Czernica (ptak): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
|||
Linia 3:
|nazwa łacińska = ''Aythya fuligula''
|TSN = 175135
|zoolog = ([[Karol Linneusz|Linnaeus]],
|okres istnienia =
|grafika = Tufted-Duck-male-female.jpg
|opis grafiki =
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
Linia 17:
|rodzaj = ''[[Aythya]]''
|gatunek = '''czernica'''
|synonimy = * ''Anas Fuligula'' <small>Linnaeus, 1758</small>{{odn|Carboneras|1992|s=618}}
* ''Nyroca fuligula'' <small>(Linnaeus, 1758)</small>{{r|avibase}}
|status IUCN = LC
|IUCN id =
|wikispecies = Aythya fuligula
|commons = Aythya fuligula
|wikisłownik = czernica
}}
__BEZSPISU__
'''Czernica''', '''kaczka czernica''', (''Aythya fuligula'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] średniego [[ptaki|ptaka]] wodnego z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[kaczkowate|kaczkowatych]] (Anatidae). Zamieszkuje północną [[Eurazja|Eurazję]] w pasie od [[Islandia|Islandii]] i [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] po [[Kamczatka|Kamczatkę]]. Na południu osiąga [[Europa Środkowa|Europę Środkową]], północną [[Mongolia|Mongolię]] i [[Hokkaido]] – zasadniczo jest to pas pomiędzy 70°N a 48°N. ▼
'''Czernica''', '''{{fakt|kaczka czernica|data=2014-01}}''' (''Aythya fuligula'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] średniego [[ptaki|ptaka]] wodnego z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[kaczkowate|kaczkowatych]] (Anatidae).
=== Występowanie ===
▲
Populacje zachodnioeuropejskie są koczujące lub osiadłe, a północne wędrowne, przeloty w marcu–maju i sierpniu–grudniu. Zimują w północno-zachodniej Europie (dołączając do populacji osiadłej), basenie [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]], w subsaharyjskiej [[Afryka|Afryce]], [[Azja|Azji]] Środkowej, subkontynencie [[Indie|indyjskim]], południowo-wschodniej Azji oraz w [[Japonia|Japonii]] i na [[Filipiny|Filipinach]]. Sporadycznie pojawiają się na [[Alaska|Alasce]] i zachodnim wybrzeżu [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]].
Linia 32 ⟶ 37:
Od [[XIX wiek|XIX]] wieku zwiększa się jej liczebność i kolonizuje nowe obszary. Na początku XX wieku zasiedliła Europę Środkową, gdzie stała się jednym z najliczniejszych gatunków kaczek. Od początku lat dziewięćdziesiątych notuje się zasiedlanie południowych rejonów tej części Starego Kontynentu – czernica pojawiła się w [[Austria|Austrii]] i na [[Półwysep Bałkański|Półwyspie Bałkańskim]].
=== Morfologia ===
; '''Cechy gatunku''' : Samiec w szacie godowej i spoczynkowej ma czarne ciało z metalicznym, fioletowym połyskiem na głowie, szyi i piersi. Boki, brzuch i lusterko białe w szacie godowej, a brudnobiałe w spoczynkowej. Dziób szary z czarnym paznokciem. Samica ciemnobrązowa z jasnym brzuchem i białym wąskim paskiem wokół nasady dzioba. Zarówno samiec, jak i samica mają z tyłu głowy czub, który jest dłuższy u samca, złożony ze zwisających, lśniących czarnych piór ozdobnych. Młodociane podobne do samicy. Upierzenie spoczynkowe obu płci podobne. Mają żółtą tęczówkę, a w locie na skrzydłach widać pas białych lotek z czarną otoczką na tylnej krawędzi. W czasie toków kaczor wydaje zduszone "gui gui", a kaczka chrapliwe "karr".
; '''Wymiary średnie'''{{r|whatbird}}{{odn|Busse|Czarnecki|Dyrcz|Gromadzki|1990|s=93}}{{odn |Sterry|Cleave|Clements|Goodfellow|2002|s=78}}:
* Długość ciała ok.
* Rozpiętość skrzydeł
* Masa ciała ok. 500–1400 g
=== Ekologia ===
; '''Biotop''' : Słodkowodne zbiorniki wodne stojące lub o słabym prądzie, o gęsto zarośniętych brzegach i otwartym lustrze wody. Spotyka się ją jednak również na niewielkich, dość zarośniętych stawach, torfowiskach i mniej zarośniętych gliniankach. W większych europejskich miastach, jak [[Hamburg]] i [[Londyn]], zasiedlają też miejskie sadzawki w parkach.
