Plebiscyt terytorialny: Różnice pomiędzy wersjami

 

Pierwszego plebiscytu w znaczeniu współczesnym dokonano we Francji republikańskiej gdzie po raz pierwszy obywatele stali się równi i uzyskali suwerenność a więc prawo wyrażania swej woli.

Zasady i podstawy ideowe pierwszego plebiscytu na podstawie myśli [[Jean-Jacques Rousseau|J.-J. Rousseau]] przygotował w 1791 r. [[Jakub Menou]] odpowiedzialny za jego ideologiczną podbudowę. Przyjął on zasadę że władza pochodzi od ludu zaś legalna zmiana suwerenności terytorium może nastąpić za zgodą ludności go zamieszkującej.

W centralnych Włoszech 1859 r. po raz pierwszy wprowadzono kartę do głosowania i umożliwiono głosowanie tajne.

 

 

W trakcie i po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] chętnie szermowano zasadą samostanowienia narodów, nie mniej w praktyce, naczelną zasadą działania poszczególnych rządów były siła i własne interesy gospodarcze. Państwa kolonialne zmieniły jedynie właścicieli zaś przeprowadzone w Europie plebiscyty posłużyły jako wygodne uzasadnienie działań państw rozgrywających. Legalność działań zapewnił traktat Wersalski. Artykuły 32-34 ustanowiły plebiscyt w okręgach Eupen oraz Malmédy (pogranicze niemiecko-belgijskie), art. 48 i 50 zarządziły plebiscyt w zagłębiu Saary (13 stycznia 1935), art. 88 [[Plebiscyt na Górnym Śląsku]], art. 94-97 [[Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu]], art. 109-110 w południowym Szlezwiku (14 marca 1920). Ponadto uzupełniający traktat Saint Germain-en-Laye zawarty z Austrią na podstawie art. 49-50 przewidywał plebiscyt w południowej Karyntii. Jego uzupełniający dokument z Wenecji (13 października 1921) podpisany przez Austrię i Węgry zarządzał plebiscyt w [[Sopron]]ie (austr. Ödenburg). Decyzją Rady Najwyższej [[Konferencja pokojowa w Paryżu (1919)|paryskiej Konferencji Pokojowej]] z 27 września 1919 roku zapowiedziano plebiscyty w Spiszu, na Orawie oraz na [[Śląsk Cieszyński|Śląsku Cieszyńskim]] - ten, ze względu na rozwój sytuacji politycznej został odwołany (zobacz więcej: [[polsko-czechosłowackie konflikty graniczne]]).

 

== Bibliografia ==

 

== Zobacz też ==