Franciszek Zabłocki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne, życiorys, +sekcja Twórczość, źr.: "Nowy Korbut", t.6 cz.1 s.487-503 |
drobne merytoryczne, życiorys, +sekcja Twórczość, źr.: "Nowy Korbut", t.6 cz.1 s.487-503 |
||
Linia 25:
== Życiorys ==
Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Łada. Urodził się jako syn Stanisława (zmarł wcześnie) i Barbary z Pruszyńskich, ''secundo voto'' Chmielowskiej (od roku 1758). Kształcił się u [[pijarzy|pijarów]] (kolegium) w [[Międzyrzecz (rejon korzecki)|Międzyrzeczu Koreckim]], następnie wstąpił do nowicjatu [[jezuici|jezuickiego]], który opuścił po 3 latach. Około roku 1770 przez pewien czas przebywał na dworze Antoniego Górskiego, stolnika ciechanowskiego. Pomimo porzucenia zakonu jezuitów, związany był blisko z warszawskim literackim środowiskiem pojezuickim - w roku 1774 był współautorem ''Pieśni wszystkich Horacjusza przekładania różnych''. W tym samym roku (12 czerwca 1774) został urzędnikiem (protokolistą) w kancelarii [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]]. Od 23 września do 20 grudnia 1774 wizytował (wespół z Adamem Jakukiewiczem) szkoły departamentu ruskiego, czyli województwa: wołyńskie, kijowskie, bracławskie i podolskie. W latach 1774-1777 był autorem "Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych". W tym okresie przyjaźnił się z byłym jezuitą F. D. Kniaźninem, korzystając także ze wsparcia A. Naruszewicza (pomieszkiwał wówczas w pojezuickim budynku przy ul. Brzozowej). Był także związany z dworem A. K. Czartoryskiego, prawdopodobnie przez jakiś czas pełnił nawet funkcję osobistego sekretarza księcia Czartoryskiego. Około roku 1778 poślubił aktorkę o imieniu Katarzyna, a rok później owdowiał. W roku 1778 został zauważony przez Komisję Edukacji Narodowej i króla, dzięki swemu przekładowi ''Dzieł'' C. Saint-Réala, które zostały zakwalifikowane do czytania w szkołach podległych Komisji. Kilka lat później (1786) został faktycznym sekretarzem [[Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych|Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych]]. W roku 1791 został zatrudniony w Wydziale Edukacyjnym [[Straż Praw|Straży Praw]].
W czasie trwania [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]] (1788-1792) w swoich utworach opowiadał się za wartościami reprezentowanymi przez obóz [[Stronnictwo Patriotyczne|Stronnictwa Patriotycznego]]. Jest też uznawany za autora wielu anonimowych [[paszkwil]]i z tego okresu, które w bezprecedensowy sposób atakowały przeciwników politycznych, w szczególności [[Franciszek Ksawery Branicki|Franciszka Ksawerego Branickiego]]. Został desygnowany przez [[konfederacja targowicka|konfederację targowicką]] do zasiadania w Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych . <ref>Złota księga szlachty polskiej, r. XII, Poznań 1890, s. 156.</ref>Był powstańcem w [[Insurekcja kościuszkowska|powstaniu kościuszkowskim]]. Po jego upadku w depresji zaprzestał działalności literackiej i wyjechał do [[Rzym]]u, gdzie został księdzem. Kiedy po trzech latach wrócił do kraju, przyjął posadę proboszcza w [[Góra Puławska|Górze Puławskiej]], a w roku 1800 w Końskowoli, gdzie przez wiele lat opiekował się chorym [[Franciszek Dionizy Kniaźnin|Franciszkiem Dionizym Kniaźninem]]<ref> ''Dzieje Końskowoli'', (red.) Ryszard Szczygieł, Końskowolskie Towarzystwo Regionalne, [[Lublin]] 1988, ss. 81-82. </ref>. Zmarł tam w roku 1821.
