Rozejm w Niemieży: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę 4 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q1502680
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 1:
'''Rozejm w [[Niemież|Niemieży]]''' koło [[Wilno|Wilna]] zawarty został pomiędzy [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzecząpospolitą]] a [[carstwo Rosyjskie|Carstwem Rosyjskim]] [[3 listopada]] [[1656]] r.
 
== Okoliczności ==
W toczącej się od maja 1654 r. [[Wojna polsko-rosyjska 1654-1667|wojnie]] wojska rosyjskie wspomagane przez [[Kozacy zaporoscy|Kozaków zaporoskich]] osiągnęły znaczne sukcesy. W [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkim Księstwie Litewskim]] armia dowodzona przez cara [[Aleksy I Romanow|Aleksego Michałowicza]] nie tylko odbiła [[pokój w Polanowie|utracone w I połowie XVII]] w. tereny, ale zajęła znaczną część [[Ruś Biała|Białej Rusi]] oraz samo Wilno. [[Bohdan Chmielnicki]] wspomagany przez Rosjan pod dowództwem [[Wasilij Wasiljewicz Buturlin|Wasyla Buturlina]] zajął [[Lublin]] i dotarł aż do [[Puławy|Puław]]. Co prawda sprzymierzone z Polską wojska [[Tatarzy|tatarskie]] zmusiły go do powrotu na [[Ukraina|Ukrainę]], ale sytuacja Rzeczypospolitej broniącej się od lipca 1655 r. przed [[potop szwedzki|najazdem szwedzkim]] była bardzo trudna.
 
Sukcesy [[Szwecja|Szwedów]], którzy zajęli znaczną część [[Korona Królestwa Polskiego|Korony]] i zmusili [[Jan II Kazimierz Waza|Jana Kazimierza]] do wyjazdu do posiadłości [[Wazowie|Wazów]] na [[Śląsk]]u spowodowały, że [[car]] zahamował swoją ofensywę na Litwie jesienią 1655 r., nie przekraczając [[Niemen|Niemna]]. Obawa przed całkowitym triumfem Szwedów, co spowodowałoby zagrożenie również dla interesów Rosji, skłoniła Aleksego Michałowicza do podjęcia najpierw tajnych rokowań z [[hetman]]em polnym litewskim [[Wincenty Korwin Gosiewski|Wincentym Gosiewskim]], a później oficjalnych negocjacji.
 
Żądania terytorialne cara chcącego wykorzystać trudne położenie państwa polsko-litewskiego były bardzo daleko idące. Oprócz terenów [[województwo smoleńskie|województw smoleńskiego]] i [[województwo czernihowskie|czernihowskiego]] domagał się on znacznej części dzisiejszej Białorusi oraz Ukrainy ([[województwo kijowskie|województwa kijowskiego]] i [[województwo bracławskie|bracławskiego]]) na Ukrainie. Strona polska nie mogła zaakceptować tych propozycji. Sytuacja militarna państwa zmuszała ją jednak do prowadzenia negocjacji. Carowi zaoferowano w zamian za pomoc przeciwko Szwedom koronę Rzeczypospolitej dla jego syna.
 
Przygotowania do zawarcia Traktatu były na dobrej drodze już w kwietniu 1656 r. tzn. podczas misji marszałka orszańskiego Piotra Galińskiego na dworze Aleksego Michajłowicza. Przedstawiciel Polski zawarł konwencję przedwstępną przeciwko Karolowi Gustawowi, a już 27 maja Moskwa wypowiedziała Szwecji wojnę i niebawem rozpoczęła działania wojenne na terenie
Inflant. Przedłużające się rokowania, w trakcie których nie prowadzono regularnych działań wojennych między Polską a Moskwą, dały możliwość zwrócenia praktycznie całych sił militarnych Rzeczypospolitej przeciwko Szwedom i odniesienie na tym froncie znacznych sukcesów. Zawarty w takich okolicznościach 3 listopada 1656 r. rozejm również można uznać za sukces Polski, zwłaszcza w aspekcie podpisanego w [[Traktat w Radnot|Radnot]] (6 grudnia 1656) - układu rozbiorowego Rzeczypospolitejsojuszniczego pomiędzy Szwecją, [[Siedmiogród|Siedmiogrodem]], [[Brandenburgia|Brandenburgią]], Chmielnickim i księciem [[Bogusław Radziwiłł|Bogusławem Radziwiłłem]].
 
== Postanowienia ==
Roszczenia terytorialne cara pozostały nierozstrzygnięte, ale obie strony porozumiały się co do wspólnej walki ze Szwecją i Rosja [[Wojna rosyjsko-szwedzka (1656-1658)|nasiliła swoje działania]] przeciwko niej w [[Inflanty|Inflantach]]. Komisarze polscy z [[Jan Kazimierz Krasiński|Janem Kazimierzem Krasińskim]] na czele zgodzili się na elekcję cara Aleksego jeszcze za życia Jana Kazimierza.
* roszczenia terytorialne cara pozostały nierozstrzygnięte,
Roszczenia terytorialne cara pozostały nierozstrzygnięte, ale* obie strony porozumiały się co do wspólnej walki ze Szwecją i Rosja [[Wojna rosyjsko-szwedzka (1656-1658)|nasiliła swoje działania]] przeciwko niej w [[Inflanty|Inflantach]]. Komisarze polscy z [[Jan Kazimierz Krasiński|Janem Kazimierzem Krasińskim]] na czele zgodzili się na elekcję cara Aleksego jeszcze za życia Jana Kazimierza.
* Komisarze polscy z [[Jan Kazimierz Krasiński|Janem Kazimierzem Krasińskim]] na czele zgodzili się na elekcję cara Aleksego jeszcze za życia Jana Kazimierza.
 
Rozejm niemieżski, nie rozstrzygając zasadniczego sporu terytorialnego i terytorialnych żądań RosjiMoskwy był nietrwały. W 1658 r., po [[Unia hadziacka|unii hadziackiej]] RosjaCarstwo wznowiłaRosyjskie wznowiło działania wojenne wobec Rzeczypospolitej.
 
{{Traktaty pokojowe w historii Polski}}