Incydent mukdeński: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
drobne redakcyjne
Linia 3:
== Preludium ==
[[Plik:Dalian and the South Manchurian branch of the Chinese Eastern Railway.PNG|thumb|245px|left|[[Kolej Południowomandżurska]] i [[Shenyang|Mukden]]]]
Po zakończeniu wojny [[wojnaWojna rosyjsko-japońska|wojny rosyjsko-japońskiej]] (prowadzonej w latach [[1904]]-[[1905]]), Japonia przejęła po [[Rosja|Rosji]] wpływy w [[Mandżuria|Mandżurii]]. Zyskała tym samym fragment tamtejszej linii kolejowej. Stacjonujące tam wojska japońskie były niezależne od cywilnego rządu, jak i od swojego dowództwa w [[Tokio]]. W 1910 roku Cesarstwo Japonii zajęło ostatecznie całą [[Korea|Koreę]] i dążyło do dalszej ekspansji na kontynencie. W Japonii rozważano, czy należałoby zająć zbrojnie Chiny, czy może umocnić tam wpływy ekonomiczne, co mogłoby uzależnić oba kraje od siebie i pozwoliłoby na zażegnanie ewentualnego konfliktu zbrojnego. Poza tym rząd japoński dążył do rozpadu politycznego Chin, gdyż stosunki dyplomatyczne z poszczególnymi stronnictwami chińskimi, będącymi ze sobą w konflikcie, byłyby dla Japonii łatwiejsze i bardziej korzystne. Przykładem mieszania się w sprawy Republiki Chińskiej była interwencja w [[1928]] roku (tzw. [[ekspedycja północna]]), czyli próba pozbawienia przez partię [[Kuomintang]]u władzy lokalnych watażków i zjednoczenia kraju pod rządami tejże partii.
 
[[Plik:Mukden 1931 spoorweg.jpg|thumb|right|245px|Miejsce incydentu mukdeńskiego]]
Przywódca [[Kuomintang]]u, [[Czang Kaj-szek]], wdał się w [[1927]] roku w konflikt z [[Komunistyczna Partia Chin|komunistycznymi]] oddziałami [[Mao Zedong]]a, a w [[1930]] musiał jeszcze toczyć walki z byłymi sojusznikami, którzy pomogli mu wcześniej w jednoczeniu państwa. Konflikty wewnętrzne Chin połączone z pasywną polityka nieinterwencji w przypadku zagrożenia z zewnątrz dały [[Armia Kwantuńska|Armii Kwantuńskiej]] dogodną sytuację do przeprowadzenia akcji, zmierzającej do przejęcia kontroli nad Mandżurią.
 
Celem oficerów [[Armia Kwantuńska|Armii Kwantuńskiej]] było znalezienie dogodnego pretekstu, w oparciu o który siły japońskie mogłyby wkroczyć na terytorium Mandżurii oraz zastąpić tamtejsze władze chińskie kontrolowanym przez Japończyków marionetkowym rządem. Postanowiono, że przeprowadzi się sabotaż na odcinku linii kolejowej koło [[Liutiao Hu|jeziora Liutiao]]. W rzeczywistości miejsce to nie miało wielkiego znaczenia strategicznego zarówno dla wojsk chińskich, jak i japońskich. Niedaleko tego miejsca stacjonował jednak garnizon chińskiej armii rządowej, którym dowodził „młodszy marszałek” [[Zhang Xueliang]]. Plan zakładał, że za eksplozje obwini się właśnie stacjonujących tam żołnierzy. Armia Kwantuńska, której zadaniem była ochrona Kolei Południowomandżurskiej, mogłaby w ramach akcji odwetowej zająć Mandżurię siłą.
Linia 12:
== Incydent ==
[[Plik:193109 mukden incident railway sabotage.jpg|thumb|right|245px|Japońscy eksperci badają miejsce wybuchu]]
[[Plik:Mukden 1931 japan shenyang.jpg|thumb|right|245px|Wkroczenie Japończyków do Mukdenu]]
[[18 września]] [[1931]] roku ok. godziny 21.00 w pobliżu [[Koszary|koszar]] zatrzymał się pociąg z czterema wagonami. Mimo że to zdarzenie wydawało się podejrzane, zlekceważono je. O godzinie 22.20 rozległ się potężny wybuch i słychać było odgłosy strzelaniny. Japoński oddział, który patrolował właśnie tę okolicę, poszedł sprawdzić co się stało. Gdy patrol ten przybył na miejsce zdarzenia został ostrzelany. Japończycy twierdzili później, że odpowiedzialnymi za strzelaninę oraz wybuch, który zniszczył część torów kolejowych, są chińscy żołnierze. W rzeczywistości za tą dywersją stali japońscy oficerowie: m.in. pułkownik [[Seishirō Itagaki]] i podpułkownik [[Kanji Ishiwara]].
 
