Brema: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
Cojan (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne, wikizacja, poprawa linków
Linia 1:
{{Inne znaczenia|Bremy, miasta w Niemczech|[[Brema (kraj związkowyujednoznacznienie)|Brema]]inne znaczenia krajtego związkowy Niemiecsłowa]]}}
{{RFN miasto powiat infobox
|nazwa = Brema
Linia 6:
|land = Brema (kraj związkowy)
|pow = 325,42<ref name="stat">{{cytuj stronę | url = http://www.statistik.bremen.de/sixcms/media.php/13/10_Oktober.6615.pdf | tytuł = Bevölkerungsstand und Bevölkerungsbewegung im Oktober 2011 | data dostępu = 2012-03-26 | opublikowany = statistik.bremen.de | data = 2012-02-19 | język = de}}</ref>
|ludn = 547546 791451<ref name="stat" />
|ludn_z_roku = 1.11.201131 grudnia 2012
|gest_zalud = 16831 679
|kod mapy = De-HB
|N = 53°04′05′
|E = 08°48′
|burmistrz = [[Jens Böhrnsen]] (SPD)
|tabl_rej = HB
|url = http://www.bremen.de/aktuelles
}}
'''Brema'''<ref>{{cytuj książkę|autor=Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP|tytuł=Nazewnictwo geograficzne świata|wydawca=Główny Urząd Geodezji i Kartografii|miejsce=Warszawa|data=2010|strony=149|isbn=978-83-254-0825-1|tom=12|tytuł tomu=Europa Część II|url=http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/zeszyty/zeszyt_12.pdf}}</ref> ([[Język niemiecki|niem.]] ''Bremen'') – [[miasto]] (niem. ''Stadtgemeinde'') w północnych [[Niemcy|Niemczech]], położonestolica nadnajmniejszego rzekąkraju związkowego [[Wezera|Wezerą]]Brema (niem.kraj Weserzwiązkowy) w odległości ok. 60 [[Kilometr|kmBrema]] oddo jejktórego ujścianależy dorównież [[Morze Północne|Morza PółnocnegoBremerhaven]]. BremaLeży jestnad miastem na prawachrzeką [[Kraje związkowe NiemiecWezera|kraju związkowego NiemiecWezerą]] (patrz:w „[[Bremaodległości (krajok. związkowy)|Wolne60 Hanzeatyckiekm Miastood Brema]]”),jej któremuujścia podlegado oprócz[[Morze samegoPółnocne|Morza miasta Brema, leżące około 60 km na północ [[BremerhavenPółnocnego]].
 
Brema jest dużym ośrodkiem [[przemysł]]owym i jednym z największych [[portPort morskiBrema-Bremerhaven|portów morskich]] Niemiec. Ośrodek handlowy (banki, siedziby wielu spółek i firm); akwarium morskie, ogród botaniczny.
 
== Podział administracyjny ==
Brema składa się z pięciu okręgów administracyjnych ''(Stadtbezirk)'':
* [[Mitte (okręg administracyjny Bremy)|Mitte]]
* [[Nord (okręg administracyjny Bremy)|Nord]]
* [[Ost (okręg administracyjny Bremy)|Ost]]
* [[Süd (okręg administracyjny Bremy)|Süd]]
* [[West (okręg administracyjny Bremy)|West]]
 
Okręgi administracyjne podzielone są na 23 dzielnice ''(Stadtteil)'': [[Blumenthal (Brema)|Blumenthal]]. [[Burglesum]], [[Findorff (Brema)|Findorff]], [[Gröpelingen]], [[Häfen]], [[Hemelingen]], [[Horn-Lehe]], [[Huchting (Brema)|Huchting]], [[Mitte (Brema)|Mitte]], [[Neustadt (Brema)|Neustadt]], [[Oberneuland]], [[Obervieland]], [[Osterholz (Brema)|Osterholz]], [[Östliche Vorstadt]], [[Schwachhausen (Brema)|Schwachhausen]], [[Vahr]], [[Vegesack (Brema)|Vegesack]], [[Walle (Brema)|Walle]] i [[Woltmershausen]].
 
Dzielnice te z kolei dzielą się na 88 dzielnic ''(Ortsteil)''.
 
