Jodła pospolita: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnie 2 zmiany treści: potrzebne źródło |
m rekord Polski |
||
Linia 21:
| wikispecies = Abies alba
}}
'''Jodła pospolita''', jodła biała (''Abies alba'' Mill.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[drzewo|drzew]] z rodziny [[sosnowate|sosnowatych]]. Jodła pospolita występuje w stanie dzikim w górach środkowej i południowej [[Europa|Europy]]. Nie rośnie w [[Skandynawia|Skandynawii]], [[Anglia|Anglii]] i na [[Półwysep Iberyjski|Półwyspie Iberyjskim]] (z wyjątkiem [[Pireneje|Pirenejów]]). W [[Polska|Polsce]] przebiega naturalna granica jej północnego zasięgu, wzdłuż linii wyznaczonej przez [[Nowa Sól|Nową Sól]], [[Ostrów Wielkopolski|Ostrów Wlkp.]], [[Łódź]], [[Lublin]] i [[Zamość]]. W
=== Morfologia ===
[[Plik:Abies alba Wisła 2.jpg|thumb|150px|left|Drzewo w pobliżu [[Wisła (miasto)|Wisły]], [[Beskid Śląski]]]]
[[Plik:Abies alba P26.jpg|thumb|250px|Pęd z szyszkami]]
; Pokrój: Zimozielone, żywiczne drzewa z koronami stożkowatymi, wyraźnym strzelistym pniem i konarami ułożonymi w okółkach. Drzewo w naszych warunkach osiągające do 50 m, [[pierśnica]] do 1,5 m, [[korona drzewa|korona]] wąska, dość luźno ugałęziona, na szczycie tworzy się tzw.
; [[Pień]]: Prosty strzelisty, łatwo oczyszczający się z bocznych gałęzi. Młoda [[kora]] cienka, gładka, jasnopopielata z pęcherzykami [[żywica|żywicy]], stara wąsko spękana na tarczkowate płytki.
; [[Drewno (biologia)|Drewno]]: Lekkie, miękkie, łatwo łupliwe.
Linia 40:
Drzewo cieniolubne, szczególnie młode egzemplarze (cienka kora), o dużych wymaganiach wilgotnościowych, zarówno co do powietrza, jak i gleby. Lubi gleby świeże, głębokie. Bardzo wrażliwa na zanieczyszczenie powietrza. Wrażliwa na niskie temperatury (u nas częstokroć przemarza na stanowiskach naturalnych). Tworzy drzewostany lite lub mieszane z [[buk zwyczajny|bukiem]], rzadziej z [[sosna zwyczajna|sosną]] lub [[świerk pospolity|świerkiem]]. [[Gatunek charakterystyczny]] dla [[zespół roślinności|zespołu]] ''[[Abietetum polonicum]]''<ref>{{cytuj książkę|imię=Władysław |nazwisko=Matuszkiewicz |tytuł=Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski |miejsce=Warszawa |rok=2006 |wydawca= Wyd. Naukowe PWN|isbn = 83-01-14439-4}}</ref>. W Karpatach i Sudetach lasy jodłowo-bukowo-świerkowe stanowiły naturalne drzewostany regla dolnego, sięgającego do wysokości 1100 - 1250 m n.p.m.
Najwyższy zapas drewna - ponad 1200 m³ na powierzchni 1 ha - wykazywały jedliny w [[Gorgany|Gorganach]] w Karpatach Wschodnich. Lasy na zbliżonych siedliskach w Karpatach Zachodnich zawierają z reguły 600-800 m³ grubizny na powierzchni 1 ha
Prawdopodobnie najpotężniejszym okazem jodły pospolitej w Polsce była "[[Gruba Jodła]]", rosnąca kiedyś na północnych stokach [[Babia Góra|Babiej Góry]]. Aktualnie najgrubsza jodła w Polsce rośnie w nadleśnictwie Stuposiany. Ma obwód 517 cm i wysokość 40 m<ref>[http://dzieci.erys.pl/index/?id=e369853df766fa44e1ed0ff613f563bd Jodła pospolita<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
Linia 50:
* '''[[Roślina lecznicza]]'''
** [[Surowiec zielarski]] – jednoroczne gałązki ([[cetyna]] jodłowa) zbierane jesienią lub zimą – ''Turio Abietis'', liście – ''Folium Abiestis'', żywica – ''Resina Abiestis''.
** Surowce służą do otrzymywania [[olejek eteryczny|olejku eterycznego]], który pozyskuje się przez destylację z parą wodną. W jego skład wchodzi kadynen, [[flawanol]] – taksyfolina, węglowodór seskwiterpenowy, [[α-Pinen|pinen]] i [[limonen]].
** Stosowany jest do nacierań przy bólach reumatycznych, do kąpieli wzmacniających. Wykrztuśne działanie olejku wykorzystywane jest przy inhalacjach w stanach zapalnych gardła i oskrzeli.
* Szyszki dostarczają olejku wykorzystywanego w perfumerii.
Linia 106:
[[Kategoria:Sosnowate]]
{{
| |||