Republika Nowogrodzka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎W zjednoczonej Rosji: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 106:
W [[XIV wiek]]u na północnej Rusi zaczęły rosnąć wpływy [[Wielkie Księstwo Moskiewskie|Wielkiego Księstwa Moskiewskiego]], którego władcy dążyli do zjednoczenia ziem ruskich pod swoim berłem. 15 I [[1478]] r. Republika Nowogrodzka została ostatecznie zdobyta przez [[Wielki książę|wielkiego księcia]] [[Iwan III Srogi|Iwana III Srogiego]] i wcielona do Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Nowogród Wielki w czasie rządów cara Iwana III Srogiego cieszył się specjalnymi przywilejami, m.in.dysponował prawem do pobierania własnych podatków. Doszło do gwałtownego rozwoju miasta i wzrostu liczby ludności.
 
W styczniu 1570 [[Iwan IV Groźny]] wraz [[opricznina|oprycznikami]] wziął szturmem Nowogród Wielki. Miasto zostało potraktowane jako wrogie, splądrowane i spalone, a wszyscy mieszkańcy wymordowani lub wysiedleni. Car rozprawił sie w ten sposób z tradycją Nowogrodu i jego kontaktami z [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkim Księstwem Litewskim]]<ref>[[Michaił Heller]], ''Historia Imperium Rosyjskiego'' Wyd. III Warszawa 2002 ISBN 978-83-05-13522-1 s.168-169.</ref>. Na przełomie lat 1569 i 1570, za panowania [[Iwan IV Groźny|Iwana IV Groźnego]] Nowogród uległ zniszczeniu wskutek ekspedycji karnej. Pretekstem do ekspedycji były spiski bojarskie przeciw władzy carskiej oraz domniemane potajemne pertraktacje nowogrodzkiej rady miejskiej z Litwą. Zdrada nowogrodzkiej rady miejskiej była najprawdopodobiej wymysłem dowódców opryczniny, [[Maluta Skuratow|Maluty Skuratowa]] i Wasyla Griaznego w celu osiągnięcia własnych korzyści. Pod wpływem swoich doradców car zdecydował się wysłać ekspedycję karną przeciw miastu, co skończyło się tzw. „masakrą nowogrodzką” ([[1570]]). W przeciągu sześciu tygodni zginęło wg różnych źródeł od 25 tys. do 700 tys. mieszkańców Nowogrodu i innych miast Rosji, przy czym całkowita liczba ludności samego Nowogrodu w 1545 r. wynosiła 35 tys. osób<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus10/Taube_Kruse/vved.phtml?id=1469 Послание Иоганна Таубе и Элерта Крузе: Пер. М. Г. Рогинского // Русский исторический журнал. Кн. 8. Пг., 1922. С. 8—59.]</ref>. Majątki cerkiewne, kupieckie i bojarskie w Nowogrodzie uległy konfiskacie<ref>''Генрих Штаден.'' [http://his95.narod.ru/doc00/novgorod.htm О Москве Ивана Грозного, 1925, стр. 90—91. 15]</ref><ref>[http://www.pushkinskijdom.ru/Default.aspx?tabid=4564 Российская академия наук. Институт русской литературы (Пушкинский Дом). Повесть о разгроме Новгорода Иваном Грозным]</ref>.
 
W czasie [[Wojny inflanckie|wojen inflanckich]] i okresie [[Wielka smuta|wielkiej smuty]] miasto było centrum oporu przeciw wojskom polsko-litewskim na północnym-zachodzie [[Carstwo Rosyjskie|Carstwa Rosyjskiego]]. W mieście stacjonował garnizon wojsk kniazia Michaiła Skopin-Szujskiego i sojuszniczych wojsk szwedzkich.