Impact factor: Różnice pomiędzy wersjami

'''Impact factor''' (IF) – w tłumaczeniu „Miara oddziaływania” – to wskaźnik prestiżu i siły oddziaływania [[czasopismo naukowe|czasopism naukowych]], ustalany corocznie na podstawie prowadzonego przez koncern wydawniczy [[Thomson Reuters]] indeksu cytowań publikacji naukowych.

Zazwyczaj jest tak, że jeśli dana publikacja wnosi coś istotnego do nauki, to jest też często cytowana przez autorów innych publikacji. Stąd, liczba cytowań danej publikacji jest dobrą miarą jej wartości. Rozciągając ten tok rozumowania na czasopisma, można logicznie uznać, że średnia liczba cytowań wszystkich artykułów, które się w danym czasopiśmie ukazały, jest dobrą miarą prestiżu i siły oddziaływania tego czasopisma.

Na tej właśnie zasadzie jest oparty wskaźnik impact factor. Wskaźnik ten jest tworzony w oparciu o indeks cytowań publikacji naukowych tworzony na bieżąco przez [[Institute for Scientific Information|Instytut Filadelfijski]]. Indeks ten jest tworzony poprzez gromadzenie wszystkich cytowań, wszystkich publikacji, które ukazały się w wybranych przez Instytut Filadelfijski czasopismach naukowych. Indeks ten nie obejmuje wszystkich czasopism tego rodzaju wydawanych na całym świecie, gdyż tworzenie takiego indeksu byłoby zadaniem niewykonalnym technicznie. Indeksowane przez Instytut Filadelfijski czasopisma są wybierane na podstawie tzw. [[Prawo Bradforda|Prawa Bradforda]], które głosi, że w każdej dziedzinie naukowej istnieje pewna, niezbyt liczna grupa czasopism (rzędu od 5 do 30), w których ukazuje się 99% wszystkich naprawdę istotnych dla danej dziedziny publikacji, a pozostałe czasopisma można uznać za całkowicie drugorzędne. Lista czasopism indeksowanych przez Instytut Filadelfijski obejmuje ok. 8300 pozycji i liczba ta nie zmienia się zbytnio od ok. 10 lat. Co roku pewna część czasopism jest z tej listy usuwana (gdy IF dla danego czasopisma spada poniżej 0.1), a inne są w to miejsce przyjmowane.

:: ''IF ''= '''B'''/'''C'''

: '''B''' – to łączna lista cytowań, które nastąpiły w danym roku kalendarzowym.;

: '''C''' – to liczba cytowalnych publikacji (zwykle nie są brane pod uwagę takie publikacje jak np. listy do redakcji), które ukazały się w danym czasopiśmie, w ciągu ostatnich dwóch lat.

Jeśli np.: chcemy obliczyć IF dla czasopisma X w roku 2002, to zliczamy wszystkie cytowania, które nastąpiły w roku 2002 wszystkich publikacji tego czasopisma z lat 2000-2001, a następnie dzielimy liczbę tych cytowań przez liczbę publikacji analizowanego czasopisma, które ukazały się w nim w latach 2000-2001. Inaczej, można powiedzieć, że jeśli dla czasopisma X IF w roku 2002 wynosił np.: 5 – to znaczy, że każda publikacja, która ukazała się w tym czasopiśmie w latach 2000-2001, była w roku 2002 średnio 5 razy cytowana przez autorów innych publikacji z listy Instytutu Filadelfijskiego.

Lista IF z danego roku wszystkich czasopism uwzględnianych przez Instytut Filadelfijski jest publikowana w Journal Citation Reports wydawanym przez ten Instytut. W wydawnictwie tym, oprócz listy IF, są też publikowane wykresy dynamiki zmian IF, a także listy innych wskaźników (np.: Imediacy factor – wskaźnik aktualności), które nie mają jednak aż tak dużego znaczenia jak IF.

* Jest on zanadto „mechaniczny” i często pokazuje nie tyle wartość naukową czasopism (i publikacji), lecz raczej aktualnie panujące mody i trendy w nauce. Czasopismo specjalizujące się w dziedzinie, która jest aktualnie modna, siłą rzeczy publikuje artykuły, które opisują też „modne” badania. W modnych dziedzinach panuje większy ruch niż w niemodnych, co się przekłada bezpośrednio na liczbę cytowań.

* Jest on zanadto tymczasowy, gdyż obejmuje cytowania tylko z ostatnich dwóch lat. Często zdarza się, że bardzo interesujący artykuł z „niemodnej” dziedziny jest przez okres dwóch lat niedostrzeżony przez innych badaczy, bo np. bardzo wyprzedza swoją epokę. Gdy jednak nadejdzie jego czas, jest on później masowo cytowany – czego IF już nie obejmie. Los taki spotyka wiele najbardziej wartościowych publikacji, w których znajdują się przełomowe odkrycia.

* IF jest tworzony przez instytucję, która sama jest nastawiona na przynoszenie dochodu i ma ona w pewnym sensie "władzę" kreowania trendów w nauce –, choćby poprzez arbitralne decyzje dopisywania lub wykreślania czasopism ze swojej listy. Istnieje więc ryzyko, że trendy te są kreowane w taki sposób, aby obracało się to na korzyść samego Instytutu – na zasadzie samospełniających się proroctw.