Malarz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dr red.
m usunąłem drobne błędy i dodałem kategorię
Linia 36:
W [[Cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwie Bizantyjskim]] zachowano sztukę malowania [[malarstwo tablicowe|obrazów tablicowych]]. Przepisy malowania obrazów na drewnianych tablicach trafiają do malarzy w krajach przyjmujących religię od kościoła w [[Konstantynopol]]u ale także do pracowni malarzy w [[Italia (kraina historyczna)|Italii]] i dalej do krajów przyjmujących [[kościół łaciński|chrześcijaństwo łacińskie]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Pijoan Jose | tytuł = Drugi złoty wiek sztuki bizantyjskiej | miejsce = Warszawa | data = 1989 | seria = Sztuka Świata | strony = t.III,s.124}}</ref>.
 
Ekspansja kościoła i religii chrześcijańskiej mogła być przyczyną że w XI wieku powstał [[Traktat (nauka)|traktat]] który mozna nazwać pierwszym europejskim podręcznikiem wielu technik i rzemiosł, w tym malarstwa. Praca ta była niezbędna nowo powstającym kościołom, klasztorom i pracowniom. Dzieło to, ''„Schedula diversarium artium”'' zostało spisane przez [[Teofil Mnich|Mnicha Teofila]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Stanisław Kobielus przekład | tytuł = Teofil Prezbiter „Diversarium Artium Schedula i inne średniowieczne zbiory przepisów o sztukach rozmaitych | miejsce = Kraków | data = 2009 | strony = s.XII}}</ref>.
 
[[Cech rzemiosła|Cechy]] i [[Gildia (historia)|bractwa malarskie]] tworzone były w naszej części Europy dopiero w połowie XIV wieku.
Linia 89:
Poza cechami byli też malarze [[serwitor]]zy działający na prawie serwitutu, znakomici artyści sprowadzani do Polski z zachodu przez dwory królewskie, biskupie, czy magnackie. W sporach z malarzami cechowymi byli pod ochroną swojego Pana do którego wstępowali na służbę<ref>{{Cytuj książkę | autor = Dąbówna Barbara | tytuł = Warsztat malarza cechowego w Polsce | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków | data = t.IV,s.335 | seria = Studia renesansowe}}</ref>.
 
Malowali poza cechem także malarze nie zrzeszeni nigdzie, [[partacz|przeszkodnicy, partacze]], starano się im uniemożliwić działalność lub pozwalano na nią za specjalną opłatą do Cechu<ref>{{Cytuj książkę | autor = Dąbówna Barbara | tytuł = Warsztat malarza cechowego w Polsce | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków | data = t.IV,s.335 | seria = Studia renesansowe}}</ref>.
 
Prawo cechowe jako podstawa dla działających w Polsce malarzy dominowało do końca XVIII wieku. Malarze cechowi tak jak rzemieślnicy innych zawodów pokonywali wszystkie stopnie umiejętności zawodowych; od terminatorów przez wyzwoliny na [[czeladnik]]ów – malarczyków po egzaminie i wykonaniu [[majstersztyk|sztuki, majstersztyku]] zostawali [[mistrz]]ami z prawem nauki zawodu. Czeladnicy po wyzwolinach często odbywali wędrówkę po innych miastach , krajach gdzie w obcych warsztatach mieli zdobywać doświadczenie w zawodzie<ref>{{Cytuj książkę | autor = Walicki Michał | tytuł = Złoty widnokrąg | miejsce = Warszawa | data = 1965 | strony = s.31,32}}</ref>.
Linia 105:
* malarzy wirtuozów – artystów, wykonujących rysunki, obrazy,[lanczawty] portrety, grawiury, [kopersztychy]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Chamcówna Mirosława | tytuł = Walka malarzy krakowskich o wyzwolenie spod praw cechowych | miejsce = Warszawa | data = 1954 | seria = Biuletyn Historii Sztuki,nr.2, rokXIV | strony = s.215-217}}</ref>.
 
