Wikipedia

John Jacob Astor: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
ewidentna pomyłka w dacie urodzenia
Linia 1:
[[Plik:John Jacob Astor.jpg|thumb|250px|John Jacob Astor]]
'''John Jacob Astor''' lub '''Johann Jakob Astor''' (ur. [[7 lipca]] [[1763|1773]] −, zm. [[31 marca]] [[1848]]) – emigrant z [[Niemcy|Niemiec]], [[Stany Zjednoczone|amerykański]] handlarz futer i finansista, który zorganizował dwie ekspedycje na północnozachodniepółnocno-zachodnie wybrzeże [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]]. Pierwszy amerykański multimilioner.
 
== Początki kariery ==
Astor, syn rzeźnika, urodził się w miejscowości [[Walldorf (Badenia-Wirtembergia)|Walldorf]] w pobliżu [[Heidelberg]]u. W wieku lat 16 wyjechał do [[Wielka Brytania|Zjednoczonego Królestwa]], by pomóc starszemu bratu, sprzedawcy instrumentów muzycznych. W pięć lat później wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, przybywając do [[Baltimore]] i osiadając ostatecznie w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]].
 
Linia 9:
Jako pierwszy w Nowym Jorku podjął handel z [[Chiny|Chinami]], przy czym głównym przedmiotem tego handlu były futra. Jego dochody były jednak limitowane cenami narzucanymi przez Kompanię Zatoki Hudsona i [[Kompania Północno-Zachodnia|Kompanię Północno-Zachodnią]] z siedzibą w Montrealu. W związku z tym wykorzystał [[Zakup Luizjany]] z roku 1803 i [[Ekspedycja Lewisa i Clarka|ekspedycję Lewisa i Clarka]] w nieznane zupełnie obszary północnego zachodu dzisiejszych Stanów Zjednoczonych dla stworzenia faktorii handlowej, która mogłaby pozyskiwać futra w pobliżu wybrzeży Pacyfiku i wysyłać cenne futra wprost do Chin.
 
== Astoria ==
W kwietniu 1808 roku, pod egidą prezydenta [[Thomas Jefferson|Thomasa Jeffersona]], Astor założył [[American Fur Company]]. Planował założenie łańcucha faktorii handlowych wzdłuż szlaku Lewisa i Clarka, przy czym ostatnią z nich byłaby faktoria u ujścia rzeki [[Kolumbia (rzeka)|Kolumbia]] do Pacyfiku w dzisiejszym stanie [[Oregon]]. Filiami kompanii miały być ''Pacific Fur Company'' (czerwiec 1810) i ''Southwest Fur Company'' (czerwiec 1811). Zadaniem pierwszej z nich było utworzenie faktorii [[Astoria (Oregon)|Astoria]] na pacyficznym wybrzeżu Oregonu w pobliżu ujścia Kolumbii, gdzie Lewis i Clark zimowali w roku 1805. W tym samym czasie Astor wszedł w porozumienie z kanadyjskimi kompaniami futrzarskimi w sprawie zaopatrywania ich faktorii w terenie. Nawiązał również kontakty z [[Kompania Rosyjsko-Amerykańska|Kompanią Rosyjsko-Amerykańską]] zobowiązując się -– w zamian za futra -– zaopatrywać jej punkty handlowe na [[Alaska|Alasce]].
 
Dwie ekspedycje wyruszyły do Oregonu. Pierwsza -– morzem, na statku zakupionym przez Astora -– pod dowództwem [[Robert Stuart|Roberta Stuarta]], wyruszyła z Nowego Jorku we wrześniu 1810 roku, opłynęła [[Horn (przylądek)|Przylądek Horn]] i dotarła do celu w marcu roku następnego. W trakcie budowy faktorii statek ruszył na północ, ale w Zatoce Nootka doszło do starcia z Indianami, w wyniku którego cała załoga zginęła, a statek został zniszczony.
 
