System waluty złotej: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne korekty |
|||
Linia 23:
Jednostki pieniężne wszystkich krajów są określone na takich samych podstawach – zawartości w nich złota – dlatego też ich wartości relatywne można wyznaczyć przez podzielenie odpowiednich zawartości złota. Współczynnik ten, nazywany [[parytet]]em, jest abstrakcyjną ceną relatywną, inaczej mówiąc – relatywną ceną referencyjną. Cechą charakterystyczną systemu waluty złotej jest to, że wahania wokół parytetu są ze swej natury bardzo ograniczone. Powód tego jest następujący. Aby dokonać płatności w walucie obcej można zakupić ją we własnym kraju i wysłać do kraju docelowego lub też kupić złoto, przesłać za granicę, gdzie zostanie ono zamienione na walutę obcą. Oznacza to, że [[kurs walutowy]] (w tym przypadku cena waluty obcej wyrażona w jednostkach waluty krajowej) nie może przekroczyć tzw. [[punkt złota|punktu złota]], który jest równy sumie parytetu i kosztów przesłania złota (transportu, ubezpieczenia i utraconego oprocentowania, związanego z faktem, iż kapitał reprezentowany przez przesyłane złoto nie dostarcza dochodu w czasie, gdy jest transportowany). Powyżej wartości punktu złota zamiast kupować walutę obcą na rynku walutowym, korzystniej jest wymieniać walutę krajową na złoto, wysyłać je za granicę i tam wymienić je na pożądaną walutę obcą. I odwrotnie, gdy kurs walutowy spadnie poniżej punktu złota, korzystniejszym rozwiązaniem jest akceptacja płatności z zagranicy w walucie zagranicznej. Ponieważ koszty przesłania złota są zwykle małe w porównaniu z wartością przesyłanych dóbr, system waluty złotej był w gruncie rzeczy systemem stałych kursów walutowych.
Równowaga na rachunku obrotów bieżących w takim systemie jest zapewniona przez zmiany poziomu cen między krajami dotkniętymi nierównowagą, co odróżnia go od systemów, w których za równowagę odpowiedzialne są wahania kursów nominalnych.
Zmiany cen w krajach, które stosują system waluty złotej, są automatyczne; nadwyżka [[bilans płatniczy|bilansu płatniczego]] w państwie A oznacza, iż jego zasób złota wzrośnie, prowadząc do wzrostu [[podaż pieniądza|podaży pieniądza]] i, pod pewnymi warunkami, do wzrostu cen. Przeciwny proces dokona się w państwie B. Ograniczy to eksport z kraju A i zwiększy jego import, przywracając tym samym równowagę. Ten mechanizm automatycznego dostosowania jest nazywany [[mechanizm dostosowań cenowo-kruszcowych|mechanizmem dostosowań cenowo-kruszcowych]].
Jego zastosowanie wiąże się z tym, iż prymat w systemie waluty złotej odgrywała równowaga bilansu płatniczego, która miała pociągać za sobą równowagę wewnętrzną. Z równowagą zewnętrzną związane są pojęcia fazy inflacyjnej oraz fazy deflacyjnej. W kraju, w którym występował ujemny bilans płatniczy, musiało dojść do jego wyrównania poprzez transport odpowiedniej ilości złota do kraju, skąd importowano towary. Ponieważ ilość pieniądza w obiegu była uzależniana od ilości złota, bank centralny kraju, w którym doszło do zmniejszenia ilości złota musiał zmniejszyć emisję pieniądza. Implikowało to wzrost stopy dyskontowej, a co za tym idzie wzrost stopy procentowej. Aktywność gospodarcza przedsiębiorców wobec droższych kredytów malała, liczba inwestycji kurczyła się, spadała produkcja, malało zatrudnienie. Spadek dochodów gospodarstw domowych wywoływał spadek konsumpcji i popytu, który w warunkach wolnego handlu i wolnej konkurencji doprowadzał do spadku cen i [[deflacja (ekonomia)|deflacji]]. Opisany stan nazywał się fazą deflacyjną. W jego wyniku przedsiębiorcy szukali miejsc zbytu swoich towarów za granicą, zaś malejąca konsumpcja przyczyniała się do spadku importu, a więc rósł eksport a malał import.
W tym samym czasie, gdy w jednym kraju występowała faza deflacyjna, w innym, w którym występował dodatni bilans handlowy, dochodziło do fazy inflacyjnej. Napływ złota umożliwiał bankowi centralnemu emisję pieniądza i obniżenie stopy dyskontowej. Banki komercyjne obniżały stopę procentową, co wzmagało aktywność gospodarczą przedsiębiorców, zwiększało zatrudnienie i produkcję, rosła konsumpcja i popyt, a co za tym idzie - inflacja. Rosnąca konsumpcja przyczyniała się zarówno do wzrostu popytu na towary krajowe, jak i importowane.
| |||