== Historia ==
[[Plik:Rathaus Bremen 116thd.jpg|thumb|250px|Ratusz w Bremie ''(Rathaus Bremen)'']]
[[Plik:Weserhb.jpg|thumb|250px|Panorama Bremy]]
=== Kalendarium ===
 
* [[787]] – pierwsze wzmianki w źródłach pisanych
* [[787]] – [[Karol Wielki]] założył [[arcybiskupstwo Bremy|biskupstwo w Bremie]]
Linia 29 ⟶ 41:
* [[prawa miejskie]] w [[XIV wiek]]u
* w ramach [[Hanza|Hanzy]]
* [[1646]] – [[wolne miasto]]miasta [[RzeszaRzeszy|wolne miasto Rzeszy]], uwolnione spod władzy [[arcybiskupi Bremy i Hamburga|arcybiskupów]]
* [[1815]] – członek [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckiego]]
* [[1867]] – członek [[Związek Północnoniemiecki|Związku Północnoniemieckiego]]
* [[1871]] – w [[Cesarstwo Niemieckie|II Rzeszy Niemieckiej]]
* [[1919]] – [[Bremeńska Republika Rad]] ''(Bremer Räterepublik)''
* [[II wojna światowa]] – silne zniszczenia wskutek bombardowań
* [[1949]] – [[Bremamiasto (kraj związkowy)|Brema]] (złożonawraz z miast Brema i [[Bremerhaven]]) zostajewchodzi w skład kraju związkowego [[Brema (kraj związkowy)|krajem związkowymBrema]] [[Niemcy|Republiki Federalnej Niemiec]].
 
== Zabytki i turystyka ==
Linia 42 ⟶ 54:
** [[rynek (urbanistyka)|rynek]]
** [[Posąg Rolanda w Bremie|posąg Rolanda]], bohatera [[Pieśń o Rolandzie|„Pieśni o Rolandzie”]]
** [[Sztuka romańska|romańska]] [[Katedra św. Piotra w Bremie|katedra św. Piotra]] (''(St. Petri Dom)'')
** [[kościółKościół (budynek)|kościół]] [[Luteranizm|ewangelicki]] [[Kościół Najświętszej Maryi Panny w Bremie|Najświętszej Maryi Panny]] '' (Liebfrauenkirche)''
** Bremeńscy[[Muzykanci muzykanciz Bremy]] ''(Bremer Stadtmusikanten)'' – pomnik słynnych osła, psa, kota i koguta
* [[kamienica (architektura)|kamienice]] z [[XVI wiek|XVI]]-[[XVII wiek]]u
* Dom cechowy ''Schütting'' – dom [[Cech rzemiosła|cechowy]], z XVI wieku. Obok
* ulica ''Böttcherstraße'', [[ulica|uliczka]] z lat 20. [[XX wiek]]u
* [[dzielnica miasta|dzielnica]]rybacka [[rybak|rybackaSchnoor]] ''Schnoor''
 
== Galeria ==
<gallery>
Plik:Bremen-dom.jpg|Katedra w Bremie ''(St. Petri Dom)''
Plik:Bremen-rathaus.jpg|Ratusz
Plik:Bremen-parlament.jpg|Parlament (''(Landtag)'')
Plik:Bremer Stadtmusikanten.jpg|Pomnik „[[Muzykanci z Bremy|muzykantów z Bremy]]”, jeden z symboli miasta
Plik:SatBremen.jpg|Zdjęcia satelitarne Bremy
Linia 61 ⟶ 73:
== Nauka i edukacja ==
Obok szkolnictwa podstawowego, ogólnokształcącego i zawodowego, w Bremie działają następujące uczelnie wyższe:
* [[Uniwersytet Bremeńskiw Bremie|Uniwersytet Bremeński]] ''(Universität Bremen)'' – od roku akademickiego 1971-1972, wcześniej od 1970 r. pod nazwą ''Marx & Moritz-Universität''.
* Akademia Sztuk Pięknych – ''Hochschule für Künste Bremen'' – pod tą nazwą od 1988 r. W 1979 połączona z bremeńskim konserwatorium muzycznym.
* Szkoła Wyższa Bremeńska – ''Hochschule Bremen'' – powstała w 1982 r. z połączenia szkół wyższych techniki, morskiej, ekonomii i pedagogiki społecznej oraz gospodarki.
* ''[[Jacobs University Bremen'']] – szkoła prywatna założona w 1999 r. jako International University Bremen, w 2006 r. po wsparciu uczelni przez szwajcarską fundację Jacobsa[[Jacobs Foundation]] przyjęła nowa nazwę.
 
W mieście istnieją obecne następujące instytucje naukowe:
* [[Instytut Maxa Plancka|Instytut Mikrobiologii Morskiej Maxa Plancka]] – ''Max-Planck-Institut für marine Mikrobiologie, Bremen''. (MPI-MM)
* Instytut Fraunhofera Techniki Produkcyjnej i Stosowanych Badań Materiałowych ''Fraunhofer-Institut für Fertigungstechnik und Angewandte Materialforschung (IFAM)''.
* Instytut Gospodarki Morskiej i Logistyki ''Institut für Seeverkehrswirtschaft und Logistik (ISL)''.
 
== Sport ==
Linia 77 ⟶ 89:
 
== Gospodarka ==
Ważny ośrodek przemysłowy; m.in. stocznie, hutnictwo żelaza, rafinerie ropy naftowej, produkcja środków transportu. Duży [[Port Brema-Bremerhaven|port morski]] i śródlądowy. [[Awanport]]em Bremymiasta jest [[Bremerhaven]].
 