Ekspedycja lądowa, dowodzona przez [[Wilson Price Hunt|Wilsona Price Hunta]], wyruszyła z [[Saint Louis|St. Louis]] w kwietniu 1811 roku. Wędrując w górę biegu [[Missouri (rzeka)|Missouri]], a następnie przez dzisiejsze stany [[Wyoming]] i [[Idaho]] z biegiem rzek [[Snake (rzeka)|Snake]] i Kolumbia, dotarła z pewnymi stratami do celu w lutym 1812 roku.
 
Wyprawy te, a zwłaszcza droga powrotna Stuarta szlakiem Lewisa i Clarka (w wyniku której powstał po latach [[szlak oregoński]]), przyczyniły się do poznania północnego zachodu [[Stany Zjednoczone|Ameryki]].
Linia 20:
Zaopatrywanie faktorii Astoria drogą morską wiązało się ze znacznymi kosztami. Sytuacja stała się krytyczna w momencie wybuchu [[Wojna brytyjsko-amerykańska|wojny roku 1812]], w związku z czym Astor zdecydował się odsprzedać całość przedsięwzięcia [[Wielka Brytania|Anglikom]].
 
== Ostatnie lata ==
Po roku 1815 Astor skoncentrował się na rejonie [[Wielkie Jeziora Północnoamerykańskie|Wielkich Jezior]], zakładając faktorie w dzisiejszych [[Green Bay (Wisconsin)|Green Bay]], [[Grand Portage National Monument|Grand Portage]] i na wyspie [[Wyspa Mackinac|Mackinac]]. Jego ''American Fur Company'' okazała się wkrótce znacznie wydajniejsza od innych tego samego typu firm futrzarskich i szybko zmonopolizowała handel futrami na tym obszarze.
 
W latach trzydziestych XIX wieku zapotrzebowanie na futra bobrowe w Europie gwałtownie zmalało. Jednocześnie dramatycznie zmniejszyła się populacja bobrów i innych zwierząt futerkowych w rejonach Wielkich Jezior i Gór Skalistych. Przewidując to Astor w roku 1834 odsprzedał swoje udziały handlowcom z St. Louis.
 
W roku 1836 zlecił [[Washington Irving|Washingtonowi Irvingowi]] opisanie dziejów Astorii, dzięki czemu szeroka opinia publiczna dowiedziała się o szlakach wiodących na zachód, a szczególnie do Oregonu. John Jacob Astor pod koniec życia był znanym mecenasem sztuki. Zostawił po sobie majątek w wysokości 20 mln dolarów<ref>W dzisiejszych czasach około 140 mln dol.</ref>.
 
==Bibliografia==▼
* {{cytuj książkę |nazwisko=Viola |imię=Herman J. |autor link= |tytuł=Exploring the West |wydawca=Smithsonian Books |miejsce=Washington D.C. |rok=1988 |id= |isbn=0-8109-0889-1 }}▼
* {{cytuj książkę |nazwisko=Jon Cunningham |imię=Carl Waldman i |autor link= |tytuł=Encyclopedia of Exploration t.2 |wydawca=Facts On File, Inc. |miejsce=New York |rok=2004 |id= |isbn=0-8160-4677-8 }}▼
 
{{przypisy}}
 
▲== Bibliografia ==
▲* {{cytuj książkę |nazwisko=Viola |imię=Herman J. |autor link= |tytuł=Exploring the West |wydawca=Smithsonian Books |miejsce=Washington D.C. |rok=1988 |id= |isbn=0-8109-0889-1 }}
▲* {{cytuj książkę |nazwisko=Jon Cunningham |imię=Carl Waldman i |autor link= |tytuł=Encyclopedia of Exploration t.2 |wydawca=Facts On File, Inc. |miejsce=New York |rok=2004 |id= |isbn=0-8160-4677-8 }}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria{{DEFAULTSORT:Amerykańscy przedsiębiorcy|Astor, John Jacob]]}}
[[Kategoria:UrodzeniAmerykańscy w 1763|Astor John Jacobprzedsiębiorcy]]
[[Kategoria:ZmarliUrodzeni w 1848|Astor John Jacob1763]]
[[Kategoria:RodzinaZmarli Astorw 1848]]
[[Kategoria:Rodzina Astor|{{PAGENAME}}]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/John_Jacob_Astor”