Protokół z Kioto: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ort., drobne merytoryczne, ort. |
WP:SK, drobne techniczne |
||
Linia 1:
[[Plik:Map showing participation in the Kyoto Protocol, as of December 2011, with colors altered by Enescot.png|thumb|300px|Dane z grudnia 2011 roku: {{legenda|#744A24|protokół podpisany i ratyfikowany (w tym Aneks I i II)}}{{legenda|#B4763C|protokół podpisany i ratyfikowany}} {{legenda|#5C82A4|protokół podpisany, brak ratyfikacji}}{{legenda|#0C3E6C|kraje, które wycofały się z ustaleń protokołu}}{{legenda|#C4C2CC|brak stanowiska}}]]
'''Protokół z Kioto'''
{{Wikicytaty|na temat protokołu z Kioto}}▼
▲'''Protokół z Kioto''' - traktat międzynarodowy uzupełniający [[Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu|Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu]] (''United Nations Framework Convention on Climate Change'') i jednocześnie międzynarodowe porozumienie dotyczące przeciwdziałania [[globalne ocieplenie|globalnemu ociepleniu]]. Został wynegocjowany na konferencji w [[Kioto]] w grudniu [[1997]]. Traktat wszedł w życie [[16 lutego]] [[2005]] roku, trzy miesiące po [[Ratyfikacja|ratyfikowaniu]] go przez Rosję [[4 listopada]] [[2004]]<ref>{{cytuj stronę| url =http://www.psz.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=555| tytuł = Rosja/ Ratyfikacja Protokołu z Kioto| data dostępu = 5 listopada 2004| autor = Paweł Świeżak | data = | opublikowany = psz.pl}}</ref>.
Na mocy postanowień protokołu kraje, które zdecydowały się na jego ratyfikację, zobowiązały się do redukcji do 2012 roku własnych emisji o wynegocjowane wartości zestawione w załączniku do protokołu (co najmniej 5% poziomu emisji z 1990 - art. 3 ust. 1) [[dwutlenek węgla|dwutlenku węgla]], [[metan]]u, [[tlenki azotu|tlenku azotu]], [[Halogenki alkilowe|HFC]] i [[Perfluorowęglowodory|PFC]] - gazów powodujących [[efekt cieplarniany]]. W przypadku niedoboru bądź nadwyżki emisji tych gazów, sygnatariusze umowy zobowiązali się do zaangażowania się w „wymianę handlową”, polegającą na odsprzedaży lub odkupieniu limitów od innych krajów. Jeżeli protokół z Kioto zostanie w pełni wprowadzony w życie, to przewiduje się, na skutek jego postanowień, redukcję średniej temperatury globalnej pomiędzy 0,02 °C a 0,28 °C do roku 2050{{fakt|data=2011-12}}.
Protokół z Kioto jest prawnie wiążącym porozumieniem, w ramach którego kraje uprzemysłowione są zobligowane do redukcji ogólnej emisji gazów powodujących efekt cieplarniany o 5,2% do roku 2012 w porównaniu z rokiem 1990. Warto jednak zauważyć, że jeżeli wziąć pod uwagę prognozowane wcześniej poziomy emisji gazów cieplarnianych, planowana jest redukcja aż o 29%. Narodowe pułapy obniżania wahają się od 8% dla Unii Europejskiej, 7% dla USA, 6% dla Japonii, 0% dla Rosji oraz możliwy wzrost dla Australii o 8% i 10% dla Islandii. Protokół z Kioto jest również uzupełnieniem Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych dotyczącej Zmian Klimatycznych, przyjętej wcześniej na [[Szczyt Ziemi 1992|Szczycie Ziemi]] w [[Rio de Janeiro]] w
Według protokołu kraje rozwinięte są zobowiązane do wspierania rozwoju technologicznego słabiej rozwiniętych krajów oraz studiów i projektów związanych z badaniem klimatu, zwłaszcza nad rozwojem alternatywnych źródeł pozyskiwania energii, takich jak energia wiatru, słońca bądź nuklearna. Takie inwestycje o charakterze ekologicznym w uboższych krajach są o tyle korzystne dla wysoko rozwiniętych krajów, że pozwalają uzyskać prawo do dodatkowej emisji gazów. Obniżać limity można też przy pomocy programów masowego sadzenia lasów, które wchłaniając dwutlenek węgla, produkują tlen.
