|
'''Christus Rex''' ([[łac.]] ''[[Chrystus Król]]'', reksiści) – [[Walonia (region)|walońskie]] [[faszyzm|faszystowskie]] i ultrakatolickie ugrupowanie polityczne w [[Belgia|Belgii]] działające od [[1935]] r., w okresie okupacji podjęło się kolaboracji z [[III Rzesza|Niemcami hitlerowskimi]].
[[Plik:Rexvlag.png|right|thumb|Flaga ruchu reksistowskiego.]]
== Okres przedwojenny ==
=== Historia ruchu politycznego ===
Założycielem ruchu reksistowskiego był [[Léon Degrelle|Leon Degrelle]]. W [[1930]] r. władze kościelne powierzyły mu stanowisko dyrektora katolickiego [[konserwatyzm|konserwatywnego]] tygodnika [[Christus Rex (tygodnik)|"Christus Rex"]]. Zbliżył się wówczas do poglądów [[Charles Maurras|Charlesa Maurassa]] i francuskich [[integralizm|integralistów]]. Jednocześnie był działaczem [[Belgijska Partia Katolicka|Belgijskiej Partii Katolickiej]]. W [[1934]] r. wyjechał do [[Meksyk]]u, ogarniętego powstaniem tzw. [[cristeros]], gdzie jako [[korespondent wojenny]] napisał serię artykułów o prześladowaniach tamtejszych [[katolicyzm|katolików]] przez rządowe siły [[antyklerykalizm|antyklerykalne]].
Po powrocie do Belgii w [[1935]] r. wystąpił z Belgijskiej Partii Katolickiej i powołał [[nonkonformizm|nonkonformistyczny]] i antysystemowy ruch pod nazwą "Christus Rex". [[2 listopada]] tego roku wziął udział w [[Courtrai]] na Kongresie Federacji Katolickich Stowarzyszeń Belgijskich (notabene sam sobie przyznając prawo głosu), na którym wystąpił z mową oskarżycielską przeciwko ich przywódcom, zarzucając im wspólnotę interesów z wielkim kapitałem i finansjerą zamiast obrony głosujących na nich ubogich rzesz katolickich. W maju [[1936]] r. jego ugrupowanie uzyskało 11,5% głosów w wyborach do belgijskiego parlamentu (w tym w [[Walonia (region)|Walonii]] 25%), co dało 21 mandatów poselskich i 12 senatorskich. Reksistowscy parlamentarzyści przyszli na inauguracyjną sesję z miotłami na ramieniu, symbolem tego, co miało czekać skorumpowanych polityków.
W marcu [[1937]] r. doszło do kryzysu wśród reksistów z powodu wystawienia w przedterminowych wyborach przez Degrelle'a swojej kandydatury na premiera przeciwko przywódcy Belgijskiej Partii Katolickiej, [[Paul van Zeeland|Paulowi van Zeelandowi]]. Doprowadziło to do potępienia ruchu reksistowskiego przez prymasa arcybiskupa Malines. Przeciwko ruchowi reksistowskiemu stanęła zwarta koalicja wszystkich liczących się partii politycznych. Chociaż otrzymał on 19% głosów, było to jednak zbyt mało, aby odegrać decydującą rolę w życiu kraju. W kolejnych latach poparcie dla reksistów spadało, co było w dużej mierze spowodowane wycofaniem poparcia przez hierarchię Kościoła katolickiego. W rezultacie w wyborach parlamentarnych w [[1939]] r. zdobyto tylko 4,4% głosów (4 mandaty).
W okresie przed wybuchem wojny z Niemcami L. Degrelle, podobnie jak król [[Leopold III Koburg|Leopold III]], pragnął zachowania neutralności Belgii. Ruch reksistowski współpracował z [[Flamandzki Związek Narodowy|Flamandzkim Związkiem Narodowym]] (Vlaamsch National Verbond). Pod koniec lat 30. Degrelle nawiązał także kontakty z partiami faszystowskimi, m.in. uczestniczył jako gość na zjeździe niemieckiej [[NSDAP]], uzyskując od nich wsparcie finansowe i ideologiczne{{fakt|data=2010-09}}.
