Piegża: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 87.199.22.64 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Bacus15.
Znaczniki: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
Linia 31:
|wikisłownik = piegża
}}
'''Piegża''', '''piegża zwyczajna''', '''gajówka piegża''', '''pokrzewka piegża''' (''Sylvia curruca'') – gatunek małego [[ptaki|ptaka]] wędrownego z rodziny [[pokrzewkowate|pokrzewkowatych]] (Sylviidae).
 
== Systematyka ==
Wyróżniono kilka podgatunków ''S. curruca''{{r|ioc}}:
* ''Sylvia curruca curruca'' – [[Europa]] do zachodniej [[Syberia|Syberii]].
* ''Sylvia curruca caucasica'' – środkowa [[Turcja]] do północnego [[Iran]]u.
* ''Sylvia curruca halimodendri'' – północny [[Kazachstan]] do środkowej Syberii i [[Mongolia|Mongolii]].
* ''Sylvia curruca telengitica'' – północno-zachodnie [[Chińska Republika Ludowa|Chiny]], południowo-środkowa [[Rosja]] i Mongolia.
 
== Występowanie ==
Zamieszkuje [[Europa|Europę]] bez jej części zachodnich i południowych (tzn. zachodniej Francji i Półwyspu Iberyjskiego, dużej części Apeninów, północnej Skandynawii i północnych krańców Wielkiej Brytanii) oraz poza północną częścią [[Półwysep Skandynawski|Półwyspu Skandynawskiego]], oraz zachodnią i środkową [[Azja|Azję]] (zasięg sięga Mongolii i wschodniej Syberii). Przeloty w kwietniu - maju i sierpniu - wrześniu. Wędruje na duże odległości zimując w środkowej Afryce na południe od Sahary, na [[Półwysep Arabski|Półwyspie Arabskim]] i na [[Subkontynent indyjski|subkontynencie indyjskim]]. Wyróżnia się 4 podgatunki.
: W Polsce nieliczny (lokalnie średnio liczny) ptak lęgowy<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Tomiałojć | imię=Ludwik | nazwisko2= Stawarczyk | imię2=Tadeusz | tytuł= Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany | data=2003 | wydawca=PTPP "pro Natura" | miejsce=Wrocław | isbn=83-919626-1-X | strony=645}} Wg skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego ''nieliczny'' oznacza zagęszczenie 1–10 par na 100 km<sup>2</sup>, a ''średnio liczny'' – 10–100 par na 100 km<sup>2</sup>.</ref>, widywany od kwietnia do października. Piegże spotyka się w całym kraju, choć w górach dochodzi od 1500 m n.p.m. W Europie Środkowej to pospolity ptak lęgowy - połowa jej populacji występuje w Niemczech.
== Charakterystyka ==
=== Cechy gatunku ===
Niewielka pokrzewka o smukłej sylwetce, bardzo podobna do cierniówki, choć mniejsza i z krótszym ogonem oraz bez rdzawoczerwnego odcienia na skrzydle. Obie płci ubarwione niemal jednakowo, u samców jedynie nieco bardziej intensywne barwy, ale trudno to rozróżnić w terenie. Wierzch ciała i skrzydła intensywnie brązowoszare, spód brudnobiały z różowym nalotem. Drugorzędowe lotki mają jasne obrzeżenia, które tworzą jaśniejsze pole na skrzydle. Ogon szarobrązowy z białymi brzegami. Głowa popielata z ciemnoszarymi policzkami i pokrywami usznymi (tworzy to słabo skontrastowaną maskę), przez oko przechodzi ciemnoszara smuga, podgardle prawie białe. Nogi są niebieskawe lub ołowiowoszare.
[[Plik:Lesser Whitethroat ( Sylvia curruca) at Bharatpur I IMG 5246.jpg|thumb|240px|Piegża w jednym z hinduskich parków narodowych]]
=== Wymiary średnie ===
To jedna z najmniejszych pokrzewek. Jest mniejsza od wróbla.
