Azerowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
znani azerowi-uzupełnienie
Xqbot (dyskusja | edycje)
m Robot informuje, że tt:Әзериләр jest dobrym artykułem; zmiany kosmetyczne
Linia 4:
|Opis_postaci=[[Fuzuli]], [[Husajn Chan Nachiczewański]], [[Fətəli xan Xoyski]], [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Veli bek Jedigar]], [[Rəşid Behbudov]], [[Farah Pahlawi]], [[Ali Chamenei]], [[Mir-Hosejn Musawi]], [[Wagit Alekperow|Vahid Ələkbərov]], [[Aziza Mustafa Zadeh]], [[Şəhriyar Məmmədyarov]]
| L_ogółem =35-45 mln osób
| Zamieszkanie ={{Państwo|AZE}}: 8 172 800 (2009)<br />{{Państwo|IRN}}: 12-25 mln<br />{{Państwo|RUS}}: 603 070 (2010), w tym:
*{{Flaga|Dagestan}} [[Dagestan]]: 130 919 (2010)
{{Państwo|GEO}}: 284 761 (2002), w tym:
*[[Dolna Kartlia]]: 224 606 (2002)
{{Państwo|KAZ}}: 85 292 (2009)<br />{{Państwo|UKR}}: 45 176 (2001)<br />{{Państwo|TKM}}: 36 586 (1995)<br />{{Państwo|UZB}}: 35 848 (2000)<br />{{Państwo|KGZ}}: 18 516 (2013)<ref>[http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf]</ref><br />{{Państwo|GER}}: 15 219 (2006)<br />{{Państwo|GBR}}: 15 000 (2009)<ref>[http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:Jwobw381IYMJ:www.angelfire.com/az3/AzeriVoice/newsletter2.doc+%22azeris+in+britain%22&cd=1&hl=en&ct=clnk&gl=uk]</ref><br />{{Państwo|BLR}}: 5 567 (2009)<ref>[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/5.8-0.pdf]</ref><br />{{Państwo|CAN}}: 4 580 (2011)<ref>[http://www12.statcan.gc.ca/nhs-enm/2011/dp-pd/dt-td/Rp-eng.cfm?LANG=E&APATH=3&DETAIL=0&DIM=0&FL=A&FREE=0&GC=0&GID=0&GK=0&GRP=0&PID=105396&PRID=0&PTYPE=105277&S=0&SHOWALL=0&SUB=0&Temporal=2013&THEME=95&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF=]</ref><br />{{Państwo|LVA}}: 1 898 (2014)<ref>[http://www.pmlp.gov.lv/lv/assets/01072013/01.01.2014/ISVN_Latvija_pec_TTB_VPD.pdf]</ref><br />{{Państwo|EST}}: 923
| Język =[[Język azerski|azerski]]
| Religie =[[islam]]:<br />-[[szyizm|szyicki]] (85%)<br /> -[[sunnizm|sunnicki]] (15%)
Linia 15:
'''Azerbejdżanie, Azerowie''' (Azərbaijanca, Azərbaycan Türkləri) – [[języki tureckie|tureckojęzyczny]] [[naród]] zamieszkujący głównie [[Azerbejdżan]] oraz północno-zachodni [[Iran]], a także – w znacznie mniejszych skupiskach – [[Rosja|Rosję]] (obecnie, ze względu na emigrację, ponad 1 milion, głównie w największych miastach), [[Gruzja|Gruzję]] oraz kilka państw [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]]. W sumie liczy on ok. 35 mln osób (2000), choć według nieoficjalnych szacunków nawet 45 milionów (2006). Wyznają [[szyizm|islam szyicki]] (85%) i [[sunnizm|sunnicki]] (15%).
 
== Pochodzenie ==
Azerowie są potomkami plemion turkijskich które w [[XI wiek]]u zmieszały się z zamieszkującą tereny dzisiejszego Azerbejdżanu i północno-zachodniego Iranu ludnością [[Indoeuropejczycy|indoeuropejską]], kaukaską i [[Semici|semicką]]. Genetycznie są mieszanką ludów kaukaskich, indoeuropejskich i tureckich. Posługują się [[język azerski|językiem azerskim]], blisko spokrewnionym z [[język turecki|tureckim]].
[[Plik:Azeri 7.jpg|thumb|Azerscy muzycy]]
== Liczebność i rozmieszczenie ==
[[Autochton]]iczni Azerowie, stanowiący większość narodu azerskiego, zwarcie zamieszkują głównie Azerbejdżan i północno-zachodni Iran ([[ostan]]y: [[Azerbejdżan Wschodni]] i [[Azerbejdżan Zachodni]]) oraz w mniejszym stopniu południową [[Gruzja|Gruzję]] (głównie [[Dolna Kartlia|Dolną Kartlię]], gdzie stanowiąc 45,1% populacji są najliczniejszą [[grupa etniczna|grupą etniczną]]), południowy [[Dagestan]] (gdzie stanowią 4,5%, będąc szóstą największą grupą etniczną) oraz wschodnie krańce [[Turcja|Turcji]] przy granicy z [[Armenia|Armenią]] (stanowią większość w mieście [[Iğdır]]). Niegdyś zamieszkiwali też tereny obecnej [[Armenia|Armenii]] (10% populacji [[Armeńska SRR|Armeńskiej SRR]] w [[1939]]), jednakże po wybuchu [[Konflikt o Górski Karabach|konfliktu zbrojnego o Górski Karabach]] w większości ją opuścili. Według szacunków [[Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców|Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców]] Armenię zamieszkuje wciąz od 30 do kilkuset Azerów<ref>[http://www.ecoi.net/file_upload/432_1163080631_pdf-2nd-sr-armenia.pdf]</ref>. W efekcie migracji w czasach komunizmu znacząco wzrosła natomiast populacja azerska w bardziej odległych krajach dawnego [[ZSRR]]: w [[Rosja|Rosji]], [[Kazachstan]]ie, na [[Ukraina|Ukrainie]], w [[Turkmenistan]]ie, [[Uzbekistan]]ie i [[Kirgistan]]ie. Od dziesięcioleci Azerowie emigrują także do [[Europa Zachodnia|Europy Zachodniej]]. Początkowo wyjeżdżali głównie Azerowie tureccy (m.in. wraz z falą emigracji [[Turcy|tureckiej]] do [[RFN]]) i irańscy. Po upadku [[żelazna kurtyna|żelaznej kurtyny]] wzrosła emigracja z [[Kaukaz (kraina historyczna)|Kaukazu]], zwłaszcza z [[Górski Karabach|Górskiego Karabachu]].
 
Linia 113:
|5,009 (0.1%)
|}
=== Rozmieszczenie Azerów w przeszłości i współcześnie ===
<gallery>
Plik:Azerbaijani people in Armenian SSR 1962.png|{{Legenda|#FF0000|Azerowie w Armeńskiej SRR w [[1962]]}}
Linia 147:
Laureat Festiwalu Piosenki w Sopocie w 1969 r.
{{Przypisy|2}}
 
[[Kategoria:Azerowie| !]]
[[Kategoria:Etnografia Azerbejdżanu]]
Linia 152 ⟶ 153:
[[Kategoria:Ludy Bliskiego Wschodu]]
[[Kategoria:Ludy tureckie]]
 
{{Link GA|tt}}