Kraje, które po upływie 2012 roku będą wciąż emitowały więcej gazów cieplarnianych niż pozwalają im na to ich limity, będą musiały się wywiązać ze swoich zobowiązań w kolejnym okresie, a ich kwoty zostaną karnie obniżone o 30%. Jednakże za złamanie umowy nie grożą żadne konsekwencje finansowe, a raczej polubowne załatwienie sprawy w ramach mechanizmów łagodzących, takich jak handel emisyjny czy inwestycje w słabiej rozwiniętych krajach. Brak poważniejszych sankcji ekonomicznych i organów, które mogłyby je skutecznie egzekwować, stawia pod znakiem zapytania dostosowanie się niektórych krajów świata do postanowień protokołu.
Linia 21 ⟶ 20:
Cap-and-Trade to jak dotąd najbardziej zaawansowana, skuteczna i efektywna ekonomicznie forma handlu emisjami mająca najszersze zastosowania praktyczne{{fakt|data=2011-12}}.
W lutym 2005 protokół z Kioto został ratyfikowany przez 141 krajów, wytwarzających w sumie 61% światowej emisji gazów cieplarnianych. Samo podpisanie protokołu nie wystarcza, muszą go jeszcze ratyfikować narodowe władze. Aby protokół wszedł w życie, musiała zostać spełniona zawarta w umowie zasada „2 razy 55” – minimum 55 krajów ratyfikujących Konwencję, wytwarzających minimum 55% światowej emisji dwutlenku węgla. Wówczas protokół mógł wejść w życie dziewięćdziesiątego dnia po jego ratyfikacji przez ostatnie państwo, które przyczyniało się do wypełnienia jego postanowień. Państwem, którego ratyfikacja przesądziła o pomyślnym wejściu protokołu w życie, była [[Rosja]]. Kraj ten długo zwlekał z ratyfikacją tego układu z obawy, że jego postanowienia zahamują rozwój gospodarki rosyjskiej, przeważył jednak argument o korzyściach z udziału w handlu emisjami{{fakt|data=2011-12}}.
Zwolennicy protokołu z Kioto argumentują, że redukcja emisji dwutlenku węgla w atmosferze jest niezwykle istotna dla zapobieżenia nadmiernemu ociepleniu klimatu oraz negatywnym skutkom ekonomicznym, takim jak powiększanie się obszarów ubóstwa czy zmniejszanie się powierzchni terenów uprawnych. Do największych obrońców tego dokumentu należy [[Unia Europejska]], organizacje ekologiczne, [[Organizacja Narodów Zjednoczonych]], kraje Pacyfiku zagrożone zalaniem przez ocean na skutek globalnego ocieplenia oraz niektóre środowiska naukowe. Do największych oponentów protokołu z Kioto należą [[Stany Zjednoczone|USA]]. Największe obiekcje Stanów Zjednoczonych budzi wyjątkowo łagodne potraktowanie Chin – pierwszego na świecie emitenta gazów cieplarnianych, które zostały niemal wyłączone z wymagań protokołu. Równocześnie jednak to Chiny i Indie są krajami najszybciej zwiększającymi emisje dwutlenku węgla<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/323807,748508-Atmosfera-ciezka-od-wegla.html |tytuł=Atmosfera ciężka od węgla |data=2011 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
Na szczycie klimatycznym w Kopenhadze w 2009 roku, który miał uzupełnić protokół z Kioto konkretnymi zobowiązaniami do ograniczenia emisji, nie udało się doprowadzić do żadnych wiążących ustaleń i powszechnie uznano go jako niepowodzenie zagrażające wypełnieniu zobowiązań z Kioto<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.euractiv.pl/polityka-zagraniczna/artykul/fiasko-szczytu-klimatycznego-w-kopenhadze-001501 |tytuł=Fiasko szczytu klimatycznego w Kopenhadze |data=2009 |opublikowany=Euractiv.pl}}</ref>.