[[Plik:Mukden 1931 japan shenyang.jpg|thumb|right220px|245pxleft|Wkroczenie Japończyków do Mukdenu]]
Około godziny 23.30 japońscy żołnierze zaatakowali chiński garnizon. Japończycy dysponowali większą siłą ognia - ostrzeliwali koszary nawet z [[artyleria|artylerii]]. Zaskoczeni atakiem, chińscy żołnierze zaczęli się wycofywać. Nie napotkawszy większego oporu, inny oddział japoński zaczął szturmować [[Shenyang|Mukden]]. Nazajutrz przejęto pełną kontrolę nad miastem wraz ze znajdującymi się tam [[lotnisko|lotniskiem]] i [[arsenał]]em. Japończycy zdobyli je dzięki wykorzystaniu ciężkiej artylerii, jaką sprowadzono potajemnie. Po Mukdenie zdobyto również miasta [[Changchun]] oraz [[Dandong]]. Japończycy planowali następnie zająć [[Jilin (miasto)|Jilin]] (na wschód od [[Changchun]]), by połączyć się z japońską Armią Korei.
 
Linia 20:
 
== Następstwa incydentu mukdeńskiego ==
[[Plik:China-Manchukuo-map.svg|thumb|245px|Japonia, [[Mandżukuo]] i [[Republika Chińska|Chiny]]]]
Zarówno chińska, jak i światowa, opinia publiczna ostro potępiły [[Japonia|Japonię]] za ten akt zbrojny. Amerykański [[sekretarze stanu USA|sekretarz stanu]] [[Henry Stimson]] przekazał [[7 stycznia]] [[1932]] rządowi Japonii oświadczenie potępiające zbrojne wtargnięcie i mieszanie się w wewnętrzne sprawy Chin ([[doktryna Stimsona]]). Skutkiem krytyki ze strony międzynarodowej opinii było wystąpienie [[Japonia|Cesarstwa Japonii]] z [[Liga Narodów|Ligi Narodów]] w [[1933]].
 
W marcu [[1934]] przemianowano [[Mandżuria|Mandżurię]] na Wielkie Cesarstwo Mandżurii, osadzając na tronie ostatniego cesarza z [[Dynastia Qing|dynastii mandżurskiej]] - [[Puyi]]. W rzeczywistości nie posiadał on realnej władzy, gdyż państwem zarządzali japońscy wojskowi. [[Mandżukuo]] stało się nieuznawaną przez [[Republika Chińska|Chiny]] japońską kolonią.
 
W [[1937]] r.roku, po kolejnej prowokacji (→[[incydent na moście Marco Polo]]) wybuchła trwająca osiem lat [[wojna chińsko-japońska (1937-1945)|II wojna chińsko-japońska]].
 
== Zobacz też ==
* [[Puyi]]
* [[Mandżukuo]]
* [[Mandżuria]]
* [[Armia Kwantuńska]]
* [[Oddział 731]]