Zniesławienie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2006 |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie |
||
Linia 11:
|typ uprzywilejowany =
}}
'''Zniesławienie''', '''pomówienie''', '''obmówienie''', '''oszczerstwo''' – [[występek]] polegający na pomówieniu innej osoby, grupy osób, instytucji, [[osoba prawna|osoby prawnej]] lub [[Jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej|jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej]] o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w [[opinia publiczna|opinii publicznej]] lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.
Zagrożony [[Kara kryminalna|karą]] [[Grzywna (prawo)|grzywny]] albo [[kara ograniczenia wolności|karą ograniczenia wolności]] na podstawie art. 212 § 1 [[Kodeks karny (1997)|Kodeksu karnego]]. Sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze [[pozbawienie wolności|pozbawienia wolności]] do roku jeżeli pomawia inną osobę za pomocą [[środki masowego przekazu|środków masowego komunikowania]] (art. 212 § 2 k.k.).
W razie skazania za zniesławienie [[sąd]] może orzec [[nawiązka|nawiązkę]] na rzecz [[pokrzywdzony|pokrzywdzonego]], [[Polski Czerwony Krzyż|Polskiego Czerwonego Krzyża]] albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego (art. 212 § 3 k.k.).
Istnieją dwa [[kontratyp]]y dla tego [[czyn zabroniony|czynu zabronionego]]. Nie ma [[przestępstwo|przestępstwa]], jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy (art. 213 § 1 k.k.) oraz nie popełnia przestępstwa zniesławienia, kto publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut, który służy obronie społecznie uzasadnionego interesu lub dotyczy postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną. Jeżeli zarzut dotyczy życia [[prywatność|prywatnego]] lub [[rodzina (socjologia)|rodzinnego]], [[dowód]] [[prawda|prawdy]] może być przeprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczeństwu dla [[życie|życia]] lub [[zdrowie|zdrowia]] człowieka albo [[moralność|demoralizacji]] [[małoletni]]ego (art. 213 § 2 k.k.).
Ściganie odbywa się z [[oskarżyciel prywatny|oskarżenia prywatnego]] (art. 212 § 4 k.k.).
[[Europejski Trybunał Praw Człowieka]] wielokrotnie wskazywał na cenzurotwórczą {{styl}} rolę art. 212 w polskim kodeksie karnym, o którego usunięcie od lat apelują organizacje pozarządowe<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.wykresl212kk.pl/dlaczego-trzeba-wykreslic-212-kk/argumenty-za-zniesieniem-212-kk/ |tytuł=Argumenty za zniesieniem art. 212 kk |opublikowany=Kampania społeczna na rzecz zniesienia art. 212 kodeksu karnego}}</ref>.
Naruszenia dóbr osobistych, do których zaliczana jest cześć jednostki, zabrania także [[Kodeks Cywilny]].
* W wyroku [[Trybunał Konstytucyjny|Trybunału Konstytucyjnego]] z dnia 12 maja 2008 r.<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.trybunal.gov.pl/OTK/teksty/otk/2008/SK_43_05.doc | tytuł = WYROK z dnia 12 maja 2008 r. Sygn. akt SK 43/05 | data dostępu = 2010-08-09| autor = Trybunał Konstytucyjny | język = pl}}</ref> stwierdzono, że art. 213 § 2 k.k. w zakresie odnoszącym się do przestępstwa z art. 212 § 2 k.k. w części obejmującej zwrot „służący obronie społecznie uzasadnionego interesu”, gdy zarzut dotyczy postępowania osób pełniących funkcje publiczne, jest niezgodny z art. 14 oraz art. 54 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Błąd ten naprawiono nowelizacją<ref>Art. 1 pkt 27 Ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw – {{Dziennik Ustaw|rok=2009|numer=206|pozycja=1589}}</ref>, dodając, iż nie tylko nie popełnia przestępstwa ten, którego zarzut służy obronie społecznie uzasadnionego interesu, ale i ten, którego zarzut dotyczy postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną. ▼
<small>Art. 23. ''[[Dobra osobiste]] człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.'' Art. 24. § 1. ''Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.'' § 2. ''Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.'' § 3. ''Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.''</small>
== [[Nowelizacja]] ==
▲
We wcześniejszym wyroku z 2006 roku Trybunał uznał, że ''prasa jest zobowiązana do prawdziwego przedstawiania omawianych zjawisk. Również w doktrynie stwierdza się, że granicą wolności słowa i wolności prasy jest kłamstwo, a oczywistość prymatu prawdy nad fałszem akcentowana jest także w orzecznictwie Sądu Najwyższego, dotyczącym w szczególności prawa do krytyki w środkach masowego komunikowania''. <ref>[http://prawo.money.pl/orzecznictwo/trybunal-konstytucyjny/wyrok;z;dnia;2006-10-30,p,10,06,3378,orzeczenie.html ''Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2006'']; [http://prawo.legeo.pl/prawo/1-cr-378-86/?on=03.12.1986 ''Wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 1986 r. I CR 378/86 OSNC. 1988. 4. 47'']</ref>
== Wcześniejsze regulacje ==
[[Kodeks Makarewicza|Kodeks karny z 1932]] głosił w
<small>Art. 255. § 1. ''Kto pomawia inną osobę, instytucję lub zrzeszenie, choćby nie mające osobowości prawnej, o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć je w opinji publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega karze aresztu do lat 2 i grzywny.'' § 2. ''Niema przestępstwa, jeżeli zarzut był prawdziwy. Jeżeli zarzut uczyniony był publicznie, to dowód prawdy przeprowadzić wolno tylko wówczas, gdy sprawca działał w obronie uzasadnionego interesu publicznego lub prywatnego, własnego lub cudzego, a nadto dowód nie dotyczy okoliczności życia prywatnego lub rodzinnego.''
§ 3. ''Wyrok skazujący należy na wniosek oskarżyciela ogłosić w czasopismach na koszt skazanego.''
§ 4. ''Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.''
§ 5. ''W razie zniesławienia urzędnika, ściganie może nastąpić również na wniosek władzy przełożonej.''</small><ref>Wedle komentarza jednego z autorów kodeksu "''nawet prawdy nie wolno rozszerzać p u b l i c z n i e, jeżeli rozszerzający nie ma szczególnego powodu do działania w tym kierunku.''" ([[Juliusz Makarewicz (prawnik)|J. Makarewicz]] [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=77578 "Kodeks karny z komentarzem"] Lwów Ossolineum 1932 s.356)</ref>
[[Kodeks karny (1969)]] znacząco modyfikował te normy dopuszczając pewien subiektywizm ze strony sprawcy.
== Zobacz też ==
* [[zniewaga]]
Linia 37 ⟶ 47:
== Linki zewnętrzne ==
* ''Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny'' ({{Dziennik Ustaw|rok=1997|numer=88|pozycja=553}})
* [http://prawo.vagla.pl/felietony/felieton_055.htm Nieskuteczna klauzula nieodpowiedzialności 2004]
* [http://prawoprosto.pl/prawo-karne/karne-materialne/342-znieslawienie-zniewaga.html Zniesławienie i zniewaga]
| |||