|
[[plik:Fotometer.jpg|thumb|Fotometr elektroniczny]]
'''Fotometr''' (luksomierz) – [[przyrząd pomiarowy]] do pomiaru [[natężenie oświetlenia|natężenia oświetlenia]] i innych parametrów światła{{r|EPWN}}. Stosowany m.in. w [[fotometria|fotometrii]], [[spektrofotometria|spektrofotometrii]], technikach oświetleniowych i [[fotografia|fotografii]] ([[światłomierz]], eksponometr{{r|doroszewski}}, luksomierz{{r|luksomierz}}). W [[fotometria płomieniowa|fotometrii płomieniowej]] służy do analizy spektralnej [[płomień|płomienia]]{{r|Wiem}}.
== Zasada działania ==
Ze źródła ''A'' zostaje skierowana za pomocą obiektywu ''B'' wiązka światła na mierzony obraz [[gwiazda|gwiazdy]], który znajduje się na kliszy ''D''. Wiązka światła przechodzi przez [[Przysłona fotograficzna|diafragmę]] ''C'', która ma za zadanie ograniczyć oświetlone pole na kliszy. Po przejściu przez kliszę wiązka jest skierowana przez obiekt ''E'' na [[katoda|katodę]] fotokomórki ''F''. Kliszę ustawia się w taki sposób, aby obraz gwiazdy znalazł się w środku pola, i jest mierzone [[Natężenie prądu elektrycznego|natężenie prądu]] ''i''1 w obwodzie ''G''. Następnie klisza musi być ustawiona tak, by światło przechodziło przez miejsce nie zaczernione i notuje się natężenie prądu ''i''2. Z uwagi na to, że natężenie jest proporcjonalne do oświetlenia [[fotokatoda|fotokatody]], zaczernienie kliszy:<br /><math>D=1g * {i2 \over i1}</math>.<br /> Zmierzywszy w ten sposób wartości ''D'' dla badanych gwiazd, możemy za pomocą charakterystyki danej kliszy wyznaczyć stosunki oświetleń promieniowaniem tych gwiazd. Jeżeli wśród tych gwiazd znajdą się gwiazdy o znanych uprzednio jasnościach, metoda ta umożliwia wyznaczenie wzrostu oświetlenia promieniowaniem obserwowanych gwiazd. Dokładność tej metody jest jednak uwarunkowana przede wszystkim jakością obrazów, które są przetrzymywane na kliszy i nie przekracza 2%. Główną jej zaletą jest to, że umożliwia otrzymywanie w ciągu jednej obserwacji materiału do pomiaru jasności dużej liczby gwiazd.
Jednak dokładniejsze wyniki można osiągnąć metodami fotometrii fotoelektrycznej. Tu rezygnuje się z zapisu obrazu na kliszy. Zebraną przez teleskop wiązkę światła gwiazdy kieruje się na fotokatodę fotometru. Zazwyczaj przy pomocy dodatkowej soczewki rzutuje się na fotokatodę nie obraz gwiazdy, lecz oświetlonego jej światłem obiektywu teleskopu. W ten sposób eliminuje się wpływ niejednakowej czułości różnych miejsc na powierzchni fotokatody. Promieniowanie innych gwiazd i tła nieba usuwa diafragma o odpowiedniej [[średnica|średnicy]]. W celu umocnienia strumienia elektronów wybitych przez promieniowanie gwiazdy z fotokatody w fotometrach powszechnie stosuje się [[fotopowielacz]]e. Prąd z tego urządzenia po przejściu przez [[wzmacniacz]]e zwykle jest rejestrowany za pomocą urządzenia samopiszącego.
== Fotometr w astronomii ==
== Zobacz też ==
* [[fotometria]], [[kandela]], [[Luks (fotometria)|luks]], [[światłość]]
* [[bolometr]], [[aktywny radiometr wnękowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy-lista|
<ref name="doroszewski">{{cytuj stronę | url = http://doroszewski.pwn.pl/haslo/fotometr/ | tytuł = fotometr | autor = Witold Doroszewski (red.) | praca = Słownik języka polskiego | opublikowany = PWN | data dostępu = 2014-05-21 }}</ref>
<ref name="EPWN">{{cytuj stronę | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3902261/fotometr.html | tytuł = fotometr | praca = Encyklopedia PWN | data dostępu = 2014-05-21 }}</ref>
<ref name="luksomierz">{{cytuj stronę | url = http://portalwiedzy.onet.pl/54770,,,,luksomierz,haslo.html | tytuł = luksomierz | praca = Encyklopedia Wiem | opublikowany = Onet.pl | data dostępu = 2014-05-21 }}</ref>
<ref name="Wiem">{{cytuj stronę | url = http://portalwiedzy.onet.pl/121379,,,,fotometr,haslo.html | tytuł = fotometr | praca = Encyklopedia Wiem | opublikowany = Onet.pl | data dostępu = 2014-05-21 }}</ref>
}}
[[Kategoria:Fotometria]]
| 