Pierwsze próby zmiany – przyłączenia malarstwa jako sztuki do [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]] dla kształcenia najlepszych, malarzy wirtuozów podjęto w połowie XVIII wieku. W 1766 powstał nowy statut kongregacji malarskiej podległej Akademii Krakowskiej, podobny do statutów [[Akademia Sztuk Pięknych w Wiedniu|Akademii Wiedeńskiej]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Chamcówna Mirosława | tytuł = Walka malarzy krakowskich o wyzwolenie spod praw cechowych | miejsce = Warszawa | data = 1954 | seria = Biuletyn Historii Sztuki,nr.2, rokXIV | strony = s.217}}</ref>. Krytycznie oceniał działalność malarzy cechowych [[Hugo Kołłątaj|HugonHugo Kołłątaj]] reformator Akademii Krakowskiej. Sprowadzony do Krakowa przez Kołłątaja [[Dominik Oesterreicher]], zatrudniony jako nauczyciel rysunku, próbował założyć pod opieką Akademii, odrębną od cechu malarzy, kongregację malarzy wirtuozów<ref>Chamcówna Mirosława: ''Walka malarzy krakowskich o wyzwolenie spod praw cechowych''. Warszawa: 1954, s. s.224-230 seria: Biuletyn Historii Sztuki,nr.2, rokXIV.</ref>. Podobne prace, podnoszące rangę malarstwa jako sztuki prowadził w Wlinie kierujący tamtejszą [[Wileńska szkoła malarska|Katedrą Rysunku i Malarstwa]], znakomity malarz [[Franciszek Smuglewicz]]. Ostatecznie malarstwo pojawiło się jako kierunek akademicki w Krakowie dopiero w roku 1818<ref>{{Cytuj książkę | autor = Chamcówna Mirosława | tytuł = Walka malarzy krakowskich o wyzwolenie spod praw cechowych | miejsce = Warszawa | data = 1954 | seria = Biuletyn Historii Sztuki,nr.2, rokXIV | strony = s.232}}</ref>.
 
Na początki XIX wieku, w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]] pod rządami namiestnika gen. [[Józef Zajączek|Józefa Zajączka]], zreformowano gospodarkę. Zmieniono prawo cechowe ustawą z 31 grudnia 1816 uwalniając [[fabryka|fabryki]], warsztaty spod ustaw i ograniczeń cechowych. Właściciele firm mogli zatrudniać malarzy bez wymaganych dawniej uprawnień rzemieślniczych. Rzemiosło cechy i ich prawa pozostały ale jako jeden elementów składających się nowe urządzenie gospodarcze<ref>{{Cytuj książkę | autor = Drexlerowa Anna M. | tytuł = Wystawy wytwórczości Królestwa Polskiego | miejsce = Warszawa | data = 1999 | strony = s.30}}</ref>.
Linia 119:
* [[Ilustracja|Ilustrator]] od XIX w.
* Klejownik, ''łac. glutinator'', od XVIII w.
* Kołtryniarz, szpalernik, malarz tapet, ''łac. aulearius, od'' XVI w<ref>Seweryn Tadeusz, "Staropolska grafika ludowa", Warszawa 1966,s.11-12</ref>.
* Lakiernik od XVIII w.
* Lakiernik samochodowy od XX w.
Linia 126:
* Malarz ikon, [[Ikonograf]], ikonopisarz, od XIV w.
* Malarz iluminacji, Iluminator, ''łac.iluminator librorum iluminista, rubricator'', od XII w. cechowi notowani w XV wieku<ref>Miodońska Barbara, Małopolskie malarstwo książkowe 1320-1540,s.86</ref>.
* MalarzeMalarz kart kartownicykartownik, ''łac.'' ''cartarius'', od XV w<ref>Seweryn Tadeusz, "Staropolska grafika ludowa", Warszawa 1966,s.11</ref>.
* Malarz kościelny, ''łac.pictor eclesiasticus, niem.Kirchenmaler'', od XVIII w.
* Malarz listów, dyplomów, od XV w.'' łac.breviarius, niem. Briefmaler,'' Mathias Heinrich priffmoler Kraków 1532<ref>Kołaczkowski Julian, "Wiadomości tyczące się przemysłu i sztuki w dawnej Polsce",Kraków 1888,s.239</ref>.
Linia 182:
[[Kategoria:Malarstwo]]
[[Kategoria:Historia sztuki]]
[[Kategoria:Historia malarstwa polskiego]]