Konstantin Päts: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Związki z Polską: drobne merytoryczne
m wikizacja
Linia 22:
 
== Życiorys ==
Konstantin Päts ukończył Uniwersytet w [[Parnawa|Parnawie]], ponadto kształcił się na Wydziale Prawa Uniwersytetu[[Uniwersytet w [[Tartu|Uniwersytetu w Dorpacie]] (1894–1898). Po ukończeniu szkół służył w armii [[carArmia Imperium Rosyjskiego|armii rosyjskiej]]skiej w [[Psków|Pskowie]], po czym pracował jako adwokat w [[Tallinn]]ie. Pełnił funkcję redaktora gazety "Teataja". W latach 1904–1905 Päts był członkiem Rady Miejskiej w Rewlu (Tallinnie) oraz zastępcą rosyjskiego burmistrza w 1905. Opowiadał się wówczas za współpracą estońsko–rosyjską w celu osłabienia niemieckiego żywiołu w mieście.
 
Konstantin Päts uczestniczył w [[Rewolucja 1905 roku|rewolucji rosyjskiej 1905]], skazany na śmierć przez rosyjski sąd, uciekł za granicę. W okresie od 1905 do 1906 Päts przebywał w [[Szwajcaria|Szwajcarii]], później w [[Finlandia|Finlandii]]. W roku 1909 dobrowolnie poddał się karze i spędził 9 miesięcy w carskim więzieniu. Po odbyciu kary został redaktorem "Gazety Petersburskiej" wydawanej dla mniejszości estońskiej ("Peterburi Teataja"), 1911–1916 Päts kierował "Tallinna Teataja" ("Gazeta Tallińska"), 1916–1917 znów zaciągniętypowołany do wojska w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] służył w armii w Tallinnie.
 
W roku 1918 Konstantina Pätsa uwięziły niemieckie władze okupacyjne [[Ober-Ost (obszar)|Ober-Ostu]] (przebywał m.in. w obozie w [[PolskaGrodno|PolsceGrodnie]]). Po uwolnieniu został pierwszym premierem prowizorycznego rządu Estonii. Jednocześnie pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych i obrony. 1922–1923 [[Marszałek Zgromadzenia Państwowego|marszałek Riigikogu]] I kadencji. W latach 1919–1920 jako członek [[Konstytuanta|Konstytuanty]] Päts tworzył estońską [[konstytucja|konstytucję]].
 
Przez cały okres międzywojenny Konstantin Päts był posłem [[Zgromadzenie Państwowe|Riigikogu]]. W okresie 1932–1934 ponownie został premierem. Päts miał ogromny wpływ na opracowanie nowej konstytucji z 1938. W 1934 rozwiązał wszystkie partie i stowarzyszenia polityczne (m.in. [[EVL]]), wprowadzając rządy autorytarne. W 1937 wybrano go na prezydenta kraju (oficjalnie "protektora"), parlament zdominowany był przez zwolenników Pätsa z dawnego "[[Związek Ludowy|Związku Ludowego]]".
Linia 36:
Poza działalnością polityczną Päts pełnił też szereg innych funkcji. W latach 1919–1933 był prezesem zarządu firmy ubezpieczeniowej "[[Lloyd]]", później szefował Izbie Handlowo-Przemysłowej, ponadto przewodniczył "Towarzystwu Estońsko-Fińsko-Węgierskiemu".
 
W 1928 otrzymał honorowy [[doktorat honoris causa]] uniwersytetu w [[Tartu]], dziesięć lat później podobny na Politechnice Tallińskiej. Od 1938 honorowy członek Towarzystwa Naturalistów, jak również korporacji akademickiej "[[Fraternitas Estica]]". Honorowy obywatel [[Tallinn]]a, [[Narwa (miasto)|Narwy]], [[Parnawa|Parnawy]] i [[Tartu]].
 
Został odznaczony m.in. estońskim [[Order Krzyża z Orłem|Orderem Krzyża z Orłem]] I klasy i [[Krzyż Wolności (Estonia)|Krzyżem Wolności]] I klasy (1920), łotewskim [[Order Trzech Gwiazd|Orderem Trzech Gwiazd]] oraz polskim [[Order Orła Białego|Orderem Orła Białego]] (1934)<ref>Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 304.</ref>.