Polska Partia Socjalistyczna zaboru pruskiego: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 5:
|logo =
|lider = [[August Berfus]] (1893–1905), [[Franciszek Morawski (1847-1906)|Franciszek Morawski]] (1905–1906), [[Józef Adamek (polityk)|Józef Adamek]] (1907–1910), [[Józef Biniszkiewicz]] (1910–1919)
|założona =
|rozwiązana =
|ideologia = [[socjalizm]]
|poglady gospodarcze = [[socjalizm]]
|liczba = ok. 2 tys. (1910)
|międzynarodowe =
|organizacja młodzieżowa =
|kolory =
|adres siedziby =
}}
'''Polska Partia Socjalistyczna zaboru pruskiego''' ([[język niemiecki|niem.]] ''Polnische Sozialistische Partei in Preußen'')
Współpracowała z [[Polska Partia Socjalistyczna|Polską Partią Socjalistyczną]], [[Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich|Związkiem Zagranicznym Socjalistów Polskich]] i [[Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego|Polską Partią Socjalno-Demokratyczną Galicji i Śląska Cieszyńskiego]] (PPSD). Dążyła do powstania niepodległego państwa polskiego o ustroju demokratycznym. W 1919 weszła w skład zjednoczonej Polskiej Partii Socjalistycznej.
== Historia ==
Partia została założona 10 września 1893 na zjeździe w [[Berlin]]ie (I Zjazd). W zjeździe uczestniczyli przedstawiciele: [[Berlin]]a, [[Poznań|Poznania]], [[Krotoszyn]]a, [[Gniezno|Gniezna]], [[Zabrze|Zabrza]], [[Chorzów|Królewskiej Huty]], [[Wrocław]]ia, [[Brema|Bremy]], [[Ostrów Wielkopolski|Ostrowa]], [[Hamburg
Do pierwszego zarządu wybrano: [[August Berfus|Augusta Berfusa]] (przewodniczący), [[Franciszek Morawski (1847-1906)|Franciszka Morawskiego]] (sekretarz), [[Stefan Thiel|Stefana Thiela]] (skarbnik), [[Stanisław Przybyszewski|Stanisława Przybyszewskiego]] (zastępca sekretarza), [[Franciszek Merkowski|Franciszka Merkowskiego]] (doradca). W istocie była to odrębna organizacja od SPD, choć związana z nią wieloma więzami (m.in kwestia finansowania [[Gazeta Robotnicza|"Gazety Robotniczej"]]<ref>[[Władysław Zieliński (historyk)|Władysław Zieliński]], ''Geneza i powstanie PPS zaboru pruskiego'', Katowice 1979, s. 183</ref>. Partia zaraz po założeniu została zaatakowana przez [[Róża Luksemburg|Różę Luksemburg]] jako organizacja szowinistyczna.
Linia 31 ⟶ 30:
W lutym 1900 ciężar działań partyjnych przeniósł się do Katowic, gdzie wraz z gazetą przenieśli się: [[Franciszek Morawski (1847-1906)|Franciszek Morawski]] oraz [[Jerzy Haase]] oraz [[Estera Golde-Stróżecka]]. W 1902 policja aresztowała pięciu redaktorów "Gazety Robotniczej" (m.in. Franciszka Morawskiego, Esterę Golde i Jerzego Hassego). Zastąpili ich jednak [[Franciszek Trąbalski]], a później [[Józef Biniszkiewicz]]. Pomimo działań policyjnych przeciwko polskim socjalistom, siedzący w więzieniu Franciszek Morawski otrzymał w wyborach w czerwcu 1903 roku 10 041 głosów.
Wobec dużego kryzysu partii, [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]] zażądała ponownego przyjęcia do partii oraz przekazanie "Gazety Robotniczej" w ręce [[Róża Luksemburg|Róży Luksemburg]] i [[Marcin Kasprzak|Marcina Kasprzaka]]. Zażądano ponadto zawarcia umowy, w której PPS przyjmuje wyłącznie "[[
W 1905 powstrzymano próbę "zjednoczenia" z SPD, zaś na VIII Zjeździe w kwietniu 1905 w [[Katowice|Katowicach]] podtrzymano tendencje separatystyczne. Spowodowało to odejście z partii przewodniczącego [[August Berfus|Augusta Berfusa]], zaś kierownictwo objął [[Franciszek Morawski (1847-1906)|Franciszek Morawski]]. Jednak osłabienie lokalnego polskiego ruchu socjalistycznego spowodowanie wsparciem PPS w zaborze rosyjskim, powrót części działaczy do zaboru rosyjskiego (Jerzy Hasse, Estera Golde-Strózecka) oraz śmierć Franciszka Morawskiego spowodowały potrzebę zbliżenia z partią niemiecką. W 1906 doszło do ugody pomiędzy PPS a SPD uzależniającą partię od SPD przy zachowaniu własnej nazwy, struktury oraz władz. W 1907 kierownictwo partii objął [[Józef Adamek (polityk)|Józef Adamek]].
Partia działała głównie na [[Górny Śląsk|Górnym Śląsku]]
W 1913 na zjeździe [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]] w [[Jena|Jenie]], zniesiono warunki porozumienia z 1906 i wyrażono oczekiwanie, iż polscy socjaliści przyłącza się do SPD. Wobec takiej postawy XV Zjazd w grudniu 1913 w [[Oświęcim]]iu, uchwalił zupełną odrębność Polskiej Partii Socjalistycznej oraz ruchu zawodowego. Postanowiono w miejsce "Gazety Robotniczej" założyć "Dziennik Robotniczy" oraz utworzyć własną centralę związkową "Centralny Związek Zawodowy Polski". W czasie I wojny światowej partia praktycznie zawiesiła swoją działalność.
| |||