Rodos (wyspa): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
Tom5551 (dyskusja | edycje)
historia
Linia 33:
 
; Historia najnowsza
Po [[Wojna włosko-turecka|wojnie włosko-tureckiej 1911-1912]] wyspa znalazła się pod władzą [[Włochy|Włoch]] jako część [[Dodekanez]]u. Władzę Włoch nad Rodos usankcjonował [[Traktat w Lozannie]] w 1923 roku, na podstawie którego nastąpiła [[Wymiana ludności między Grecją i Turcją]]. W czasie panowania włoskiego dokonano wielu modernizacji infrastruktury na wyspie, budując szpitale, wodociągi, elektrownię, remontując zabytki, ograniczając malarię i wznosząc liczne budynki w typowym dla faszystowskich Włoch stylu architektonicznymmodernistycznym. W 1936 r. na ok. 130 tys. mieszkańców wyspy, 7 tys. stanowili Włosi. Po kapitulacji Włoch 8 września 1943 roku pierwszym garnizonem włoskim na Dodekanezie, który poddał się aliantom już w tym samym dniu był ten na wyspie [[Kastelorizo]]. Następnego dnia na Rodos zrzucono spadochroniarzy, na czele których stał lord [[George Jellicoe]]. Jego zadaniem było przekonanie włoskiego admirała Inigo Campioniego do przejścia na stronę Brytyjczyków. Negocjacje zostały przerwane, gdy niemiecki generał Ulrich Kleemann, wydał rozkaz ataku na garnizon włoski, który skapitulował po dwóch dniach. Okupacja wyspy przez wojska nazistowskich Niemiec, miała istotne znaczenie w [[Bitwa o Dodekanez 1943|bitwie o Dodekanez]] w 1943 roku. W tym okresie Niemcy zamordowali około 2 tys. żyjących dotąd na wyspie Żydów. 8 maja 1945 roku podczas bezwarunkowej kapitulacji Niemców podpisanej na pobliskiej wyspie Symi siły zbrojne Wielkiej Brytanii wyzwoliły wyspę Rodos i rozpoczęły pomoc żywnościową dla mieszkańców. 28 października 1947 wyspa Rodos na mocy [[Pokój paryski (1947)|pokoju paryskiego]] z 1947 wraz z całym Dodekanezem została przekazana Grecji.
 
== Miejscowa architektura na Rodos ==
Linia 42:
Budownictwo śródlądowych osad było rezultatem potrzeby mieszkańców, którzy chronili się przed napaściami piratów okresu [[Cesarstwo Bizantyńskie|Bizantyńskiego]] i po zdobyciu miasta [[Rodos (miasto)|Rodos]], również przed [[Ludy tureckie|Turkami]]. Mieszkańcy nadbrzeżnych osad opuszczali swoje domostwa i wybierali miejsca, które nie były widoczne z morza, czy też głównych dróg. Lokowali więc swe nowe mieszkania na zboczach gór lub wzgórz, w małych dolinach lub nizinach, na terenach blisko rzek. Wiele z nich było umocnionych murami.
 
W czasach panowania Włochów, do 1943 roku na wyspie zbudowano wiele budynków w typowym w czasach rządów [[Benito Mussolini]]ego stylu [[Modernizm we Włoszech|klasycyzmu modernistycznego]] m.in. Pałac Sprawiedliwości (1924), Teatr Pucciniego (1937) ale również Pałac Gubernatora (1927) i Sukiennice (1925) inspirowane włoskim renesansem (oba w stolicy wyspy). Włosi dokonali licznych rekonstrukcji zabytków architektury starożytnej i średniowiecznej na wyspie Rodos.
 
W latach 70. na zamówienie greckich władz polscy inżynierowie i robotnicy zbudowali na wyspie Rodos elektrownię na mazut a wraz z zaopatrzeniem budowy przetransportowano statkami z Gdyni do [[Rodos (miasto)|Rodos]] partię nowych polskich samochodów typu Fiat 125p, Fiat 126p i Polonez na sprzedaż dla mieszkańców wyspy.
 
== Turystyka ==
[[Plik:Offices_of_the_Prefecture_of_the_Dodecanese_02.jpg|thumb|Pałac Gubernatora w Rodos - stolicy wyspy]]
[[Plik:Rodos, Lindos, widok z Akropolu - 10.09.2008 r..JPG|thumb|Lindos]]
[[Plik:Ac.lindos1.jpg|thumb|Akropol w Lindos]]
[[Plik:Rodos, Kiotari, cerkiew - 15 września 2008 r..JPG|thumb|Cerkiew w Kiotari]]
Walory klimatyczne i zabytki przeszłości powodują, że jest jedną z najchętniej odwiedzanych (na drugim miejscu po Krecie) wysp greckich w celach turystycznych i wypoczynkowych. Ruch turystyczny obsługiwany jest przez port lotniczy znajdujący się 11 km na zachód od stolicy. Główną atrakcją wieczorną jest oczywiście stolica wyspy ze średniowieczną starówką wpisaną na listę światowego dziedzictwa Unesco i nowszym centrum hotelowo-rozrywkowym. Z portu w Rodos można udać się na wycieczkę morską, również do pobliskiej Turcji, np. do kurortu [[Marmaris]]. Na wyspie jest wiele ruin zamków [[Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego zwany Rodyjskim i Maltańskim|joannitów]]. Najbardziej malowniczo położone na wzniesieniach nad brzegiem morza to te w [[Lindos]] i [[Monolithos]]. Na dużych wzniesieniach znajdują się też malownicze klasztory.