W celu zagwarantowania ciągłości struktury, L. Degrelle dążył do ustanowienia korporacyjnej [[monarchia dziedziczna|monarchii dziedzicznej]], która mogłaby zapewnić w chwilach kryzysu stabilność władzy. Ponadto reksiści domagali się [[solidaryzm społeczny|solidaryzmu społecznego]], powrotu do tradycyjnych wartości, wprowadzenia silnego rządu, odpowiedzialnego tylko przed królem, zastąpienia głosowania powszechnego głosowaniem rodzin (z dopuszczeniem kobiet do prawa głosu i przyznaniem votum pluralnego głowie rodziny). Występowali przeciw [[materializm]]owi, uosabianemu przez przedstawicieli elit politycznych i finansowych, dla których Degrelle ukuł specjalne określenie – "banksterzy". Oni to, na równi z [[marksizm]]em, stali się głównym celem jego ataków.
Partia głosiła poglądy [[antysemityzm|antysemickie]]<ref>Jong, Loe de (1956) German Fifth Column In the Second World War Routledge & Kegan Paul; Mussert, Anton en Current Biography 1941, s. 621</ref>.
Po kontaktach z nazistami Degelle inkorporował do swej ideologii wątki [[antysemityzm|antysemickie]].
== Okupacja niemiecka ==
Po agresji [[III Rzesza|Niemiec]] na Belgię 10 maja [[1940]] r., L. Degrelle został, z pogwałceniem [[immunitet]]u parlamentarnego, aresztowany wraz z ok. 1 tys. członków ruchu reksistowskiego i wydany Francuzom. Po powołaniu w podbitej Francji [[rząd Vichy|rządu Vichy]] uwolniono go i rozpoczął rozmowy z okupantem na temat utrzymania jedności państwowej Belgii.
Początkowo odżegnywał się od postawy [[kolaboracja|kolaboracji]] z Niemcami. Zmienił jednak swoje nastawienie, kiedy integralności kraju zaczęło zagrażać popieranie przez Niemców separatystycznego ruchu flamandzkiego pod nazwą [[Niemiecko-Flamandzki Związek Pracy]] (DeVlag), którego przywódca [[Jef van de Wiele]] ogłosił, że [[Flamandowie]] są Niemcami w 200% i będą walczyć o przyjęcie do Rzeszy, a także dawnego sojusznika [[Staf de Clerq|Stafa de Clerqa]], przywódcę Flamandzkiego Związku Narodowego, który dążył do połączenia [[Flandria (region)|Flandrii]] z [[Holandia|Holandią]].
Leon Degrelle postanowił zabiegi dyplomatyczne połączyć z organizacją siły zbrojnej. W lipcu [[1941]] r. został sformowany do walki na froncie wschodnim [[Legion Waloński]]<ref>Jong, Loe de (1956) German Fifth Column In the Second World War Routledge & Kegan Paul; Mussert, Anton en Current Biography 1941, s. 621</ref> w ramach [[Wehrmacht]]u, w którego organizację bardzo mocno zaangażował się sam L. Degrelle i inni działacze ruchu rexistowskiego. Zdecydowaną większość jego członków stanowili zresztą reksiści. W sierpniu 1941 r. Legion został skierowany do okupowanej [[Polska|Polski]], gdzie do grudnia uczestniczył głównie w zwalczaniu partyzantki, a od stycznia [[1942]] r. walczył na okupowanych obszarach [[ZSRR]].
Walonowie, przeorganizowani w [[28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) Wallonien|V Brygadę Szturmową "Wallonien"]], a następnie 28 Ochotniczą Dywizję Grenadierów Pancernych SS "Wallonien", zostali zdziesiątkowani w walkach nad [[Dniepr]]em i w tzw. kotle czerkaskim, a rozbici w okolicach [[Wrocław]]ia. W kwietniu [[1945]] r. Degrelle wraz z resztkami swojej formacji bronił [[Berlin]]a przed [[Armia Czerwona|Armią Czerwoną]] iza co został odznaczony za odwagęodznaczonym [[Krzyż Żelazny|Krzyżem Żelaznym]]. Po kapitulacji uciekł samolotem do [[Norwegia|Norwegii]], a następnie do [[Hiszpania|Hiszpanii]] gen. [[Francisco Franco]]. Mniejsza część reksistów, jak [[Theo Simon]], czy [[Lucien Mayer]], wstąpiła natomiast w szeregi ruchu oporu o charakterze katolickim, przekonawszy się o [[antysemityzm]]ie i mającym według ich miejsce [[antyklerykalizm]]ie Niemców.
== Zobacz też ==
* [[Chrystus Król]]
[[Kategoria:Historia Belgii]]
| 