Elektorzy Rzeszy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Historia: poprawa linków
Linia 9:
Początkowo, we wczesnym [[Średniowiecze|średniowieczu]], króla niemieckiego miał wybierać [[lud]], czyli [[plemiona germańskie]]. Jednak w rzeczywistości wiec ludowy kierował się sugestiami książąt plemiennych i dygnitarzy cieszących się autorytetem, stąd szybko elekcje zamieniły się w zjazdy książąt. W XII - XIII w. decydowali już tylko książęta o największym prestiżu, a pozostali zatwierdzali ich uchwały automatycznie i stało się to swoistym precedensem.
 
Z czasem skład kolegium elektorskiego uległ formalizacji. Już w [[1212]] cesarz [[Fryderyk II Hohenstauf]] potwierdził uprawnienia elektorskie królów Czech (''König von Böhmen''), choć później były one jeszcze czasem kwestionowane. Po zamieszaniu wokół wyboru następcy cesarza [[Henryk VI (cesarz niemiecki)Hohenstauf|Henryka VI]] ([[1190]]-[[1197]]) [[papież]] [[Papież Innocenty III|Innocenty III]] rozstrzygnął w [[1198]], że do ważnego wyboru monarchy konieczne są głosy trzech [[Nadrenia|nadreńskich]] [[arcybiskup]]ów z byłych terenów [[Frankowie|frankijskich]] ([[Moguncja]], [[Trewir]], [[Kolonia (Niemcy)|Kolonia]]) oraz [[Nadrenia|nadreńskiego]] [[hrabia|hrabiego]] [[Palatynat|palatyńskiego]] (''Pfalzgraf bei Rhein''). Do nich doszli po [[1220]]: [[książę]] [[Saksonia|saksoński]] (''Herzog von Sachsen''), [[Graf (tytuł szlachecki)|margrabia]] [[Brandenburgia|brandenburski]] (''Markgraf von Brandenburg'') i, odtąd na stałe, król czeski. Prawdopodobnie w [[1257]] (w okresie [[Wielkie Bezkrólewie|Wielkiego Bezkrólewia]]) sformowało się kolegium elektorów w stale powtarzanym składzie.
 
Podczas obrad [[Zjazd elektorów w Rhense|zjazdu w Rhense]] w [[1338]] elektorzy ogłosili, że mają pełne i wyłączne prawo do wyboru króla, niezależne od innych monarchów czy [[papież]]a.
Linia 17:
[[Elekcja cesarska|Elekcji króla]] dokonywano większością głosów we [[Frankfurt nad Menem|Frankfurcie nad Menem]] i koronowano (przynajmniej do końca średniowiecza) w [[Akwizgran]]ie. Elektorzy układali tekst kapitulacji wyborczej, czyli zbioru warunków, które musiał zaakceptować elekt.
 
Złota Bulla nadawała księstwom elektorskim i ich władcom liczne przywileje. Jednym z ważniejszych była [[Ordynacja rodowa|ordynacja]] ich dóbr, co stanowiło o niepodzielności krajów elektorskich, a zapobiegało ich rozdrabnianiu (a w konsekwencji osłabianiu) i zwiększaniu liczby elektorów. Księstwom elektorskim nadano [[Autonomia|autonomię]] prawno-sądowniczą - ich poddani nie mogli odwoływać się od decyzji swoich książąt do cesarza i urzędów cesarskich. Elektorowie uzyskali też prawo majestatu - traktowano ich jak osoby rangi królewskiej. Elektorzy tworzyli odrębną kurię [[Sejm Rzeszy (Święte Cesarstwo Rzymskie)|Sejmu CesarstwaRzeszy]], mogli zbierać się z własnej inicjatywy (Sejm jako całość tylko z woli cesarza) i zgłaszać projekty ustaw podczas obrad Sejmu (poza nimi mógł to czynić wyłącznie cesarz). Cesarz musiał też konsultować z elektorami ważniejsze decyzje, w tym dotyczące ich kolegium. Przywileje te miały na celu zabezpieczenie elektorów przed ewentualnymi naciskami ze strony panującego cesarza w sprawie elekcji jego następcy, w praktyce dawały im dużą samodzielność i osłabiały przez to polityczną spójność Rzeszy Niemieckiej.
 
W [[XVII wiek|siedemnastym stuleciu]] do [[kolegium]] włączeni zostali: [[Bawaria|książę bawarski]] (''Herzog von Bayern'') oraz książę [[Hanower (państwo)#Księstwo Brunszwiku i Lüneburga|brunszwicko-luneburski]] (''Herzog von Braunschweig-Lüneburg'').
 
W [[1711]] cesarz [[Karol VI Habsburg]], w swojej kapitulacji wyborczej, musiał dać elektorom prawo do przeprowadzania elekcji następcy za życia aktualnego cesarza (tzwelekcja [[łacina|łac.]] ''[[viventeVivente imperatorerege|electio vivente imperatore]], dosł. ''za życia cesarza''), ale bez konsultacji z nim.
 
== Elektorzy ==