Kaniów (Ukraina): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne, int., poprawa linków, lit. |
||
Linia 28:
'''Kaniów''' ([[język ukraiński|ukr.]] Канів) – miasto na [[Ukraina|Ukrainie]], stolica [[rejon kaniowski|rejonu]] w [[obwód czerkaski|obwodzie czerkaskim]], nad [[Zbiornik Kaniowski|Zbiornikiem Kaniowskim]] na [[Dniepr]]ze.
Był [[miasto królewskie|miastem królewskim]] [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Królestwa Polskiego]]<ref>Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.</ref>.<br/>
Liczba mieszkańców w 2003 wynosiła ok. 25 tys.
Linia 35 ⟶ 34:
Pierwsza wzmianka o Kaniowie pochodzi z 1078. Miejscowość była znana jako główne miejsce przepraw przez rzekę Dniepr.
{{cytat|
[[Korsuń Szewczenkowski|Korsuń]] i '''Kaniów''' są to najpiękniejsze miejsca, dawnego [[Województwo kijowskie|województwa kijowskiego]]. Kaniów położony nad Dnieprem miał warowny zamek; rządził w nim książę [[:uk:Гліб Юрійович|Hleb]] udzielnie; roku 1146 ks. [[Wsiewołod II Olegowicz|
|width=80%
|align=center
Linia 44 ⟶ 43:
Za [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I]], gdy wyznaczonym był komisarz dla zwiedzenia wszystkich zamków litewskich aż do [[Przesmyk Perekopski|Perekopu]], wspomina o Kaniowie jako o warownym. Około r. 1595 żadnego zamku już w Kaniowie nie było. Cła od towarów oficyaliści starosty Kaniowskiego zbierali dla zbudowania nowego. Stanął zameczek mały dla obrony od hajdamaków, który w czasie rzezi Gonty do szczętu był zniszczony. To zburzenie w swym poemacie skreślił Goszczyński. Starostą Kaniowskim był ks. [[Janusz Ostrogski]], kasztelan krakowski; w ostatnich czasach [[Mikołaj Bazyli Potocki|Potocki Mikołaj]] powszechnie był znany pod imieniem Kaniowskiego.}}<ref name="Iwanowski" />
W 1600 Kaniów uzyskał [[Prawo magdeburskie|prawa miejskie]]. Od 1635 wypłacano tu [[żołd]] [[Kozacy rejestrowi|Kozakom rejestrowym]]. W [[1654]] moskiewski książę Siemion Bołchowskij przyjmował w nim od Kozaków i [[Bohdan Chmielnicki|Bohdana Chmielnickiego]] przysięgę wierności wobec [[Carstwo Rosyjskie|Carstwa Rosyjskiego]]. W 1678 Kaniów został zniszczony przez [[Imperium osmańskie|Turków]]. W czerwcu 1768 podczas [[koliszczyzna|koliszczyzny]] miasto zostało zdobyte przez [[hajdamacy|hajdamaków]], a jego wszyscy obrońcy wymordowani. W rzezi uczestniczyli także miejscowi [[Czerń (ruskie chłopstwo)|chłopi ruscy]] i [[Kozacy]]<ref>[[Władysław Serczyk|Władysław Andrzej Serczyk]], ''Koliszczyzna'', Kraków 1968, s. 105-106</ref>.
Miejscowość rozwinęła się znacznie po 1775, gdy dziedzicznym [[starosta|starostą]] kaniowskim został bratanek króla [[Stanisław Poniatowski (podskarbi litewski)|Stanisław Poniatowski]], który wprowadził wiele reform gospodarczych, m.in. oczynszował chłopów.
W 1787 [[Katarzyna II Wielka]] caryca Rosji spotkała się w Kaniowie z królem Polski [[Stanisław August Poniatowski|Stanisławem Augustem Poniatowskim]]. Gdy w 1793 miasto zostało zajęte przez Rosję, Stanisław Poniatowski sprzedał swoje miejscowe dobra. W 1861 pochowano pod miastem poetę [[Taras Szewczenko|Tarasa Szewczenkę]], w miejscu, w którym obecnie istnieje [[Narodowy Rezerwat Szewczenki]].
Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w nocy z 10 na 11 maja 1918 rozpoczęła się [[bitwa pod Kaniowem]], gdy przeważające liczebnie oddziały niemieckie bez żadnych uprzedzeń zaatakowały rozlokowane w okolicy Kaniowa jednostki polskie [[Józef Haller|generała Hallera]], niezadowolone z postanowień [[Traktat brzeski|traktatu brzeskiego]]. Po całodziennej walce i wyczerpaniu się zapasów amunicji [[II Korpus Polski w Rosji|II Korpus Polski]] został zmuszony do złożenia broni. Straty niemieckie wyniosły ok. 1500 zabitych i rannych, polskie nie przekraczały 1000.
Linia 55 ⟶ 54:
== Ciekawostki ==
* W położonej pod miastem wsi Martynówka urodził się polski działacz socjalistyczny [[Ludwik Waryński]].
* W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pod Kaniowem 26 października 1941 zginął i
== Miasto w literaturze ==
W Kaniowie toczy się akcja poematu [[Seweryn Goszczyński|Seweryna Goszczyńskiego]] ''[[Zamek kaniowski]]''.
| |||