Adam Chmiel: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
uźródłowienie przypisami; dodanie z Rybarskiego
Linia 21:
 
== Życiorys ==
Był synem stolarza Wita Kmiela i Franciszki z Ossuchowskich. Uczęszczał do szkoły powszechnej św. Floriana i [[I_Liceum_Ogólnokształcące_im._Bartłomieja_Nowodworskiego_w_Krakowie|gimnazjum św. Anny]] w Krakowie. W latach [[1886]]-[[1890]] studiował historię, filologię i geografię na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]]. Po studiach podjął pracę w Archiwum Akt Dawnych w Krakowie, z którym pozostał związany do końca życia; był tam adiunktem (1898-1903), archiwariuszem (1903-1917), od 1917 dyrektorem. Pracował również na UJ jako historiograf uczelni (od 1901) i opiekun Archiwum (od 1909); w latach 1910-1918 był konserwatorem w Radzie Archiwalnej w [[Wiedeń|Wiedniu]]<ref>''Biogramy uczonych polskich'', część I: ''Nauki społeczne'', zeszyt 1: ''A-J'' (red.) A. Śródka, P. Szczawiński, Wrocław 1983, s. 199.</ref>. W 1917 opiniował opracowane przez [[Komisja Archiwalna Tymczasowej Rady Stanu|Komisję Archiwalną Tymczasowej Rady Stanu]] projekty nowej ustawy i regulaminów archiwalnych. Jego stanowisko zostało potem wykorzystane podczas prac nad reskryptem [[Rada Regencyjna|Rady Regencyjnej]] o archiwach <ref>A. Rybarski, ''Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej polskiej'', „Archeion”, T. I (1927), s. 5.</ref>.
 
Zajmował się dziejami kultury i Krakowa, [[sfragistyka|sfragistyką]] i [[paleografia|paleografią]]. Przygotował do druku wiele dokumentów archiwalnych, m.in. tomy II i III wykazów studentów UJ z lat [[1490]]-[[1606]] (''Album studiosorum Universitatis Cracoviensis'', 1904). W badaniach sfragistycznych starał się zwracać uwagę nie tylko na elementy heraldyczne pieczęci, ale i stronę artystyczną; szczególne badania poświęcił pieczęci UJ. Redagował pismo "Przewodnik Bibliograficzny". Zaprzyjaźniony ze [[Stanisław Wyspiański|Stanisławem Wyspiańskim]], udzielał mu wskazówek historycznych dotyczących dramatów, przygotował z [[Tadeusz Sinko|Tadeuszem Sinką]] ''Dzieła'' Wyspiańskiego w pięciu tomach (1924-1929). Wyspiański namalował kilka portretów Chmiela<ref>''Biogramy uczonych polskich'', część I: ''Nauki społeczne'', zeszyt 1: ''A-J'' (red.) A. Śródka, P. Szczawiński, Wrocław 1983, s. 199.</ref>.
 
W [[1933]] Uniwersytet Jagielloński nadał mu doktorat ''[[Doctor honoris causa|honoris causa]]''; był członkiem-korespondentem [[Polska Akademia Umiejętności|PAU]] (1925), członkiem-założycielem (1896), wieloletnim skarbnikiem (1896-1933) i wiceprezesem (od 1933) [[Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa|Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa]]. Przyczynił się do powołania w [[1899]] [[Muzeum Historyczne Miasta Krakowa|Muzeum Historycznego Miasta Krakowa]]. Należał także do Komisji Centralnej Konserwatorskiej w Wiedniu (1899), Związku Bibliotekarzy Polskich (wiceprezes i członek honorowy Krakowskiego Koła), Towarzystwa Naukowego we Lwowie (1922 członek przybrany), Towarzystwa Numizmatycznego w Krakowie, Związku Literatów Polskich. [[Marian Friedberg]] określił go mianem "encyklopedii swoich specjalności", szczególnie dziejów Krakowa<ref>''Biogramy uczonych polskich'', część I: ''Nauki społeczne'', zeszyt 1: ''A-J'' (red.) A. Śródka, P. Szczawiński, Wrocław 1983, s. 199.</ref>.
 
== Niektóre prace ==
[[Plik:AdamChmiel.jpg|thumb|Płaskorzeźba z grobowca Adama Chmiela na [[Cmentarz Rakowicki|Rakowicach]] projektu [[Adam Bunsch|Adama Bunscha]]]]
* ''O początku rodu w kronice Nestora'' (1887);
* ''Stosunek [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] do Karola IV w latach 1360-1364'' (1890, przygotowana praca doktorska);
* ''Ustawy cen dla miasta starej Warszawy od roku 1606 do 1627'' (1893);
* ''Pieczęcie miast Krakowa, Kazimierza, Kleparza i jurydyk krakowskich do końca XVIII wieku'' (1903);
* [http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/doccontent?id=1020&from=FBC ''Wskazówki do inwentaryzacji rękopisów'' (1903)];
* ''Uwagi archiwalno-paleograficzne nad pieśnią [[Bogurodzica (pieśń)|Bogurodzica]] w rękopisie [[Biblioteka Jagiellońska|Biblioteki Jagiellońskiej]] Nr 11619'' (1904);
* ''Garncarze krakowscy'' (1907);
* ''Pieczęcie miasta Krakowa, Kazimierza, Kleparza i jurydyk krakowskich do końca XVIII w. '' (1917);
* ''Sądy ratuszne hetmańskie. Kartka z życia mieszczan krakowskich w XVI wieku'' (1907);
* ''Rachunki dworu królewskiego 1544-1567'' (1911);
* ''Większa pieczęć Uniwersytetu Jagiellońskiego z roku 1659'' (1911);
* ''Domy krakowskie'' (1911 - 1934);
* ''Wawel, materiały archiwalne do budowy zamku'' (1913);
* ''O strój polski'' (1917);
* ''Pieczęcie Uniwersytetu Jagiellońskiego'' (1917);
* ''Introligatorzy cudzoziemscy i zamiejscowi w Krakowie w latach 1574-1646'' (1929);
* ''Rzeźnicy krakowscy'' (1930);
* ''Księgi radzieckie Kazimierza 1369-1402'' (1932).
 
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* ''Biogramy uczonych polskich'', Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983
 
== Literatura dodatkowaBibliografia ==
* ''Biogramy uczonych polskich'', Częśćczęść I: ''Nauki społeczne'', zeszyt 1: ''A-J'' (red.) A. Śródka, P. Szczawiński, Wrocław 1983.
* {{cytuj książkę | tytuł = [[Polski Słownik Biograficzny]] | tom = 3 | wydawca = [[Polska Akademia Umiejętności]] – Skład Główny w Księgarniach [[Gebethner i Wolff|Gebethnera i Wolffa]] | miejsce = [[Kraków]] | rok = 1937 | tytuł tomu = Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek | rozdział = Chmiel Adam| autor r = Kazimierz Kaczmarczyk | strony = 316–317}} Reprint: [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]], Kraków 1989, ISBN 8304032910
* [[Antoni Rybarski|Rybarski A.]], ''Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej polskiej'', „Archeion”, T. I (1927), s. 1-14.
 
{{DEFAULTSORT:Chmiel, Adam}}