Biblia Elżbietańska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linku (ławra Aleksandro-Niewskaja), dr. red.
Linia 4:
== Tłumaczenie za cara Piotra I Wielkiego ==
W 1712 roku na mocy dekretu cara [[Piotr I Wielki|Piotra I Wielkiego]] rozpoczęto pierwsze prace nad nowym słowiańskim przekładem. Te prace polegały na przeredagowaniu i uwspółcześnieniu [[Biblia Ostrogska|Biblii Ostrogskiej]], co trwało 7 lat<ref>И. Е. Евсеев, [http://spbpda.ru/data/1912/11/1912-11-03.pdf ''Очерки по истории славянского перевода Библии''] Petersburg 2009, s. 1262.</ref>. Stary Testament bazował na [[Kodeks Aleksandryjski|Kodeksie Aleksandryjskim]] z ''Poligloty londyńskiej'' Briana Waltona (1657). Korzystano też z [[Kodeks Watykański|Kodeksu Watykańskiego]] w oparciu o wydanie [[Septuaginta|Septuaginty]] [[Sykstus V|Sykstusa V]]. [[4 Księga Ezdrasza]] została przetłumaczona z [[Wulgata|Wulgaty]], natomiast Nowy Testament bazował na greckim tekście{{r|ПЭ}}.
Po kolejnych poprawkach wprowadzonych przez metropolitę [[Stefan (Jaworski)|Stefana (Jaworskiego)]], [[Świątobliwy Synod Rządzący]] zatwierdził zmiany i w 1724 roku tekst był gotowy do druku. W związku z tym Piotr I Wielki wydał Świętemu Synodowi ustne rozporządzenie o porządku wydawania Biblii<ref name="елеон1">Ф. Г. Елеонский, ''По поводу 150-летия Елизаветинской Библии: О новом пересмотре славянского перевода Библии''. Petersburg, 1902. s. 2-10</ref>. Czynności te zostały przerwane wraz ze śmiercią carawładcy (1725).
 
== Praca po śmierci caraPiotra I ==
W 1735 Synod postanowił wznowić wydanie przenosząc druk z Moskwy do Petersburga. Postanowiono wydrukować stary tekst wstawiając u dołu notatki. Wtedy odkryto, iż tekst ostatnich tłumaczy opierał się nie tylko na greckim tekście. Kierując się propozycją archimandryty [[Teofan (Prokopowicz)|Teofana (Prokopowicza)]] Synod zlecił tłumaczowi Bazylowi Kozłowskiemu wraz z pomocnikami pod kierownictwem archimandryty [[Ławra Aleksandra Newskiego w Sankt-Petersburgu|klasztoruławry Aleksandra Newskiego]] Stefana (Kalinowskiego) prace nad istniejącym tekstem. Tekst mieli poprawić według Septuaginty, a ten, który był zgodny z Septuagintą mieli zostawić; gdy tekst był niejasny, mogli posiłkować się [[Masoreci|tekstem masoreckim]]{{r|ПЭ}}.
 
Drukowanie trwało w latach 1736-1738 i zakończono je na [[Księga Tobiasza|Księdze Tobiasza]]. Przyczyną przerwy były różnice w tekście. Słowiański przekład Księgi Tobiasza i [[Księga Judyty|Judyty]] oparto na Wulgacie, która de facto wyraźnie różni się od Septuaginty. Archimandryta Tadeusz (Kokujłowicz) i mnich Cyryl (Flironski) przetłumaczyli te księgi z greki, natomiast [[3 Księga Ezdrasza|3 Księgę Ezdrasza]] z łaciny{{r|ПЭ}}.
 
== Dalsze prace za Elżbiety Romanowej ==
Synod postanowił sprawdzić całość jeszcze raz przed wydrukiem, co trwało 2 lata od 1741. W następnym roku [[Elżbieta Romanowa]] wydała dekret o przyspieszeniu prac nad uwspółcześnieniem słowiańskiego przekładu w oparciu o [[Septuaginta|Septuagintę]]. Synod stwierdził, że przekładu nie należy dokonywać w oparciu o jeden tylko tekst. Poprosił więc carycęcesarzową o pozwolenie skorzystania z Biblii hebrajskiej i przekładów na język syryjski i łaciński. Powstała nowa komisja pod kierownictwem arcybiskupa moskiewskiego [[Józef (Wołczański)|Józefa]] i archimandryty [[Nowe Jeruzalem (monaster)|monasteru Nowe Jeruzalem]] Hilariona (Gregorowicza), która się rozpadła.
 
W 1747 roku powstała nowa komisja, w skład której weszli prefekt [[Kijowska Akademia Duchowna|Kijowskiej Akademii Duchownej]] mnich Warłaam (Laaszewski) i wykładowca filozofii w Kijowskiej Akademii mnich Gedeon (Słonimski). Dokonali oni poprawy starej wersji i 10 września 1750 roku zakończyli przygotowania do druku<ref name="ПЭ">[http://www.pravenc.ru/text/209473.html Библия. IV. Переводы] // Православная энциклопедия</ref>. Biblia Elżbietańska została wydana 18 grudnia 1751 roku. Drugie wydanie ukazało się w 1756 roku{{r|ПЭ}}.