Pomorze Gdańskie: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Pommerellen Slavische Völker bis 1125.jpg|thumb|300px|Pomorze i Prusy do 1125 r.]]

'''Pomorze Gdańskie, Pomorze Nadwiślańskie, Pomorze Wschodnie<ref>J. Szaflarski: [http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=637&from=pubstats Pomorze Wschodnie – Mapa fizyczno-administracyjna 1: 500 000]. Wydawnictwo Instytutu Bałtyckiego, 1945.</ref>, Pomerelia'''<ref>Przykład zastosowania nazwy Pomerelia w tekście polskojęzycznym: [http://nepomuki.pl/travel/Kaszuby/index.html nepomuki.pl]</ref> ([[język kaszubski|kasz.]] ''Pòrénkòwô Pòmòrskô'', [[język niemiecki|niem.]] ''Pommerellen'') – historyczna dzielnica [[Polska|Polski]]<ref>Hasło [http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3960216 "Pomorze Gdańskie"] w internetowej ''Encyklopedii PWN'' [dostęp 7 kwietnia 2010]</ref> nad dolną [[Wisła|Wisłą]] nad [[Morze Bałtyckie|Morzem Bałtyckim]] w przybliżeniu obejmująca swym obszarem szeroki pas na zachód od dolnej Wisły, tj. wschodnią część [[województwo pomorskie|województwa pomorskiego]] oraz północno-zachodnią część [[województwo kujawsko-pomorskie|województwa kujawsko-pomorskiego]]<ref>Według ''Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN'', t. 9, Warszawa 1967, str. 267, Pomorze Gdańskie to obszar "na zachód od Wisły"</ref>. Historycznie Pomorze Gdańskie obejmowało także od zachodu Ziemię Sławieńską, która sąsiadowała z [[Pomorze Zachodnie|Pomorzem Zachodnim]], zaś od Wschodu Pomorze Gdańskie sąsiadowało z [[Pomezania|Pomezanią]] i [[Prusy (kraina historyczna)|Prusami]].

 

 

W [[1210]] roku książę [[Mściwój I gdański|Mściwoj I]] złożył hołd lenny królowi Danii [[Waldemar II Zwycięski|Waldemarowi II]]. Zależność ta trwała krótko i skończyła staraniem [[Leszek Biały|Leszka Białego]] w [[1211]]. W kolejnych latach książę [[Świętopełk II Wielki]] podejmował kolejne próby usamodzielnienia, do którego doszło po śmierci Leszka Białego ([[1227]]). W [[1231]] Świętopełk uzyskał dla siebie, swojej rodziny i swojego księstwa protekcję papieską. Stolica państwa (Gdańsk) uzyskała w tym okresie prawa miejskie według [[prawo lubeckie|prawa lubeckiego]].

W 1282 między księciem gdańskim [[Mściwój II|Mściwojem II]] a księciem wielkopolskim [[Przemysł II|Przemysłem II]] zawarty został [[układ w Kępnie]]; umowa głosiła, że ten z książąt, który przeżyje drugiego, będzie po nim dziedziczył. Od śmierci Mściwoja II w 1294 roku datuje się ponowne podporządkowanie Pomorza Gdańskiego Polsce. Zjednoczenie dwu dzielnic umożliwiło Przemysłowi II koronację na [[Król Polski|króla Polski]]; został on zamordowany w 1296 roku, wskutek czego przez następne kilkanaście lat Pomorze przechodziło z rąk do rąk. Kolejnymi władcami stał się książę [[Władysław I Łokietek|Władysław Łokietek]], w roku 1300 królem Polski został panujący w [[Czechy|Czechach]] [[Wacław II]]; w 1305 roku jego następcą został [[Wacław III]], który zginął w zamachu w 1306 roku. Wówczas Pomorze przejął ponownie Władysław Łokietek, jednak wkrótce je utracił. W roku 1308 stolica, Gdańsk, została zajęta przez [[Brandenburgia|Brandenburczyków]]. Wezwani przez Łokietka do pomocy przy usunięciu Brandenburczyków [[zakon krzyżacki|Krzyżacy]] zajęli w tym samym roku część grodu i po nadejściu posiłków zaatakowali miasto. 13 listopada 1308, po wycofaniu się Brandenburczyków, doszło do [[Rzeź gdańska|rzezi Gdańszczan]] i zajęcia miasta przez zakon na okres niemal 150 lat.

 

 

 

Przez następne stulecia będący formalnie pod wpływami Polski Gdańsk, jak również inne miasta Prus Królewskich – tzw. ''trzy wielkie miasta pruskie'' ([[Gdańsk]], [[Toruń]] i [[Elbląg]])<ref>Te miasta razem wzięte stanowiły większą część ludności Prus Królewskich, które liczyły ok. 36,5% ludności miejskiej Rzeczypospolitej.</ref>, posiadały znaczną samodzielność i przywileje.