Metropolici i patriarchowie Moskwy: Różnice pomiędzy wersjami

 

== Patriarchowie (1589-1721) ==

{| class="wikitable"

! rowspan="2"| Portret

! rowspan="2"| Hierarcha

! do

|-

| [[Plik:Patriarch Job of Moscow.jpg|80px|center]]

| '''[[Hiob (patriarcha Moskwy)|Hiob]]'''

|-

|

| 24 czerwca 1605

| 18 maja 1606

 

|-

| [[Plik:Patriarch Germogen (tsarskiy titulyarnik) 2.jpg|80px|center]]

| '''[[Hermogen (patriarcha Moskwy)|Hermogen]]'''

| Wybrany przez sobór biskupów z poparciem cara [[Wasyl IV Szujski|Wasyla Szujskiego]]<ref>{{cytuj książkę | autor = Trepanier L.| tytuł = Political Symbols in Russian History: Church, State, and the Quest for Order and Justice| wydawca = Lexington Books| rok = 2010| strony = 64| isbn = 9780739117897}}</ref>.

|-

| [[Plik:Ефрем Казанский.jpg|80px|center]]

| [[Efrem (Chwostow)]]

|-

|

| [[Jonasz (Archangielski)]]

|26 grudnia 1613

|Metropolita sarski i podoński, ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego. Pełnił obowiązki do powrotu metropolity [[Filaret (patriarcha Moskwy)|Filareta (Romanowa)]], który jako ojciec cara [[Michał I Romanow|Michała I]] miał objąć urząd patriarchy<ref name="rpcXVII"/>.

|-

| [[Plik:Philaret.jpg|80px|center]]

| '''[[Filaret (patriarcha Moskwy)|Filaret (Romanow)]]'''

|Wybrany na urząd przez sobór biskupów zgodnie z życzeniem cara Michała I<ref>{{cytuj książkę | nazwisko=Andrusiewicz | imię=A.| tytuł = Dzieje wielkiej smuty | wydawca = Śląsk| miejsce = Katowice| rok = 1999| strony = 367|isbn = 83-7164-070-6}}</ref>. Wcześniej, w 1608, przebywając w obozie [[Dymitr Samozwaniec II|Dymitra Samozwańca II]], niekanonicznie tytułował się patriarchą, w opozycji do legalnego zwierzchnika Kościoła – Hermogena<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Andrusiewicz| imię = A.| tytuł = Carowie i cesarze Rosji |miejsce = Warszawa| rok = 2001| strony = 106-107| isbn = 83-7311-126-3}}</ref>.

|-

|[[Plik:Joasaphus I from Tsarsky titulyarnik.jpg|80px|center]]

| '''[[Joazaf I (patriarcha Moskwy)|Joazaf I]]'''

|Wybrany na urząd przez cara, z grona trzech wskazanych przez sobór kandydatów. Jego wybór był formalnością, gdyż już wcześniej jako na swojego następcę wskazywał na niego zmarły patriarcha Filaret<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Andrusiewicz| imię = A.| tytuł = Carowie i cesarze Rosji |miejsce = Warszawa| rok = 2001| strony = 122-125| isbn = 83-7311-126-3}}</ref>.

|-

|[[Plik:Patriarch Iosif.jpg|80px|center]]

| '''[[Józef (patriarcha Moskwy)|Józef (Djakow)]]'''

|Wybrany na urząd drogą losowania, z sześciu kandydatów wskazanych przez cara z grona uczestników uświęconego soboru<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.pravoslavie.ru/arhiv/040625105839.htm| autor = Pietruszko W. |tytuł = Russkaja Cerkow w patriarszestwo Josifa. Czast' 1| data dostępu = 2012-02-01| opublikowany = pravoslavie.ru| język = ru}}</ref>.

