurencją w [[Przemysł lekki|przemyśle lekkim]] oraz warunkami terenowymi i trudnościami komunikacyjnymi.

Głównym przemysłem jest hutnictwo i przemysł ciężki (26,9% udziału w produkcji kraju) oraz elektrotechniczny (14,4% udziału w produkcji kraju). Sytuację pogarsza wysoki wskaźnik bezrobocia -– 10,22%, mający tendencję wzrostową. Kraj ma najniższy produkt krajowy w całych Czechach.

Rozwija się natomiast turystyka, w tym turystyczna stolica regionu – [[Luhačovice]], – uzdrowisko mające ambicje konkurować z [[Karlowe Wary|Karlowymi Warami]].