Jacob Le Maire: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
red.
Linia 1:
[[Plik:Jacob Le Maire from Antonio de Herrera India Occidentales.png|thumb|right|240px|Jacob Le Maire]]
'''Jacob Le Maire''' (ur. ok. [[1585]] w [[Antwerpia|Antwerpii]], zm. [[22 grudnia]] [[1616]] na morzu) – [[Republika Zjednoczonych Prowincji|holenderski]] żeglarz i kupiec. Podczas wyprawy w latach [[1615]]-[[1616]] wraz z [[Willem Corneliszoon Schouten|Willemem Schoutenem]] odkrył [[cieśnina|cieśninę]] pomiędzy [[Ziemia Ognista (wyspa)|Ziemią Ognistą]] a [[Wyspa Stanów|Wyspą Stanów]], noszącą obecnie na jego cześć nazwę [[Cieśnina Le Maire'aMaire’a|cieśninyCieśniny Le Maire'aMaire’a]]. Jako pierwszy opłynął [[Horn (przylądek)|przylądek Horn]] (również z Schoutenem), dowodząc tym samym, że Ziemia Ognista nie jest [[kontynent]]em (poszukiwaną ''[[Terra Australis]]'').
 
Le Maire był jednym z dwadzieściorga dwojga dzieci Marii van Walraven i [[Isaac Le Maire|Isaaca Le Maire’a]] (1558-1624), dobrze prosperującego antwerpskiego kupca. Isaac wraz z rodziną uszedł z Antwerpii po oblężeniu miasta przez Hiszpanów w [[1585]] i osiedlił się w [[Amsterdam]]ie; tego samego prawdopodobnie roku urodził się Jacob. Isaac odnosił w Amsterdamie spore sukcesy w interesach i stał się jednym z założycieli [[Holenderska Kompania Wschodnioindyjska|Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej]]. Jednakże w [[1605]] roku, wskutek sporu, został zmuszony do opuszczenia szeregów kompanii i przez kolejne dziesięć lat starał się przełamać jej monopol w handlu z Indiami Wschodnimi.
Linia 6:
W roku [[1615]] Isaac miał już założoną nową kompanię (Kompanię Australijską), której celem było odkrycie nowego szlaku na [[Ocean Spokojny|Pacyfik]] i [[Moluki|Wyspy Korzenne]], aby w ten sposób obejść ograniczenia Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Wyposażył dwa statki, ''Eendracht'' i ''Hoorn'', i ustanowił swego syna Jacoba dowódcą wyprawy. Kapitanem ''Eendrachta'' był doświadczony żeglarz [[Willem Corneliszoon Schouten|Willem Schouten]].
 
[[14 czerwca]] [[1615]] Jacob le Maire i Willem Schouten wypłynęli z [[Texel]] w [[Republika Zjednoczonych Prowincji|Zjednoczonych Prowincjach]]. [[29 stycznia]] [[1616]] okrążyli [[Horn (przylądek)|przylądek Horn]], nazwany tak przez nich od statku ''Hoorn'' (który wcześniej utracili w pożarze); holenderskie miasto [[Hoorn]] było również miejscem urodzenia Schoutena. Po nieudanej próbie zakotwiczenia na [[Juan Fernández (archipelag)|Wyspach Juan Fernández]] na początku marca wyprawa przecięła Pacyfik mniej więcej w linii prostej, po drodze zawijając na kilka wysp z [[Tuamotu|archipelagu Tuamotu]]. Między 21 a 24 kwietnia 1616 jako pierwsi ludzie Zachodu dotarli do (północnych) [[Tonga|Wysp Tonga]]: "Wyspy Kokosowej" ([[Tafahi]]), "Wyspy Zdrajców" ([[Niuatoputapu]]) oraz "Wyspy Dobrej Nadziei" ([[Niuafo'ouNiuafoʻou]]). [[28 kwietnia]] odkryli [[Wyspy Hoorn]] ([[Futuna|Futunę]] i [[Alofi (wyspa)|Alofi]]), gdzie zostali bardzo dobrze przyjęci przez tubylców i gdzie pozostali aż do 12 maja. Następnie wyruszyli wzdłuż północnych wybrzeży [[Nowa Irlandia|Nowej Irlandii]] oraz [[Nowa Gwinea|Nowej Gwinei]], odwiedzając przyległe wysepki, łącznie z archipelagiem znanym obecnie pod nazwą [[Wyspy Schoutena|Wysp Schoutena]], gdzie zawinęli [[24 czerwca]].
 
