Transakcja kolbuszowska: Różnice pomiędzy wersjami

W 1609 r. [[Janusz Ostrogski]] utworzył ordynację Ostrogskich. W przeciągu następnych kilkudziesięciu lat kilkakrotnie naruszano zasady dziedziczenia. W 1752 r. tuż przed wybuchem afery, liczyła 21 miast i 568 wsi. Od 1750 r., kolejnym – siódmym – ordynatem był książę [[Janusz Aleksander Sanguszko|Janusz Sanguszko]]. Popadł on w znaczne długi i aby je spłacić postanowił podzielić ordynację wśród dłużników. Wśród wierzycieli byli przedstawiciele dwóch czołowych rodzin Rzeczypospolitej: [[Czartoryscy]] (tworzący z [[Poniatowscy herbu Ciołek|Poniatowskimi]] stronnictwo pod nazwą [[Familia (stronnictwo)|Familia]]) oraz [[Potoccy]]. Czartoryscy wyrazili zgodę na podział ordynacji, bowiem liczyli oni na rozbicie konkurencyjnego stronnictwa (Potockich) i poprawę zachwianej po [[Sejm 1752|sejmie z 1752 r.]] pozycji na dworze króla [[August III Sas|Augusta III]] (utrata wpływów wiązała się zbyt samodzielną polityką wobec króla i próbami przepchnięcia reform kraju). Ostatecznie do podziału ordynacji doszło w dniu 7 grudnia 1753 r. Operacja ta nazwana kolbuszowską wywołała powszechne oburzenie szlachty. Wynikało to z tego, że na ordynacie ciążył obowiązek utrzymania oddziałów ordynackich na potrzeby państwa oraz naruszono prawo. Część polityków w związku z aferą kolbuszowską odsunęła się od Czartoryskich, zaś oni sami przeszli do opozycji, a Potoccy zbliżyli się do dworu.

 

Kasatę ordynacji zatwierdził [[Sejm 1766|sejm z 1766 r.]], gdy królem Rzeczypospolitej był stronnik Czartoryskich – [[Stanisław August Poniatowski]].