Program Powszechnej Prywatyzacji: Różnice pomiędzy wersjami

'''Program Powszechnej Prywatyzacji''' – realizowany od grudnia [[1994]] roku do [[1998]] roku, rządowy program przekształcenia 512 [[przedsiębiorstwo państwowe|przedsiębiorstw państwowych]] (między 2 a 5% ówczesnego majątku narodowego<ref>T. Kowalik, Struktura własności podstawą nierówności w: Oblicza nierówności społecznych, red. J. Klebaniuk</ref>) w spółki [[prawo handlowe|prawa handlowego]] ([[spółka akcyjna|spółki akcyjne]]) przy udziale ok. 27 mln dorosłych obywateli [[Polska|Polski]].

Głównym celem Programuprogramu było umożliwienie państwowym przedsiębiorstwom dostępu do szerszych rynków zbytu, [[kapitał (ekonomia)|kapitału]] oraz nowszych [[technologia|technologii]]. Dzięki temu miała zostać polepszona konkurencyjność oraz efektywność ich działania.

Pierwszy projekt ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych wpłynął do Sejmu 31 sierpnia 1992, zaraz po powstaniu rządu [[Hanna Suchocka|Hanny Suchockiej]]<ref name=autonazwa2>[http://orka.sejm.gov.pl/proc1.nsf/0/FB4CE6180B357067C125745F00314587?OpenDocument Rządowy projekt ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych]</ref>. Pomysłodawcą programu był [[Janusz Lewandowski]] [[MinisterMinisterstwo Przekształceń Własnościowych|minister przekształceń własnościowych]] w rządzie Suchockiej oraz [[Jan Szomburg]]<ref>[http://akson.sgh.waw.pl/~pwac/sknrk/nfi/index.htm#charakter Piotr Czarnecki, Piotr Wac -– Program Powszechnej Prywatyzacji, akcje NFI na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie]</ref>. Sprawozdawcą w imieniu trzech komisji sejmowych był [[Marcin Przybyłowicz]]. Na posiedzeniu Sejmu 18 marca 1993 projekt został odrzucony przez Sejm (181 -– za, 203 -– przeciw)<ref name=autonazwa2 />. Projekt upadł, gdyż przeciwko zagłosowała nie tylko cała opozycja, ale także część posłów koalicyjnych ze [[Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe|Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego]] i [[Porozumienie Ludowe|Porozumienia Ludowego]]<ref name=autonazwa1>Antoni Dudek -– Pierwsze lata III Rzeczypospolitej, 1989-2001. Kraków, 2004. ISBN 83-86225-64-5; s. 286</ref>.

Niemal natychmiast (3 kwietnia 1993) projekt został wniesiony ponownie, jako pilny projekt rządowy. Tym razem sprawozdawcą dwóch komisji sejmowych był [[Wojciech Arkuszewski]]. Projekt został uchwalony już 30 kwietnia 1993 (215 -– za, 178 -– przeciw)<ref>[http://orka.sejm.gov.pl/proc1.nsf/0/6C2EE46EE200BF35C125745F003149BB?OpenDocument Rządowy projekt ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji wraz z projektami podstawowych aktów wykonawczych. (druk nr 831 z dn. 1993-03-30) ]</ref>. Przeciwko byli posłowie [[Konfederacja Polski Niepodległej|Konfederacji Polski Niepodległej]], [[Polskie Stronnictwo Ludowe|Polskiego Stronnictwa Ludowego]], [[Porozumienie Centrum|Porozumienia Centrum]], [[Ruch dla Rzeczypospolitej|Ruchu dla Rzeczypospolitej]], [[Unia Pracy|Unii Pracy]] oraz 15 posłów ZChN. O uchwaleniu projektu zdecydowały głosy posłów [[Sojusz Lewicy Demokratycznej|Sojuszu Lewicy Demokratycznej]]. Było to możliwe dzięki porozumieniu między władzami [[Unia Demokratyczna|Unii Demokratycznej]] i [[Kongres Liberalno-Demokratyczny|Kongresu Liberalno-Demokratycznego]] z postkomunistami. UD i KLD obiecały SLD pomoc w wyborze [[Marek Siwiec|Marka Siwca]] na członka [[Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji|Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji]]<ref name=autonazwa1 />.

Każdy uprawniony obywatel otrzymywał [[Powszechne Świadectwoświadectwo Udziałoweudziałowe|powszechne świadectwo udziałowe]], które miał prawo sprzedać dowolnemu podmiotowi lub zamienić na akcje [[Narodowy Funduszfundusz Inwestycyjnyinwestycyjny|Narodowychnarodowych Funduszyfunduszy Inwestycyjnychinwestycyjnych]].

Program został nazwany "najdroższą porażką III RP". Majątek obejmujący 512 przedsiębiorstw państwowych "stał się przedmiotem afer, korupcji i nielegalnych transakcji, na których wzbogacili się pseudobiznesmeni i politycy"<ref>[http://biznes.interia.pl/news/nfi-najdrozsza-porazka-iii-rp,524493 NFI -– najdroższa porażka III RP.]</ref>. Jednym z biznesmenów zamieszanych w spekulacje akcjami NFI był [[Grzegorz Wieczerzak]]<ref>[http://biznes.interia.pl/news/znikajace-nfi,510984 Znikające NFI]</ref>. Przez 7 lat działalności 15 NFI zdołało wprowadzić na giełdę zaledwie około 10 przedsiębiorstw. Tymczasem każda firma zarządzająca dostawała co roku około 3,2 mln USD (plus bliżej nieokreślone wynagrodzenie w złotówkach). Koszty pokrywa Ministerstwo Skarbu z podatków obywateli<ref>[http://biznes.interia.pl/news/klapa-nfi,480136 Klapa NFI]</ref>. Umowy o wynagrodzenie z firmami zarządzającymi nie uzależniały wysokości wynagrodzenia od wyników finansowych funduszy<ref>[http://biznes.interia.pl/news/pol-miliarda-za-zarzadzanie,220231 Pół miliarda za zarządzanie]</ref>.

Dziś ekonomiści uważają, że "Narodowe Funduszefundusze Inwestycyjneinwestycyjne to stracona okazja prywatyzacyjna"<ref>[http://www.polskieradio.com/news_det.aspx?id=75155&kat=60 Mija 15 lat od referendum uwłaszczeniowego referendum "prywatyzacyjnego" ]</ref>. "NFI można porównać do słynnej definicji szampana w PRL, czyli napoju, który klasa robotnicza piła ustami swoich przedstawicieli". Przeciętny Polak zarobił na NFI po ok. 100 złotych, bo tyle mógł dostać za sprzedaż świadectwa udziałowego<ref>[http://www.wprost.pl/ar/89507/Narodowe-Fundusze-Interesikow/?I=1220 Jan Piński, Aleksander Piński -– Narodowe Fundusze Interesików, Wprost nr 17 z 2006.]</ref>.