Wersja z 11:49, 14 mar 2014 edytuj P (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 17 936 edycji m +k ← poprzednia edycja		Wersja z 23:40, 31 maj 2014 edytuj anuluj edycję P (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 17 936 edycji + następna edycja →
Linia 1: ~~{{Dopracować\|źródła=2013-10 }}~~ {{Wyżyna Irańska\|float=right}} ~~'''Wyżyna Irańska''' – [[wyżyna]] znajdująca się w [[Iran]]ie i częściowo w [[Afganistan]]ie oraz [[Pakistan]]ie.~~ '''Wyżyna Irańska''' – rozległy region [[wyżyna\|wyżynno]]-[[góry\|górski]] w [[Azja Zachodnia (region fizycznogeograficzny)\|Azji Zachodniej]]. Stanowi przeważającą część terytorium [[Iran]]u i [[Afganistan]]u oraz zachodnią część [[Pakistan]]u. Powierzchnia około 2,7 mln km², średnia wysokość 1300 m n.p.m. Naturalne granice Wyżyny Irańskiej wyznaczają (z zachodu na wschód) góry [[Zagros]], [[Elburs]], [[Kopet-dag]] i [[Hindukusz]]. Jej wnętrze zajmuje suchy [[płaskowyż]], podzielony na odrębne kotliny niewysokimi łańcuchami górskimi. Wnętrza kotlin zajmują obszary [[Pustynia\|pustynne]], rozległe [[Solnisko\|solniska]]. Obrzeża Wyżyny Irańskiej stanowią łańcuchy górskie północnej i południowej gałęzi [[Łańcuch alpejsko-himalajski\|łańcucha alpejsko-himalajskiego]]: [[Elburs]], [[Góry Turkmeńsko-Chorasańskie]], [[Paropamis]] i [[Hindukusz]] na północy oraz [[Zagros]], [[Mekran (góry)\|Mekran]], [[Koh-e Kirthar]], [[Harboi]] i [[Góry Sulejmańskie]] na południu. Oba te łańcuchy te zbiegają się w północno-zachodnim i w północno-wschodnim krańcu Wyżyny Irańskiej: w [[Wyżyna Armeńska\|Wyżynie Armeńskiej]] i w [[Pamir]]ze. Wnętrze Wyżyny Irańskiej zajmuje suchy [[płaskowyż]], podzielony przez pasma górskie ([[Kuh-e Rud]], [[Góry Wschodnioirańskie]], [[Czagaj]]) na obszerne kotliny zajęte przez [[Pustynia\|pustynie]] ([[Wielka Pustynia Słona (Iran)\|Wielka Pustynia Słona]], [[Pustynia Lut]], [[Registan (pustynia)\|Registan]]). Obszar jest aktywny sejsmicznie. Wyżyna Irańska pozostaje pod wpływem [[Klimat podzwrotnikowy\|klimatu podzwrotnikowego]] suchego o cechach wybitnie kontynentalnych. Naturalną suchą szatę roślinną tworzą formacje o charakterze [[step]]owym i [[Półpustynia\|półpustynnym]]. Wyżyna Irańska jest obszarem aktywnym [[Sejsmologia\|sejsmicznie]]. Osadnictwo skupiło się w północnych częściach wyżyny i w [[Oaza (geografia)\|oazach]]. Klimat Wyżyny Irańskiej jest [[Klimat podzwrotnikowy\|podzwrotnikowy]], [[klimat kontynentalny\|kontynentalny]], suchy, a w kotlinach - skrajnie suchy. Roczny opad wynosi 50-300 mm. Zimy są chłodne, lata - gorące. Rzeki (największa [[Helmand (rzeka)\|Helmand]]) są nieliczne i przeważnie okresowe, spływają do bezodpływowych słonych jezior przekształcających się latem w [[Solnisko\|solniska]]. Naturalną szatę roślinną tworzą formacje o charakterze [[step]]owym i [[Półpustynia\|półpustynnym]]. Osadnictwo skupiło się w północnych częściach wyżyny i w [[Oaza (geografia)\|oazach]]. ==== Źródła ==== * [[Zdzisław Czeppe]], [[Jan Flis]], [[Rodion Mochnacki]] ''Geografia fizyczna świata. Podręcznik dla studentów geografii uniwersytetów i wyższych szkół pedagogicznych'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966, wyd. I * [[Jan Mityk]] ''Geografia fizyczna części świata (zarys fizjograficzny)'', Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1982, wyd. V * [[Józef Szaflarski]] (red.) ''Słownik geografii świata. Tom I. A-M'', "Wiedza Powszechna", Warszawa 1977, wyd. II [[Kategoria:Geografia Afganistanu]]

Wyżyna Irańska: Różnice pomiędzy wersjami