W sierpniu dotarli do [[Moluki Północne|Moluków Północnych]] i na koniec – [[12 września]] [[1616]] – do [[Ternate (miasto w Indonezji)|Ternate]], głównej siedziby Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Zostali tam entuzjastycznie powitani przez [[Gubernator Generalny Holenderskich Indii Wschodnich|Gubernatora Generalnego]] [[Holenderskie Indie Wschodnie|Holenderskich Indii Wschodnich]] [[Laurens Reael|Laurensa Reaela]], admirała [[Steven Verhagen|Stevena Verhagena]] oraz gubernatora [[Ambon]], [[Jasper Jansz|Jaspera Jansza]].
 
[[Plik:Le Maire en Schouten - Reis via Kaap Hoorn naar Indie 1615-1616.png|thumb|240px|left|Trasa wyprawy Le Maire'aMaire’a i Schoutena wokół Przylądka Horn do Indii Wschodnich]]
''Eendracht'' pożeglował następnie na [[Jawa|Jawę]], docierając 28 października do [[Dżakarta|Dżakarty]] wraz z aż osiemdziesięcioma czterema członkami z pierwotnego 87-osobowego składu załogi obu statków. Chociaż wyprawa Le Maire'aMaire’a i Schoutena przetarła nowy, nieznany szlak, nie dowierzano im, a [[Jan Pietersz Coen]] z Kompanii Wschodnioindyjskiej uznał, iż pogwałcili jej monopol na handel z [[Moluki|Wyspami Korzennymi]]. Le Maire'aMaire’a oraz Schoutena aresztowano, a ''Eendracht'' uległ konfiskacie. Po uwolnieniu obaj mieli powrócić z Dżakarty do Amsterdamu w towarzystwie [[Joris van Spilbergen|Jorisa van Spilbergena]], który sam był w trakcie okrążania globu, choć tradycyjnym szlakiem – przez [[Cieśnina Magellana|Cieśninę Magellana]].
 
Podczas podróży powrotnej Le Maire dowodził jako kapitan statkiem ''Amsterdam'', zmarł jednak na morzu w wieku 31 lat. Van Spilbergen, sam na łożu śmierci, zamieścił sprawozdanie Le Maire’a z wyprawy w swym własnym książkowym opisie Indii Wschodnich i Zachodnich.
 
Isaac Le Maire zakwestionował konfiskatę ''Eendrachta'' i wniosek Kompanii Wschodnioindyjskiej, ale dopiero w roku 1622 udało mu się uzyskać przychylny wyrok sądowy. Otrzymał 64 tysiące funtów {{fakt|data=2010-03}} odszkodowania, odzyskał dzienniki syna (które następnie też opublikował), a jego kompanii zezwolono na handel z wykorzystaniem nowo odkrytego szlaku.
 
== Bibliografia ==
Linia 23:
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.ub.uni-bielefeld.de/diglib/2005/lemaire/ Sprawozdanie Le Maire'aMaire’a z wyprawy], dzięki uprzejmości Universitätsbibliothek Bielefeld (oryginalne wydanie z 1621, w [[Język niderlandzki|języku holenderskim]], z 25 oryginalnymi mapami z całego świata, 256 stron).
* Robert Kerr (1824): [http://www.gutenberg.org/files/13130/13130-h/13130-h.htm#chapter4-6 Voyage round the world, in 1615-1617, by William Cornelison Schouten and Jacques le Maire, going round Cape Horn.]