== Transport ==
[[Plik:BSAG 3102.jpg|thumb|235px|Tramwaj GT8N-1 na przystanku ''Neunlander Kämpe'']]
 
=== KolejKolejowy ===
Znaczący węzeł komunikacji kolejowej, stacje kolejowe: [[Bremen-Burg]], [[Bremen-Farge]], [[Bremen Mahndorf]], [[Bremen Neustadt]], [[Bremen Sebaldsbrück]].
 
=== Tramwaj ===
{{osobny artykuł|Tramwaje w Bremie}}
[[Tramwaj]]e elektryczne pojawiły się w Bremie w [[1892]]. Posiadają [[rozstaw szyn|normalny rozstaw szyn]]. W [[2009]] było w mieście 67,5 km tras tramwajowych, a kursowało po nich zasadniczo 7 linii (z trzema dodatkowymi wariantami). Kursują także linie muzealne, obsługiwane zabytkowym taborem – nr 15 i 16. Taktowanie kursowania na liniach zwykłych wynosiło 10 minut. Planuje się otwarcie 6 nowych odcinków. Tabor reprezentują: GT4e/GT4f + GB4e/GB4f ([[Wegmann & Co.]]) – 18 sztuk, GT8N ([[AEG (koncern)|AEG]]/[[Adtranz]]) – 77 sztuk, GT8N-1 ''Flexity Classic'' ([[Bombardier Transportation]]) – 34 sztuki. Ruch obsługuje firma BSAG (''Bremer Straßenbahn AG'') w ramach taryfy VBN (''Verkehrsverbund Bremen/Niedersachsen'')<ref>Robert Schwandl, ''Schwandl Tram Atlas Deutschland'', Robert Schwandl Verlag, [[Berlin]], 2009, s. 6-9, ISBN 978-3-936573-09-1.</ref>.
 
=== Lotniczy ===
== Miasta partnerskie<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.rathaus.bremen.de/sixcms/detail.php?gsid=bremen54.c.2259.de | tytuł = Städtepartnerschaften | data dostępu = 2012-03-26 | opublikowany = rathaus.bremen.de | język = de | język2 = en}}</ref> ==
W dzielnicy [[Neustadt (Brema)|Neustadt]] znajduje się międzynarodowy [[Port lotniczy Brema]].
 
== Współpraca ==
== MiastaMiejscowości partnerskie<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.rathaus.bremen.de/sixcms/detail.php?gsid=bremen54.c.2259.de | tytuł = Städtepartnerschaften | data dostępu = 2012-03-26 | opublikowany = rathaus.bremen.de | język = de | język2 = en}}</ref> ==:
* {{Flaga|SVK}} [[Bratysława]], [[Słowacja]]
* {{Flaga|CHNNIC}} [[DalianCorinto]], [[Chińska Republika Ludowa|ChRLNikaragua]]
* {{Flaga|CHN}} [[Dalian]], [[Chińska Republika Ludowa|Chiny]]
* {{Flaga|GBR}} [[Dudley (Anglia)|Dudley]], [[Wielka Brytania]]
* {{Flaga|ZAF}} [[Durban]], [[Republika Południowej Afryki|RPA]]
* {{Flaga|NIC}} [[Corinto]], [[Nikaragua]]
* {{Flaga|POL}} [[Gdańsk]], [[Polska]]
* {{Flaga|ISR}} [[Hajfa]], [[Izrael]]
* {{Flaga|NICTUR}} [[CorintoIzmir]], [[NikaraguaTurcja]]
* {{Flaga|IND}} [[Pune]], [[Indie]]
* {{Flaga|DEU}} [[Rostock]], [[NiemcyMeklemburgia-Pomorze Przednie]]
* {{Flaga|LVA}} [[Ryga]], [[Łotwa]]
* {{Flaga|ISR}} [[Tamra]], [[Izrael]]
* {{Flaga|TUR}} [[Izmir]], [[Turcja]]
* {{Flaga|NAM}} [[Windhuk]], [[Namibia]]
 
Linia 107 ⟶ 123:
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.stadtpanoramen.de/bremen/bremen.html Galeriagaleria zdjęć Bremy]
{{Wikinews|Portal:Bremen|Bremen}}
* [http://www.rathaus-bremen.de/ Oficjalnaoficjalna strona ratusza w Bremie]
{{Commonscat|Bremen}}
* [http://www.stadtpanoramen.de/bremen/bremen.html Galeria zdjęć Bremy]
* [http://www.rathaus-bremen.de/ Oficjalna strona ratusza w Bremie]
 
{{Brema}}
{{Kraj związkowy Brema}}
 
[[Kategoria:Brema]]