Wersja z 13:48, 13 mar 2013 edytuj Addbot (dyskusja \| edycje) 748 218 edycji m Bot: Przenoszę 40 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q13008 ← poprzednia edycja		Wersja z 12:49, 15 maj 2014 edytuj anuluj edycję Pikador (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 71 621 edycji rozbudowa, poprawki, kat., użródłowienie w ramach BATUTY następna edycja →
Linia 1: {{Koordynaty astronomiczne\|13\|25\|11\|58579\|-11\|09\|40\|8075}} {{Gwiazda infobox \| nazwa = Spica Linia 7: \| epoka = J2000 \| gwiazdozbiór = [[gwiazdozbiór Panny\|Panna]] \| rektascensja = {{RA\|13\|25\|11,58579}}{{r\|simbad}} \| deklinacja = {{DEC\|~~-11~~–11\|09\|40,875}}{{r\|simbad}} \| odl_ly = ~~260~~248,9 ± 13,4 \| odl_pc = 7976,7531 ± 4,1{{r\|xhip}} \| rodzaj = [[gwiazda spektroskopowo podwójna\|spektroskopowo podwójna]] \| rodzaj =▼ \| typ = ~~B1V~~B0.5 III-IV / B2.5-B3 V{{r\|palate}} \| masa_sl = 10,25 ± 0,68 / 6,97 ± 0,46{{r\|palate}} \| jas_wiz = 0,98▼ \| promień_sl = 7,40 ± 0,57 / 3,64 ± 0,28{{r\|palate}} \| jas_abs = -3,55▼ \| ~~nazwy~~rotacja = ~~Kłos Panny~~ ▲ \| ~~rodzaj~~wiek = \| metaliczność = ▲ \| jas_wiz = 0,98{{r\|xhip}} ▲ \| jas_abs = -3–3,5543{{r\|xhip}} \| temp = 24 000 K / 19 500{{r\|palate}} \| nazwy = Kłos, Kłos Panny, Azimech,<br />[[Oznaczenie Flamsteeda\|67 Vir]], [[Bonner Durchmusterung\|BD]] -10°3672, FK5 498,<br />[[Boss General Catalogue\|GC]] 18144, [[Katalog Henry'ego Drapera\|HD]] 116658, [[Katalog Hipparcosa\|HIP]] 65474,<br />[[Katalog Jasnych Gwiazd\|HR]] 5056, [[Smithsonian Astrophysical Observatory Star Catalog\|SAO]] 157923 }} '''Spica''' ('''Kłos''', '''Kłos Panny''', '''alfa Virginis''', '''α Vir''', '''Azimech''') – najjaśniejsza [[gwiazda]] w gwiazdozbiorze [[gwiazdozbiór Panny\|Panny]]{{r\|pwn}} ([[wielkość gwiazdowa]]: +0,98{{magnitudo}}{{r\|xhip}}) i jedna z najjaśniejszych gwiazd na nocnym niebie. Odległa od Słońca ook. ~~260~~249 [[rok świetlny\|lat świetlnych]]{{r\|xhip}}. Wchodzi w skład asteryzmu [[Diament Panny]]{{r\|diament}}. == Nazwa == Nazwa Spica wywodzi się z łacińskiego ''spīca virginis'', tj. ~~dziewiczy~~ kłos ~~zboża~~ (zazwyczaj kłos pszenicy{{r\|kaler}}{{r\|panna}}) panny, tzn. kłos trzymany w dłoni przez [[gwiazdozbiór Panny\|pannę]]{{r\|panna}}.▼ W chińskiej astronomii znana jako ''Jiao Xiu''{{r\|jiao}} (角宿). ▼ == Właściwości fizyczne == Spica to [[gwiazda spektroskopowo podwójna]], której składniki obiegają wspólny środek masy w ciągu zaledwie 4 dni{{r\|palate}}, w średniej odległości 0,12 [[jednostka astronomiczna\|au]] od siebie{{r\|kaler}}. [[Absolutna wielkość gwiazdowa\|wielkość absolutna]] tego układu to -3,43{{magnitudo}}{{r\|xhip}}. Jej [[Absolutna wielkość gwiazdowa\|wielkość absolutna]] to -3,55{{magnitudo}}. Należy do [[typ widmowy\|typu widmowego]] B1V (zob. [[diagram Hertzsprunga-Russella]]). Temperatura powierzchni Spicy dochodzi do 30 000[[Kelwin\|K]]. Jej średnica wynosi 11,34 mln [[kilometr\|km]]. Jest 10,8 razy [[masa (fizyka)\|masywniejsza]] od [[masa Słońca\|Słońca]]. Główny składnik należy do [[typ widmowy\|typu widmowego]] B0.5 III-IV{{r\|palate}} (zob. [[diagram Hertzsprunga-Russella]]), czyli jest to gwiazda z pogranicza [[olbrzym (gwiazda)\|olbrzymów]] i [[podolbrzym]]ów. Jest ok. 10,25 raza [[masa (fizyka)\|masywniejsza]] od [[masa Słońca\|Słońca]], a jej promień jest