[[Plik:Tufted Duck ducklings.jpg|left|thumb|Kaczęta w ciemnym puchu]]
; '''Gniazdo''' : Pary dobierają się jeszcze na zimowisku. Czernice wracają na lęgowiska stadami od marca do kwietnia. Gnieżdżą się dość późno, bo dopiero od czerwca do lipca. Gniazda zakładają w różnorodnych miejscach, ale blisko wody: na lądzie tuż przy brzegu, na zwałach trzciny lub pływającej platformie, a również na wysepkach, zbudowane ze świeżych roślin.
; '''Jaja''' : W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–czerwcu 3 do 20 (średnio 7-10){{r|whatbird}} oliwkowo- lub zielonkawoszarych jaj{{odn|Busse|Czarnecki|Dyrcz|Gromadzki|1990|s=94}} o średnich wymiarach 59 x 41 mm i średniej masie 56 g.
; '''Okres lęgowy''' : Jaja wysiadywane są przez okres 23 do 28 dni przez samicę{{r|whatbird}}. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 12 godzinach, a usamodzielniają się po 45 do 50 dniach. Kaczęta mają ciemny puch. Potrafią latać po 7 tygodniach. Jesienne przeloty rozpoczynają się we wrześniu, a najintensywniej zachodzą w październiku.
; '''Pożywienie''' : Drobne zwierzęta, głównie [[mięczaki]], uzupełnione przez rośliny, głównie nasiona. Żeruje nurkując do
; '''Ochrona''' : W Polsce gatunek łowny od 15 sierpnia do 21 grudnia<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych ({{Dziennik Ustaw|rok= 2005|numer= 45|pozycja=433}})</ref><ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowne ({{Dziennik Ustaw|rok= 2005|numer= 48|pozycja=459}})</ref>.
=== Zobacz też ===
* [[ptaki Polski]]
{{Przypisy|przypisy
* <ref name=avibase>{{cytuj stronę| autor = Denis Lapage | url = http://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=PL&avibaseid=67CEA1C1FC88F1DB|tytuł = Czernica (''Aythya fuligula'') (Linnaeus, 1758)|opublikowany = Avibase|data dostępu = 2014-01-14}}</ref>
* <ref name=whatbird>{{cytuj stronę | url = http://identify.whatbird.com/obj/420/overview/Tufted_Duck.aspx| tytuł = Tufted Duck ''Aythya fuligula''| opublikowany = WhatBird| data dostępu = 2014-01-14| autor = | język = en}}</ref>
|stopień = ===
}}
=== Bibliografia ===
* {{cytuj książkę |nazwisko=Stastny |imię=Karel |tytuł=Ptaki wodne|wydawca=Delta |miejsce=Warszawa |rok=1993 |id= |isbn= 83-85817-10-7}}
* {{cytuj książkę| odn = tak | autor = Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal| tytuł = Handbook of the Birds of the World|część = 1|tytuł części = Ostrich to Ducks |rozdział = Family Anatidae (Ducks, geese and Swans)| imię r = Carles | nazwisko r = Carboneras| rok = 1992|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|isbn = 84-87334-10-5|strony = |język = en}}
* {{cytuj książkę| odn={{odn/id|Busse|Czarnecki|Dyrcz|Gromadzki|1990}} | nazwisko = Busse (red.) | imię = Przemysław | nazwisko2 = Czarnecki | imię2 = Zygmunt | nazwisko3 = Dyrcz | imię3 = Andrzej | nazwisko4 = Gromadzki | imię4 = Maciej | nazwisko5 = Hołyński | imię5 = Roman | nazwisko6 = Kowalska-Dyrcz | imię6 = Alina | nazwisko7 = Machalska | imię7 = Jadwiga |nazwisko8 = Manikowski | imię8 = Stanisław | nazwisko9 = Olech | imię9 = Bogumiła | tytuł = Ptaki | tom = I|url = |rok = 1990|wydawca = Wiedza Powszechna|miejsce = Warszawa|seria = Mały słownik zoologiczny|isbn = 83-214-0563-0}}
* {{cytuj książkę |odn = tak| nazwisko = Sterry| imię = Paul|nazwisko2 = Cleave|imię2 = Andrew|nazwisko3 = Clements|imię3 = Andy|nazwisko4 = Goodfellow|imię4 = Peter|tytuł = Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany|wydawca = Horyzont| miejsce = Warszawa| rok = 2002| isbn = 83-7311-341-X}}
{{Zwierzęta łowne w Polsce}}
| |||