; długość ciała: ok. 12-14 cm<br />
; rozpiętość skrzydeł: 19 cm<br />
=== Masa ciała ===
ok. 11-13 g
=== Śpiew ===
Samiec wykonuje swą pieść dwuetapowo - to charakterystyczna dla gatunku monotonna rytmiczna piosenka. Zaczyna od bardzo cichego, szczebiotliwego wstępu (słyszanego jedynie z bliska), po czym w części głównej wydaje głośny, twardy trel, który może przypominać nieco klekotanie lub bulgotanie. To zwykle po niej można dowiedzieć się o ich obecności.
<br />Oprócz ostrego kląskania wydają też ostre "tak".
=== Zachowanie ===
W przeciwieństwie do innych pokrzewek, piegże są mało płochliwe i słabo reagują na widok człowieka, który zbliża się do ich gniazda.
== Biotop ==
[[Plik:Lesserwhitethroat.jpg|thumb|left|Piegże są jednymi z najmniejszych pokrzewek]]
W krajobrazie otwartym większe skupiska krzewów rosnących pod wysokimi drzewami w pobliżu polnych dróg, parki (również śródmiejskie, gdzie może być bardzo liczna), sady, cmentarze, ogrody, zadrzewienia śródpolne, wrzosowiska, nasypy z wrzosami. Unika większych kompleksów leśnych, zwykle widuje się je na ich skraju lub w młodych uprawach leśnych (przeważnie iglastych). Często widywana w pobliżu osad ludzkich, co oznajmuje nieskomplikowanym klekotem. W Alpach zasiedla lasy górskie po pas kosodrzewiny.
== Okres lęgowy ==
Piegże wracają na swoje tereny lęgowe wcześniej niż inne pokrzewki, bo przeważnie już w drugiej połowie kwietnia (niektóre w maju). Lęgi trwają od maja do lipca. Obserwacje dowiodły, że samce przylatują o dzień wcześniej niż ich partnerki, po to by zająć terytoria lęgowe.
=== Gniazdo ===
Ulokowane we wnętrzu zwartego, gęstego krzewu lub żywopłotu, na wysokości 6-120 cm nad ziemią, dobrze osłonięte. Budowane przez oba ptaki w parze (co typowe u pokrzewek) przyjmuje wyraźnie mniejsze rozmiary niż konstrukcje lęgowe innych gatunków pokrzewek. Składa się z suchych łodyg i liści traw. Budowla jest jednak bardzo słabej budowy, przejrzysta, toteż zewnętrzne warstwy ptaki pokrywają często pajęczynami. W wyściółce znajduje się trochę trawy i włosia.
=== Jaja ===
[[Plik:Lesser Whitethroat (Sylvia curruca) (6).jpg|thumb|Piegże nie są tak płochliwe jak inne pokrzewki]]
Przeważnie dwa lęgi w roku, z czego pierwszy około połowy maja, a następny pod koniec czerwca. Składa 4-6 jaj o średnich wymiarach 16,5x12,5 mm, białych bądź z lekkim odcieniem brązowym i nielicznymi dość dużymi brązowymi lub szarobrązowymi plamami - tworzą one mały pierścień wokół tępego bieguna jaja.
=== Wysiadywanie ===
Od złożenia ostatniego lub przedostatniego jaja trwa 11-13 dni. W czynności tej biorą udział oboje rodzice. Ptaki często wysiadują jajo [[Kukułka zwyczajna|kukułki]]. Pisklęta opuszczają gniazdo po 10-14 dniach. Rozpoznaje się je po pomarańczowo zabarwionym wnętrzu paszczy i dwóch niewyraźnych szarych plamach na języku. Dorosłe ptaki karmią swe młode jeszcze przez pewien czas po wylocie (około 3 tygodnie) w pobliżu gniazda. Odloty na zimowiska przypadają we wrześniu i październiku, kiedy to ptaki kierują się do południowej Europy i północnej Afryki.
== Pożywienie ==
Latem prawie wyłącznie drobne owady, ich [[larwa|larwy]] i [[poczwarka|poczwarki]] oraz inne bezkręgowce, jesienią również jagody, preferują najbardziej czarny bez.