Statut Organiczny Województwa Śląskiego: Różnice pomiędzy wersjami

|tytuł aktu = Ustawa Konstytucyjna <br /> z dnia 15 lipca 1920 r. <br /> zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego

|tytuł poprzedni =

|nazwa potoczna = Śląska Konstytucja, Statut

|skrót nazwy =

|data wydania = 15 lipca 1920 r.

|miejsce publikacji = {{państwo|2RP}}, {{Dziennik Ustaw|rok=1920|numer=73|pozycja=497}}

|tekst jednolity = brak

|data wejścia w życie = z dniem objęcia Województwa Śląskiego przez Rzeczpospolitą Polską

|rodzaj aktu = [[ustawa konstytucyjna]]

|przedmiot regulacji = prawo samorządowe [[Województwo śląskie (II Rzeczpospolita)|województwa śląskiego]]

|status = uchylony

|ostatnio zmieniony przez =

|wejście w życie ostatniej zmiany =

'''Statut Organiczny Województwa Śląskiego''' (właściwie „Ustawa Konstytucyjna z [[15 lipca]] [[1920]] r. zawierająca [[statut]] organiczny Województwa Śląskiego"<ref>Ustawa Konstytucyjna z dnia 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego ({{Dziennik Ustaw|rok=1920|numer=73|pozycja=497}}).</ref>, – akt prawny uchwalony przez [[Sejm Ustawodawczy (1919-19221919–1922)|Sejm Ustawodawczy]] nadający [[Województwo śląskie (II Rzeczpospolita)|województwu śląskiemu]] szeroką autonomię.

Autonomia województwa śląskiego obejmowała (w kolejności wymienionej w Statucie):

* ustalanie dorocznego budżetu śląskiego, zaciąganie pożyczek wojewódzkich, zbywanie, zamianę i obciążanie nieruchomego majątku wojewódzkiego i przyjęcie gwarancji finansowej przez skarb śląski;

Rada Wojewódzka składała się z wojewody śląskiego, jego zastępcy i 5 członków, wybranych w głosowaniu przez Sejm Śląski.

Wojewodę i jego zastępcę mianował i zwolniał z urzędu Naczelnik Państwa na wniosek [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]]. Wojewodzie przysługiwało prawo do zawieszania uchwał Rady, sprzeciwiających się ustawom lub przekraczających zakres działania Rady. W wypadkach takich [[wojewoda]] oddawał sprawę do rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego w [[Warszawa|Warszawie]].

Urzędnicy państwowi, urzędujący w województwie śląskim, powinni byli w zasadzie pochodzić z województwa śląskiego. Przy obsadzaniu urzędów administracji państwowej na obszarze województwa śląskiego powinni mieli mieć przy równych kwalifikacjach pierwszeństwo urzędnicy pochodzący

W ustawie konstytucyjnej z dnia [[15 lipca]] [[1920]] r., zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego (Dz. U. R. P. Nr. 73, poz. 497) do wybuchu II wojny światowej wprowadzono pięć poprawek ustawami: z dnia [[8 marca]] [[1921]] r. (Dz. U. R. P. Nr. 26, poz. 146)<ref>Ustawa konstytucyjna z dnia 8 marca 1921 r. dotycząca uzupełnienia Ustawy Konstytucyjnej z dnia 15 lipca 1920 r. zawierającej Statut Organiczny Województwa Śląskiego ({{Dziennik Ustaw|rok=1921|numer=26|pozycja=146}}).</ref>, z dnia [[30 lipca]] [[1921]] r. (Dz. U. R. P. Nr. 69, poz. 449)<ref>Ustawa z dnia 30 lipca 1921 r. o uzupełnieniu art. 40 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 15 lipca 1920 r. zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego ({{Dziennik Ustaw|rok=1921|numer=69|pozycja=449}}).</ref>, z dnia [[18 października]] [[1921]] r. (Dz. U. R. P. Nr. 85, poz. 608)<ref>Ustawa z dnia 18 października 1921 r. zmieniająca art. 36 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 15 lipca 1920 r. zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego ({{Dziennik Ustaw|rok=1921|numer=85|pozycja=608}}).</ref>, z dnia [[18 marca]] [[1925]] r. (Dz. U. R. P. Nr. 36, poz. 240)<ref>Ustawa z dnia 18 marca 1925 r. zmieniająca niektóre postanowienia ustawy z dnia 13 lutego 1924 r. w przedmiocie stosowania na obszarze województwa śląskiego ustaw, dotyczących państwowej służby cywilnej ({{Dziennik Ustaw|rok=1925|numer=36|pozycja=240}}).</ref> oraz z dnia [[23 kwietnia]] [[1935]] r. (Dz. U. R. P. Nr. 30, poz. 227)<ref>Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. ({{Dziennik Ustaw|rok=1935|numer=30|pozycja=227}}).</ref>.

Nowe brzmienie art. 44 zgodnie z art. 81 ust. 3 [[Konstytucja kwietniowa|Konstytucji kwietniowej]] - <blockquote>''Zmiana niniejszej ustawy konstytucyjnej wymaga ustawy państwowej.''</blockquote> - nie powinno było uzyskać mocy obowiązującej na obszarze województwa śląskiego z racji braku zgody Sejmu Śląskiego na jego zmianę. [[Sejm RP III kadencji (1930-1935)|Sejm RP III kadencji]] nie dochowując trybu zmiany art. 44, złamał tym samym zasadę legalizmu: <blockquote>''Każde prawo, by mogło spełniać wymogi legalizmu, musi być prawem ustanowionym przez kompetentną władzę we właściwym trybie, określonym przez normy prawa obowiązującego w chwili jego stanowienia''<ref>Uzasadnienie wyrodku [[Trybunał Konstytucyjny|Trybunału Konstytucyjnego]] dotyczącego dekretów o wprowadzeniu stanu wojennego w [[1981]] roku przez Radę Państwa

Statut Organiczny Województwa Śląskiego został zniesiony przez [[Krajowa Rada Narodowa|Krajową Radę Narodową]] ustawą konstytucyjną z [[6 maja]] [[1945]], która weszła w życie [[7 maja]]<ref>Ustawa Konstytucyjna z dnia 6 maja 1945 r. o zniesieniu statutu organicznego województwa śląskiego ({{Dziennik Ustaw|rok=1945|numer=17|pozycja=92}}).</ref>. Ustawa konstytucyjna znosząca Statut została uchwalona przez Krajową Radę Narodową niezgodnie z wymogami legalizmu: niezgodnie z kompetencjami KRN<ref>Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych ({{Dziennik Ustaw|rok=1944|numer=5|pozycja=22}}).</ref> i bez podstawy prawnej. Statut zniesiono w trakcie formalnego trwania [[Sejm Śląski IV kadencji (1935-1945)|IV kadencji Sejmu Śląskiego]]<ref>W przeciwieństwie do Parlamentu RP, którego obie izby V kadencji zostały rozwiązane w wyniku wybuchu II wojny światowej i załamania struktur państwa dekretem prezydenta Rzeczypospolitej Władysława Raczkiewicza z 2 października 1939 roku, Sejm Śląski IV kadencji nie został rozwiązany.</ref>, jednocześnie łamiąc [[Reguły kolizyjne|regułę]] ''[[Lex posterior generali non derogat legi priori speciali]]''.