ok. 7,4 raza większy niż [[promień Słońca]]{{r\|palate}}. Temperatura jej powierzchni jest szacowana na 24 000 [[Kelwin\|K]]{{r\|palate}}. ▲W chińskiej astronomii znana jako ''Jiao Xiu'' (角宿). Drugi składnik jest gwiazdą [[ciąg główny\|ciągu głównego]] ([[karzeł (gwiazda)\|karłem]]) o typie widmowym B2.5-B3 V{{r\|palate}}. Waży ok. 7 razy więcej niż Słońce, a jego promień jest 3,6 razy większy od słonecznego{{r\|palate}}. Temperatura powierzchni wynosi ok. 19 500 K{{r\|palate}}. ▲Nazwa Spica wywodzi się z łacińskiego ''spīca virginis'', tj. dziewiczy kłos zboża (zazwyczaj pszenicy). Spica jest silnym źródłem [[promieniowanie rentgenowskie\|promieniowania rentgenowskiego]]{{r\|kaler}}. Spica leży w pobliżu płaszczyzny [[Ekliptyka\|ekliptyki]] i jest regularnie [[Okultacja\|zasłaniana]] przez [[Księżyc]]{{r\|kaler}}. == Zobacz też == * [[lista gwiazd w gwiazdozbiorze Panny]] * [[lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach]] * [[lista najjaśniejszych gwiazd według jasności wizualnej]] {{Przypisy\|przypisy= <ref name=simbad>{{simbad\|alf Vir}}</ref> <ref name="xhip">{{Cytuj stronę \| url = http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ53747021707e&-out.add=.&-source=V/137D/XHIP&recno=65254 \| tytuł = HIP 65474 \| autor = Anderson E., Francis C. \| data = 2012 \| praca = Extended Hipparcos Compilation (XHIP) \| opublikowany = VizieR \| język = en \| data dostępu = 2014-05-15}}</ref> <ref name=kaler>{{Cytuj stronę \| url = http://stars.astro.illinois.edu/sow/spica.html \| tytuł = SPICA (Alpha Virginis) \| nazwisko = Kaler \| imię = Jim \| praca = STARS \| język = en \| data dostępu = 2014-05-15}}</ref> <ref name="palate">{{Cytuj pismo \| autor = M. Palate, G. Koenigsberger, G. Rauw, D. Harrington, E. Moreno \| tytuł = Spectral modelling of the α Virginis (Spica) binary system \| czasopismo = Astronomy & Astrophysics \| wydanie = A49 \| wolumin = 556 \| język = en \| data = sierpień 2013 \| url = http://arxiv.org/abs/1307.1970 \| doi = 10.1051/0004-6361/201321909}}</ref> <ref name="diament">{{Cytuj stronę \| url = http://www.space.com/2418-star-sight-celestial-diamond.html \| tytuł = Four-Star Sight: The Celestial Diamond \| nazwisko = Rao \| imię = Joe \| data = 2006-05-19 \| opublikowany = Space.com \| język = en \| data dostępu = 2014-05-15}}</ref> <ref name="pwn">{{Cytuj stronę \| url = http://encyklopedia.pwn.pl/index.php?module=haslo&id=3978193 \| tytuł = Spica \| praca = Encyklopedia PWN \| opublikowany = Wydawnictwo Naukowe PWN \| data dostępu = 2014-05-15}}</ref> <ref name="jiao">{{Cytuj stronę \| url = http://earthstar.htmlplanet.com/farside_culture.htm \| tytuł = The Far Side of Astronomy - Culture \| język = en \| data dostępu = 2014-05-15}}</ref> <ref name="panna">{{Cytuj stronę \| url = http://www.constellationsofwords.com/stars/Spica.html \| tytuł = The history of the star: Spica \| nazwisko = Allen \| imię = Richard Hinckley \| data = 1889 \| praca = Star Names: Their Lore and Meaning \| strony = 466 \| język = en \| data dostępu = 2014-05-15}}</ref> }} [[Kategoria:Obiekty Bayera\|Vir, α]] [[Kategoria:Gwiazdy ~~pojedyncze~~spektroskopowo podwójne]] [[Kategoria:Gwiazdy typu widmowego B]] [[Kategoria:Gwiazdozbiór Panny]] [[Kategoria:Karły]] [[Kategoria:Olbrzymy]] [[Kategoria:Podolbrzymy]]

Spica: Różnice pomiędzy wersjami