Linia 62:
# ''Amfitrio. Komedia we 3 aktach, z Moliera przez...'', wyst. Warszawa 1782, wyd. Warszawa VII 1783, wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe poz. 1, t. 6; poz. 2, t. 2; (według Molière: ''Amphitrion'')
# ''Żółta szlafmyca, albo kolęda na Nowy Rok. Opera w 3 aktach przez...'', Warszawa wiosna 1783, muzyka: Gaetano (K. Majer), wyst. Warszawa 1783; 1 maja 1788 (z muz. Ertiniego); wyd. następne: Wilno 1812 (nakładem A. Żółkowskiego); Wilno 1820; zobacz Wydania zbiorowe poz. 1, t. 1; poz. 2, t. 1; fragm. aktu 1 sceny 1-2 przedr. L. Bernacki jak wyżej poz. 8, s. 75-80; autograf-brulion: Biblioteka Uniwersytetu Warszwskiego sygn. 204 (dawniej: 4 7/4); inny tytuł: ''Kolęda'', (według: P. A. A. Piis, P. Y. Barré: ''Les Étrennes de Mercure, ou le bonnet magique'').
# ''Sarmatyzm. Komedia w 5 aktach'', powst. 1784 (red. 1), wyst. Warszawa 19 czerwca 1785, wyd. Wilno 1820 (red. 2 z roku 1785; nakładem A. Żółkowskiego); wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe poz. 1, t. 3; poz. 2, t. 1; Lwów (1905) "Biblioteka Powszechna" nr 501; oprac. H. Galle, Warszawa 1909 "Wybór Pisarzów Polskich dla Domu i Szkoły" nr 17, także Warszawa 1914; oprac. P. Lewiczewski, Tarnów 1925; oprac. W. Hahn, Lwów 1926 "Nasza Biblioteka'' nr 11; oprac. krytyczne według autografu z roku 1820 L. Bernacki, Kraków (1928) "Biblioteka Narodowa" seria I, nr 115, także wyd. 2 uzup. T. Mikulski, Wrocław (1951), także wyd. 3 Wrocław (1954); oprac. J. Ster, Łódź 1930 "Biblioteka Klasyków Polskich" nr 19; Łódź 1938; Kraków 1945 "Biblioteka Arcydzieł Literatury Polskiej"; oprac. P. Lewiczewski, Kraków 1947; oprac. K. Czachowski, wstęp Z. Libery, Warszawa 1947 "Biblioteka Pisarzy Polskich i Obcych" nr 10, także wyd. 2 Warszawa 1948, także wyd. 3 przejrzane i popr. Warszawa 1951; oprac. R. Taborski, Warszawa 1953 (z ''Małą kroniką życia i twórczości F. Zabłockiego'' przez R. T. i ''Sarmatyzmem na scenie'' przez S. Dąbrowskiego); fragm. aktu 1 sceny 1-2 przedr. L. Bernacki jak wyżej poz. 8, s. 104-112; z istniejących 3 wersji w autografach zachowany jest jedynie autograf Biblioteki Czartoryskich sygn. 2489 (red. 2 z roku 1785, z odmianami wcześniejszymi w przypisach); autografy Biblioteki Narodowej z Cesarskiej Publ. Bibl. Petersb. i Biblioteki Zamoyskich sygn. 208 (dat. 1784) – zniszczone w roku 1944, (według N. Hauteroche: ''Les Nobles de province'')
# ''Sierota. Komedia w 5 aktach'', wyst. Warszawa 8 września 1785, tekst (zdefektowany) w rękopisie Biblioteki Teatrów Warszawskich sygn. 381, fragm. (akty 3-4) w rękopisie Biblioteki Zamoyskich sygn. 770, fragm. aktu 1 scena 1 ogł. L. Bernacki jak wyżej poz. 8, s. 112-114, (według Fiqet de Bocage: ''Orpheline'' – przeróbka z S. Centlivre: ''A Bold Stroke for a Wife'')
# ''Małżonkowie pojednani, czyli przesąd modny. Komedia w 5 aktach, z francuskiego p. de La Chaussée wolne tłumaczenie'', wyst. Warszawa 4 listopada 1785, wyd. zobacz Wydania zbiorowe poz. 1, t. 4; wyd. następne zobacz Wydania zbiorowe poz. 2, t. 2; autograf: Biblioteka Czartoryskich sygn. 1966...
=== Przekłady ===
|