Styl narodowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
TarBot (dyskusja | edycje)
Linia 50:
U podstaw koncepcji stylu zakopiańskiego, stworzonej przez [[Stanisław Witkiewicz|Stanisława Witkiewicza]], stały badania kultury i sztuki [[Podhale|Podhala]], prowadzone od lat 80. XIX wieku. Na poszukiwania w obrębie sztuki ludowej wpływ miało także zjawisko tzw. "[[chłopomania|chłopomanii]]" czy wreszcie patriotyzm. Witkiewicz i jego zwolennicy twierdzili, że typ architektury, jaki występował w regionie tatrzańskim, niegdyś stosowany był w całym kraju, ale został wyparty przez inne style. Witkiewicz głosił: ''Myśmy znaleźli górala w przepysznej i ozdobnej chacie, otoczonego artyzmem, który przezierał się z każdego sprzętu, każdego szczegółu pospolitego użytku. Jego chałupa była skarbnicą kultury dawnej, przechowywanej przez ten lud''<ref>Za: J. Szewczyk, ''Regionalizm w teorii i praktyce architektonicznej'', "Kultura i Historia", nr 12/2007 [dostępne także na: [http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/475 kulturaihistoria.umcs.lublin.pl].</ref>. Formy zakopiańskie, stosowane w architekturze i rzemiośle, miały stać się nowym stylem narodowym. Wywoływało to na przełomie wieków gorące dyskusje i polemiki.
 
Witkiewicz wzniósł w Zakopanem kilka drewnianych willi, z których pierwszą była [[willa Koliba|''Koliba'']] (1892). Styl ten próbowano zaszczepić także poza Podhalem (np. w dworcu w [[Syłgudyszki|Syłgudyszkach]] na Litwie, proj. S.Stanisław Witkiewicz; w kamienicy przy ul. Chmielnej 30 w Warszawie, proj. [[Jarosław Wojciechowski (architekt)|J.Jarosław Wojciechowski]]; w [[Kamienica Jana Starowicza|kamienicy Jana Starowicza]] przy [[Ulica Piotrkowska|ul. Piotrkowskiej]] 292 w [[Łódź|Łodzi]], proj. [[Leon Lubotynowicz|L. Lubotynowicza]]). Styl zakopiański, choć był pierwszą tak konsekwentną próbą propagowania stylu narodowego opartego na wzorach ludowych<ref>K. Stefański, ''Polska architektura sakralna w poszukiwaniu stylu narodowego'', Łódź 2002, s. 103–104.</ref>, nie przyjął się na szeroką skalę. Podobnie było z innymi stylami regionalnymi, takimi jak styl mazursko-kujawski propagowany przez [[Józef Witkiewicz|Józefa Witkiewicza]] czy styl huculski ([[Juljan Oktawjan Zacharjewicz|Julian Zachariewicz]] i [[Kazimierz Mokłowski]])<ref name="Szewczyk">J. Szewczyk, ''Regionalizm w teorii i praktyce architektonicznej'', "Kultura i Historia", nr 12/2007 [dostępne także na: [http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/475 kulturaihistoria.umcs.lublin.pl].</ref>. Styl zakopiański czasami jednak był stosowany w koloniach urzędniczych na Kresach (np. [[Brasław]]) jeszcze po 1918 r.
 
=== Styl swojski i dworkowy ===