|-

| [[Plik:Nikon titularnik.jpg|80px|center]]

| '''[[Nikon (patriarcha Moskwy)|Nikon (Minin)]]'''

|Najprawdopodobniej wybrany na urząd przez sobór biskupów, z poparciem cara<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Łobaczew | imię = Sergiej | tytuł = Patriarch Nikon| wydawca = Isskustwo SPB| miejsce = Petersburg| rok = 2003| strony = 105-107| isbn = 5-210-01561-0}}</ref>. W 1658, skonfliktowany z carem, ogłosił rezygnację z urzędu patriarchy i wycofał się do [[Nowe Jeruzalem (monaster)|monasteru Nowe Jeruzalem]]. Decyzji tej nie potwierdził Sobór Lokalny ani Sobór Biskupów, toteż Nikon tytularnie pozostawał patriarchą, chociaż nie sprawował związanych z tym urzędem obowiązków, które pełnił w zastępstwie metropolita rostowski [[Jonasz (Sysojewicz)|Jonasz]]<ref>{{cytuj książkę |autor = hieromnich Tichon (Polanski)| tytuł = Putieszestwije w istoriju russkich monastyriej| wydawca = Russkoje Słowo| miejsce = Moskwa| rok = 2002| strony = 229-231| isbn = 5-94853-009-4}}</ref>. W 1664 wrócił do Moskwy i zamierzał podjąć ich wykonywanie na nowo. Car Aleksy I był już jednak zdecydowanie mu przeciwny i nie dopuścił do tego, doprowadzając do zwołania w 1666 [[Sobór moskiewski (1666-1667)|soboru]] z udziałem zwierzchników starożytnych patriarchów prawosławnych, który oficjalnie pozbawił Nikona wszystkich godności kościelnych<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Łobaczew | imię = Sergiej | tytuł = Patriarch Nikon| wydawca = Isskustwo SPB| miejsce = Petersburg| rok = 2003| strony = 224-226| isbn = 5-210-01561-0}}</ref>. W 1682 Nikon został pośmiertnie zrehabilitowany<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Łobaczew | imię = Sergiej | tytuł = Patriarch Nikon| wydawca = Isskustwo SPB| miejsce = Petersburg| rok = 2003| strony = 265-266| isbn = 5-210-01561-0}}</ref>.

|-

|[[Plik:Joasaphus II from Tsarsky titulyarnik.jpg|80px|center]]

| '''[[Joazaf II (patriarcha Moskwy)|Joazaf II]]'''

|Wybrany na urząd przez [[sobór moskiewski (1666-1667)|sobór moskiewski]], który pozbawił wszystkich godności kościelnych jego poprzednika Nikona<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Łobaczew | imię = Sergiej | tytuł = Patriarch Nikon| wydawca = Isskustwo SPB| miejsce = Petersburg| rok = 2003| strony = 224-226| isbn = 5-210-01561-0}}</ref>.

|-

|[[Plik:Pitirim.jpg|80px|center]]

| '''[[Pitirim (patriarcha Moskwy)|Pitirim]]'''

|Wybrany na urząd przez uświęcony sobór<ref>{{cytuj książkę |autor = Pascal P. | tytuł = Avvakum et les débuts du raskol| wydawca = Mouton & Co| miejsce = Paris-The Hague| rok = 1963| strony = 458}}</ref>.

|-

| [[Plik:Icon 02044 Patriarh Ioakim Moskovskij 1620-1690. Neizv. hud. XVII v. Rossiya.jpg|80px|center]]

| '''[[Joachim (patriarcha Moskwy)|Joachim (Sawiołow)]]'''

|Wybrany przez uświęcony sobór<ref name="rpcXVII">{{cytuj książkę | autor r = D. Połozniew | rozdział = Russkaja Prawosławnaja Cerkow w XVII wiekie | tytuł = Prawosławnaja Encikłopiedija| wydawca = Cerkowno-Naucznyj Centr "Prawosławnaja Encikłopiedija"| miejsce = Moskwa| rok = 2000| tom = RPC |strony = 92-93| isbn = 5-89572-005-6}}</ref>.

|-

| [[Plik:Patriarkh Adrian.jpg|80px|center]]

| '''[[Adrian (patriarcha Moskwy)|Adrian]]'''

| Wybrany przez sobór biskupów<ref>{{cytuj książkę | autor = Heller M.| tytuł = Historia Imperium Rosyjskiego| wydawca = Książka i Wiedza| miejsce = Warszawa| rok = 2009| strony = 310| isbn = 978-83-05-13522-1}}</ref>.

|-

| [[Plik:Stephen Yavorsky.jpg|80px|center]]

| [[Stefan (Jaworski)]]

