Mały Kaukaz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m + |
poprawki |
||
Linia 1:
{{Region infobox
|nazwa=Mały Kaukaz
|obrazek=
|opis_obrazka=
|megaregion=[[Krym i Kaukaz]]
|prowincja=Mały Kaukaz
|podprowincja=
|makroregion=
|mezoregion=
|mikroregion=
|jednostki='''[[Gruzja]]'''<br />'''[[Armenia]]'''<br />'''[[Azerbejdżan]]'''
}}
[[Plik:Kaukasus.jpg|300px|right]]
[[Plik:Caucasus topo map-blank.svg|300px|right]]
'''Mały Kaukaz''' ([[Regionalizacja fizycznogeograficzna Europy|76]]; [[język ormiański|orm.]] Լեսսեր Ցաուցասուս, [[Język azerski|azer.]] ''Kiçik Qafqaz Dağları'', [[język gruziński|gruz.]] მცირე კავკასიონი, [[język rosyjski|ros.]] ''Малый Кавказ'' – ''Małyj Kawkaz'') - [[góry fałdowe|fałdowy]] [[łańcuch górski]] w
Pod względem tektonicznym i geologicznym Mały Kaukaz nie ma w zasadzie nic wspólnego z właściwym [[Wielki Kaukaz|Wielkim Kaukazem]], jest natomiast związany z Wyżyną Armeńską, której jest północnym obrzeżeniem <ref>J.Szaflarski ''Słownik geografii świata. Tom I. A-M'', s.107-108 i 496-497</ref>. Z kolei pod względem geomorfologicznym Mały Kaukaz różni się i od Wielkiego Kaukazu, i od od Wyżyny Armeńskiej; ta ostatnia odmienność polega głównie na tym, że pasma górskie składające się na Mały Kaukaz są pochodzenia [[góry fałdowe|fałdowo]]-[[góry zrębowe|zrębowego]], a nie [[Góry wulkaniczne|wulkanicznego]] <ref>B.Dobrynin ''Geografia fizyczna ZSRR'', s.337</ref>. Mimo tego radziecki geograf [[Borys Dobrynin|B.Dobrynin]] zaliczył Mały Kaukaz, wraz z sowiecką częścią Wyżyny Armeńskiej, do Kaukazu <ref>B.Dobrynin ''Geografia fizyczna ZSRR'', s.301-419</ref>. W polskiej geografii poglądy były rozbieżne: [[Zdzisław Czeppe|Z.Czeppe]], [[Jan Flis|J.Flis]] i [[Rodion Mochnacki|R.Mochnacki]] zaliczyli Mały Kaukaz do Wyżyny Armeńskiej <ref>Z.Czeppe, J.Flis, R.Mochnacki ''Geografia fizyczna świata'', s.426-427</ref>, natomiast [[Jan Mityk|J.Mityk]] - do Kaukazu <ref>J.Mityk ''Geografia fizyczna części świata'', s.213-217</ref>, podobnie jak [[Jerzy Kondracki|J.Kondracki]] <ref>J.Kondracki ''Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej'', s.109 i n.</ref> (najwyraźniej w ślad za B.Dobryninem). Również według przedstawionej przezeń [[regionalizacja fizycznogeograficzna|regionalizacji fizycznogeograficznej]] opartej na [[Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna|Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej]] Mały Kaukaz jest [[podprowincja|podprowincją]] [[megaregion]]u [[Krym i Kaukaz]] <ref>J.Kondracki ''Fizycznogeograficzna regionalizacja Europy Wschodniej w układzie dziesiętnym'', "Przegląd Geograficzny", tom LXVII, z. 3-4, 1995, s.349-354</ref>.
Pod względem geomorfologicznym Mały Kaukaz stanowi zespół [[pasmo górskie|pasm górskich]] ciągnących się na długości około 600 km łukiem od wybrzeża Morza Czarnego koło [[Batumi]] na zachodzie do doliny [[Araks]]u na południu. Od Wielkiego Kaukazu dzielą go [[Nizina Kolchidzka]] na zachodzie i [[Nizina Kurańska]] na wschodzie, a łączy odchodzące na północ pasmo [[Góry Lichskie|Gór Lichskich]]. Granica między Małym Kaukazem a Wyżyną Armeńską jest wyraźna tylko na odcinku wschodnim, gdzie stanowi ją doliny środkowego Araksu i [[Achurian]]u. Na zachodzie pasma Małego Kaukazu bez wyraźnej granicy łączą się z pasmami Wyżyny Armeńskiej. Większe pasma Małego Kaukazu to (od zachodu): ▼
▲Pod względem geomorfologicznym Mały Kaukaz stanowi zespół [[pasmo górskie|pasm górskich]] ciągnących się na długości około 600 km łukiem od wybrzeża Morza Czarnego koło [[Batumi]] na zachodzie do doliny [[Araks]]u na południu. Od Wielkiego Kaukazu dzielą go [[Nizina Kolchidzka]] na zachodzie i [[Nizina Kurańska]] na wschodzie, a łączy odchodzące na północ pasmo [[Góry Lichskie|Gór Lichskich]]. Granica między Małym Kaukazem a Wyżyną Armeńską jest
* [[Góry Mescheckie]] (Gruzja), najwyższy szczyt [[Mepisckaro]] - 2850 m n.p.m.,
* [[Góry Trialeckie]] (Gruzja), najwyższy szczyt [[Szawiklde]] - 2850 m n.p.m.,
* [[Góry
* [[Góry Sewańskie]] (Armenia / Azerbejdżan), najwyższy szczyt [[Hinal]] - 3367 m n.p.m.,
* góry [[Murowdag]] (Azerbejdżan), najwyższy szczyt [[Giamysz]] - 3724 m n.p.m.,
Linia 29 ⟶ 32:
W górach Małego Kaukazu występują złoża [[miedź|miedzi]], rud [[aluminium]], rud [[żelazo|żelaza]], [[piryt]]ów i [[baryt]]u.
{{Przypisy}}
==== Źródła ====
* [[Borys Dobrynin]] ''Geografia fizyczna ZSRR'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956
* [[Zdzisław Czeppe]], [[Jan Flis]], [[Rodion Mochnacki]] ''Geografia fizyczna świata. Podręcznik dla studentów geografii uniwersytetów i wyższych szkół pedagogicznych'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966, wyd. I
* [[Jerzy Kondracki]] ''Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969
* [[Bogumił Rychłowski]] (red.), [[Roman Biesiada]], [[Tadeusz Lenczowski]], [[Lech Ratajski]] ''Słownik geografii ZSRR'', Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", Warszawa 1974
* [[Józef Szaflarski]] (red.) ''Słownik geografii świata. Tom I. A-M'', "Wiedza Powszechna", Warszawa 1977, wyd. II
* [[Jan Mityk]] ''Geografia fizyczna części świata (zarys fizjograficzny)'', Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1982, wyd. V
* [[Teresa Zakrzewska]], [[Grażyna Gadomska]] ''Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (część europejska). Mapa przeglądowa Europy. Skala 1:3 000 000'', wydanie drugie, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, Warszawa-Wrocław 1987
* [[Jerzy Kondracki]] ''Fizycznogeograficzna regionalizacja Europy Wschodniej w układzie dziesiętnym'', "Przegląd Geograficzny", tom LXVII, z. 3-4, 1995, str. 349-354
* [[Włodzimierz Mizerski]] ''Geologia regionalna kontynentów'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, ISBN 83-01-14339-8
| |||