Ustrój polityczny Łotwy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
Linia 2:
[[Łotwa]] jest wielopartyjną, demokracją parlamentarno - gabinetową. Występuje tam trójpodział władzy. Władza legislacyjna w rękach jednoizbowego parlamentu, [[Władza wykonawcza|egzekutywa]] - [[prezydent]]a i [[Rząd (prawo)|rządu]], a sądownicza - niezawisłych sądów.
 
=== Historia ustroju ===
[[Łotwa]] uzyskała niepodległość w 1918 roku, kiedy to 18 listopada Rada Ludowa (pod kierownictwem [[Kārlis Ulmanis|Karlisa Ulmanisa]]) wydała oświadczenie o niezależnym bycie państwowym. Tworzeniem konstytucji nowego państwa zajęło się Zgromadzenie Ustawodawcze Łotwy, zdominowane przez ugrupowania socjaldemokratyczne i prawicowy Związek Chłopski (Ulmanis). Jej dziełem była konstytucja tymczasowa z 1 czerwca 1920 roku. Po pierwszych wyborach, [[parlament]] uchwalił konstytucję Łotwy 15 lutego 1922 r.
 
Linia 11:
[[Łotwa]] odzyskuje niepodległość na początku lat 90. 4 maja 1990 roku parlament łotewski wybrany na podstawie nowej ordynacji wyborczej uchwalił deklarację o przywróceniu niepodległości Łotwy. Przywrócono również obowiązywanie konstytucji łotewskiej z 1922 roku, 15 Października 1998 dodano rozdział VIII- Podstawowe Prawa Człowieka.
 
=== Saeima ===
Parlament Łotewski jest unikameralny, tzn. składa się z tylko jednej izby, którą stanowi ''Saeima'' (Sejm). Składa się on ze 100 posłów, wybieranych w czteroprzymiotnikowych wyborach, na kadencję trwającą 4 lata.
 
Linia 18:
Artykuł główny - [[Sejm (Łotwa)|Saeima]].
 
=== System wyborczy ===
Wybory do Sejmu odbywają się co 4 lata, w pierwszą sobotę października. Posłowie wybierani są w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych. Podział mandatów odbywa się według systemu proporcjonalnego ([[metoda Saint-Laguë]]), a klauzula zaporowa ([[próg wyborczy]]) wynosi 5%.
 
Prawo wyborcze czynne przysługuje obywatelom, którzy ukończyli 18 lat, a prawo wyborcze bierne - 21 lat.
 
=== Prezydent ===
[[Plik:Presidential Flag of Latvia.svg|thumb|Flaga prezydenta Łotwy]]
Wybierany jest przez Sejm na kadencję trwającą 4 lata, musi mieć minimum 40 lat. Dopuszczalna jest tylko jedna reelekcja. W łotewskim systemie politycznym prezydent ma bardzo ograniczone uprawnienia. Do najważniejszych należą: prawo desygnowania kandydata na premiera oraz możliwość zainicjowania rozwiązania parlamentu (tutaj decyzję ostateczną podejmuje naród w referendum).
Linia 98:
|}
 
=== Gabinet Ministrów ===
Gabinet Ministrów (''Ministru kabinets'') pełni ogólną funkcję kierowniczą w państwie. Tworzy go desygnowany przez prezydenta kandydat na premiera. Odpowiada za swą działalność przed parlamentem i musi uzyskać jego zaufanie. Sejm może uchwalić wobec rządu (lub premiera) [[wotum nieufności]], implikujące dymisję Gabinetu.
 
Linia 286:
|}
 
=== Sąd Konstytucyjny ===
Sąd to niezawisły organ władzy sądowniczej sprawujący nadzór nad hierarchiczną zgodnością aktów prawnych (m.in. ustaw z konstytucją). Składa się z 7 sędziów zatwierdzanych przez Sejm
* 3 zgłaszają posłowie,
Linia 292:
* 2 zgłasza plenum Sądu Najwyższego.
 
=== Kontrola Państwowa ===
Jest to niezawisły organ kolegialny, którego członków mianuje parlament w identycznym trybie jak sędziów, przy czym zajmowanie urzędu ma charakter kadencyjny. Nadzoruje on działalność gospodarczą państwa.
 
=== Linki zewnętrzne ===
* [http://www.saeima.lv/ Strona Saeima]
** [http://www.saeima.lv/index_eng.html W j. angielskim]