== Patriarchowie (1917- ) ==

{| class="wikitable"

! rowspan="2"| Fotografia

! rowspan="2"| Hierarcha

! do

|-

| [[Plik:Tikhon of Moscow.jpg|80px|center]]

| '''[[Tichon (patriarcha Moskwy)|Tichon (Biełławin)]]'''

| Wybrany na patriarchę przez [[Sobór Lokalny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (1917-1918)|Sobór Lokalny]] po niemal dwustu latach od likwidacji patriarchatu według opracowanej na tę okazję procedury. W pierwszej turze głosowania uczestnicy soboru wskazywali trzech najwłaściwszych kandydatów na tron patriarszy. Warunkiem zaakceptowania kandydatury było uzyskanie 155 głosów spośród 309 możliwych. Tichon został wybrany jako trzeci, po metropolitach [[Antoni (Chrapowicki)|Antonim (Chrapowickim)]] i [[Arseniusz (Stadnicki)|Arseniuszu (Stadnickim)]]. O wyborze patriarchy spośród wymienionych trzech hierarchów zadecydowało losowanie<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Wostryszew| imię = M.| tytuł = Patriarch Tichon| wydawca = Mołodaja gwardija| miejsce = Moskwa| rok = 1997| strony = 73-74| isbn = 5-235-02292-0}}</ref>.

|-

| [[Plik:Peter Polansky.jpg|80px|center]]

| [[Piotr (Polański)]]

| Metropolita kruticki, ''[[locum tenens]]'' Patriarchatu Moskiewskiego. Swoje obowiązki przestał pełnić ''de facto'' wskutek aresztowania. ''De iure'' pozostawał ''locum tenens'' do 1936<ref name="cypin4"/>.

|-

| [[Plik:Mitr sergiy.jpg|80px|center]]

| [[Sergiusz (patriarcha Moskwy)|Sergiusz (Stragorodski)]]

| Metropolita [[eparchia niżnonowogrodzka|niżnonowogrodzki i arzamaski]], zastępca ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego. Swoje obowiązki przestał pełnić wskutek aresztowania<ref name="cypin4">{{cytuj stronę | url = http://old.pravoslavie.by/podpod.asp?id=131&Session=10| tytuł = Istorija Russkoj Cerkwi 1917-1997. Gława IV: Russkaja Cerkow pri Miestoblustitiele patriarszego priestoła mitropolitie Pietrie i zamiestitiele Miestoblustitiela mitropolitie Siergii (1925-1936)| data dostępu = 2011-12-30| autor = Cypin W.| język = ru}}</ref>.

|-

| [[Plik:JosephPetrovikh.jpg|80px|center]]

| [[Józef (Pietrowych)]]

| Metropolita rostowski, p. o. zastępcy ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego. Swoje obowiązki przestał pełnić wskutek aresztowania<ref name="cypin4"/>.

|-

| [[Plik:Serafim samoilovich .jpg|80px|center]]

| [[Serafin (Samojłowicz)]]

|Arcybiskup uglicki, p.o. zastępcy ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego. Po zwolnieniu metropolity niżnonowogrodzkiego Sergiusza na powrót przekazał mu dawne obowiązki<ref name="cypin4"/>.

|-

| rowspan="3" |

| rowspan="3" | '''[[Sergiusz (patriarcha Moskwy)|Sergiusz (Stragorodski)]]'''

| Metropolita niżnonowogrodzki i arzamaski, następnie od 1932 - gorkowski i arzamaski i od 1934 - moskiewski i kołomieński, zastępca ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego<ref name="cypin4"/>.

|-

| 1936

| 8 września 1943

| ''Locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego. Tytuł ten metropolita Sergiusz przyjął, kierując się docierającymi do niego informacjami o śmierci metropolity Piotra (Polańskiego), który w rzeczywistości zginął dopiero w roku następnym<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Pospielovsky| imię = D.| tytuł = The Russian Church under the Soviet regime 1917-1982| wydawca = St. Vladimir's Seminary Press| miejsce = Crestwood-New York| rok = 1984| strony = 186-188| isbn = 0-88141-033-0}}</ref>.