{{dopracować|sekcja|pov}}
Protokół z Kioto może być uważany za pierwszy krok międzynarodowej społeczności do wspólnego sformalizowanego działania na rzecz ochrony środowiska{{fakt|data=2011-12}}. Mimo że wymaga wciąż jeszcze wielu korekt i uzgodnienia światowego konsensusu, to może on przyczynić się do przełamania mentalności światowych rządów w kwestii ochrony środowiska, i do przedsięwzięcia bardziej zdecydowanych działań w przyszłości{{fakt|data=2011-12}}.
Linia 38 ⟶ 37:
W praktyce skuteczność protokołu oceniana jest jako bliska zeru – Stany Zjednoczone nie podlegając jego ograniczeniom zredukowały emisję o 14 ton per capita, podczas gdy średnia redukcja dla krajów EU27 wyniosła 12 ton per capita (w stosunku do roku bazowego 1990). W tym samym czasie jednak emisja per capita wzrosła o 205 ton w Chinach i o 100 ton w Indiach<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.spiegel.de/international/germany/bild-800288-287763.html |tytuł=Energy related CO2 emissions |opublikowany=Spiegel |data=2011}}</ref>. Ogółem emisja CO<sub>2</sub> od roku bazowego wzrosła ok 49%<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.tyndall.ac.uk/communication/news-archive/2011/global-carbon-emissions-reach-record-10-billion-tonnes-threatening-t |tytuł=Global carbon emissions reach record 10 billion tonnes - threatening two degree target |data=Tyndall Centre |data=2011}}</ref>.
Polska była uczestnikiem Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 i jednym z państw, które przyjęły Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, więc mogła podpisać protokół z Kioto. W porównaniu z poziomem z roku 1988 – roku bazowego dla byłych krajów socjalistycznych - Polska ma obniżyć swoją emisję o 6%. Ponieważ z powodu zmiany struktury gospodarki narodowej w okresie transformacji emisja gazów i tak zmniejszyła się o 33% w latach 1988-2001, Polska miała możliwość zarobienia na handlu swoimi nadwyżkami{{fakt|data=2011-12}}. [[Komisja Europejska]] zdecydowała w marcu 2005, by ograniczyć limity przyznane wcześniej Polsce w Krajowym Planie Rozdziału Uprawnień na lata 2005-2007 (przyznawany przez KE limit dopuszczalnej emisji zanieczyszczeń jest elementem europejskiego systemu [[Handel emisjami zanieczyszczeń|handlu emisjami]]). Komisja Europejska argumentuje swoją decyzję tym, że przyznanie Polsce nowych mniejszych limitów nie spowoduje ryzyka niespełnienia przez Polskę kryteriów z Kioto. Natomiast przyznanie Polsce zbyt wysokich limitów doprowadziłoby do masowej sprzedaży limitów przez polskie przedsiębiorstwa, co mogłoby doprowadzić do spadku ceny za tonę emisji dwutlenku węgla i w konsekwencji zniechęcałoby do proekologicznych inwestycji{{fakt|data=2011-12}}.
Linia 44 ⟶ 43:
== Bibliografia ==
▲{{Wikicytaty|na temat protokołu z Kioto}}
* ''Tekst Protokołu z Kioto'': {{Dziennik Ustaw|rok=2005|numer=203|pozycja=1684}}
* [http://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_04/8e0542a94447bcaf09cf7d2e2ce38d36.pdf Protokół z Kioto na stronach Ministerstwa Środowiska - ''www.mos.gov.pl'']
Linia 52:
[[Kategoria:Zmiany klimatu]]
{{
|