|-

| 8 września 1943

| 15 maja 1944

| W zmienionej sytuacji politycznej ZSRR, po [[atak Niemiec na ZSRR|agresji niemieckiej]], [[Józef Stalin|Stalin]] zgodził się na przeprowadzenie wyborów patriarchy. Wyboru Sergiusza dokonał Sobór Biskupów. Dziewiętnastu zgromadzonych hierarchów jednogłośnie poparło wniosek metropolity [[eparchia petersburska i ładoska|leningradzkiego]] [[Aleksy I (patriarcha Moskwy)|Aleksego]], by wybrać na nowego zwierzchnika Kościoła właśnie Sergiusza<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.pravenc.ru/text/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9%20%D0%A1%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%80.html| tytuł = Archijerejskij Sobor| data dostępu = 2011-12-29| autor = Cypin W.| opublikowany = Prawosławnaja Encikłopiedija| data = 11 grudnia 2008| język = ru}}</ref>.

|-

| rowspan = "2"|[[Plik:Metropolitan Alexy of Leningrad.jpg|80px|center]]

| 15 maja 1944

| 2 lutego 1945

| Metropolita leningradzki, ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego.

|-

|2 lutego 1945

|17 kwietnia 1970

|Wybrany na patriarchę przez [[Sobór Lokalny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (1945)|Sobór Lokalny]] zgodnie z wolą poprzedniego patriarchy<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Pospielovsky| imię = D.| tytuł = The Russian Church under the Soviet regime 1917-1982| wydawca = St. Vladimir's Seminary Press| miejsce = Crestwood-New York| rok = 1984| strony = 209-210| isbn = 0-88141-033-0}}</ref>.

|-

| rowspan = "2"|[[Plik:Patriarch Pimen.JPG|80px|center]]

| rowspan = "2"| '''[[Pimen (patriarcha Moskwy)|Pimen (Izwiekow)]]'''

| Metropolita kruticki i kołomieński, ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego.

|-

|2 czerwca 1971

|3 maja 1990

|Wybrany na patriarchę przez kontrolowany przez [[KGB]] [[Sobór Lokalny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (1971)|Sobór Lokalny]] w głosowaniu jawnym, zgodnie z życzeniem władz, jednogłośnie<ref>{{cytuj książkę |autor = ks. T. Kałużny SCJ| tytuł = Sekret Nikodema. Nieznane oblicze Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego: studium historyczno-ekumeniczne| wydawca = Wydawnictwo Księży Sercanów| miejsce = Kraków| rok = 1999| strony = 96-97| isbn = 83-86789-56-5}}</ref>.

|-

| [[Plik:Filaret-2008-08-19.jpg|80px|center]]

| [[Filaret (Denysenko)]]

| [[Egzarchat Ukraiński|Egzarcha Ukrainy]] i metropolita kijowski, ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego.

|-

| [[Plik:Patriarch Alexy II of Moscow.png|80px|center]]

| 10 czerwca 1990

| 5 grudnia 2008

| Wybrany przez [[Sobór Lokalny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (1990)|Sobór Lokalny]] w dwóch turach głosowania. W obydwu uzyskał największą liczbę głosów, wyprzedzając metropolitów rostowskiego i nowoczerkasskiego [[Włodzimierz (Sabodan)|Włodzimierza]] i kijowskiego Filareta<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.pravenc.ru/text/64696.html| tytuł = Aleksij II| data dostępu = 2011-08-22| autor = ks. W. Cypin, S. Krawiec| opublikowany = Prawosławnaja Encikłopedija| data = 5 października 2007| język = ru}}</ref>.

|-

| rowspan="2"| [[Plik:Patriarch Kirill of Moscow .jpg|80px|center]]

| 5 grudnia 2008

| 1 lutego 2009

| Metropolita [[eparchia smoleńska i wiaziemska|smoleński i kaliningradzki]], ''locum tenens'' Patriarchatu Moskiewskiego<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.reuters.com/article/2008/12/09/us-russia-patriarch-idUSTRE4B822020081209| tytuł = Russians bid farewell to Patriarch at grand funeral| data dostępu = 2011-05-14| autor = D. Solovyov, O. Shchedrov| opublikowany = reuters.com| data = 9 grudnia 2008| język = en}}</ref>.

|-

| od 1 lutego 2009

|

|-

|}

 

{{Przypisy}}