Ukraiński Kościół Prawosławny Kanady: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków
drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 13:
|wyznanie = [[prawosławie|prawosławne]]
|kościół = [[Patriarchat Konstantynopolitański]]
|nadrzędna administratura typ = Patriarchat
|nadrzędna administratura nazwa = [[Patriarchat Konstantynopolitański]]
|obiekt sakralny typ = [[Sobór (świątynia)|Sobór]]
|obiekt sakralny nazwa = [[Sobór Trójcy Świętej w Winnipeg|Świętej Trójcy w Winnipeg]]
Linia 45:
|www = http://uocc.ca
}}
'''Ukraiński Kościół Prawosławny Kanady''' – [[prawosławie|prawosławny]] Kościół autonomiczny, podległy [[Patriarchat Konstantynopolitański|Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu]], działający na terytorium [[Kanada|Kanady]]. Ma charakter etnicznie [[Ukraina|ukraiński]]. Według Ronalda Robersona w [[1998]] zrzeszał 120 tys. wiernych w 275 parafiach<ref>R. Roberson, ''Chrześcijańskie Kościoły Wschodnie'', s. 121</ref>. Jego zwierzchnikiem od 2010 jest metropolita [[Jerzy (Kaliszczuk)]]<ref name="sobor">[http://uocc.ca/pdf/sobor/2010/SOBOR-Communique-20100714.pdf 22th Sobor of the Ukrainian Church in Canada]</ref>.
 
== Historia ==
Linia 51:
W II połowie XIX wieku i na początku XX wieku Ukraińcy emigrowali do Kanady. Większość z nich była wyznania [[Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego|greckokatolickiego]]. Kościół katolicki podporządkowywał ich parafie odpowiednim biskupom rzymskokatolickim, co dla Ukraińców było równoznaczne z chęcią dokonania ich asymilacji<ref name="history">[http://www.uocc.ca/en-ca/about/history/ A Brief History of the Ukrainian Orthodox Church of Canada]</ref>. Część emigrantów, wywodząca się z [[Bukowina północna|Bukowiny]], była natomiast wyznania prawosławnego i uczestniczyła w nabożeństwach w placówkach duszpasterskich archieparchii amerykańskiej [[Rosyjski Kościół Prawosławny|Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego]]. Obydwie grupy pragnęły jednak na gruncie życia religijnego kultywować tradycje ukraińskie<ref name="history"/>.
 
W czerwcu [[1918]] grupa Ukraińców–grekokatolików ze stanów [[Manitoba]], [[Saskatchewan]] i [[Alberta]] postanowiła zmienić wyznanie na prawosławne w celu lepszego zachowania narodowych tradycji. Powstało wówczas Ukraińskie Bractwo Prawosławne, którego przedstawiciele skontaktowali się z biskupem [[Aleksander (Niemołowski)|Aleksandrem (Niemołowskim)]], hierarchą Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i Ukraińcem z pochodzenia, prosząc go o wzięcie udziału w soborze założycielskim Ukraińskiego Greckiego Kościoła Prawosławnego w Kanadzie, a w konsekwencji – przyjęcie funkcji jego zwierzchnika<ref name="history"/>. Biskup początkowo wyraził zgodę, jednak ostatecznie odmówił angażowania się w organizację Kościoła o charakterze etnicznie ukraińskim, twierdząc, że Ukraińcy nie są samodzielnym narodem, a nowa struktura miałaby z gruntu polityczny charakter<ref>D. Pospielovsky, ''The Russian Church under the Soviet regime 1917-1982'', t.II, s.282</ref>. Mimo tego do soboru doszło 28 grudnia 1918, bez udziału jakiegokolwiek biskupa. Ukraińskie Bractwo Prawosławne nie zrezygnowało z prób kontaktu z archieparchią rosyjską. Do czerwca [[1919]] toczone były rozmowy z jej nowym zwierzchnikiem, metropolitą [[Platon (Rożdiestwienski)|Platonem (Rożdiestwienskim)]], wypowiadającym się pozytywnie o koncepcji powołania autonomicznego Kościoła Ukraińskiego w Kanadzie. Końcowy protokół rozmów nie został jednak podpisany przez strony<ref>''The Ukrainian Religious Experience. Tradition and the Canadian Cultural Context'', Canadian Institute of Ukrainian Studies, University of Alberta, Edmonton 1989, ISBN 0920862632, ss.114–116</ref>. Dopiero w drugim soborze, 27 listopada [[1919]] wziął udział metropolita German z Patriarchatu Antiocheńskiego, który zgodził się tymczasowo stanąć na czele Kościoła do momentu, gdy nie zostanie wyświęcony nowy hierarcha narodowości ukraińskiej. Metropolita German był zwierzchnikiem Kościoła do [[1924]]. W tym czasie znajdował się on tym samym w jurysdykcji patriarchy Antiochii<ref name="history"/>.
 
=== Okres niekanonicznego statusu Kościoła ===
W [[1924]] do USA przybył arcybiskup [[Jan (Teodorowicz)]], wyświęcony na biskupa w niekanonicznym [[Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny|Ukraińskim Autokefalicznym Kościele Prawosławnym]]. Mimo traktowania jego chirotonii za nieważną przez kanoniczne Kościoły prawosławne, IV sobór Ukraińskiego Greckiego Kościoła Prawosławnego w Kanadzie, w dniach 16–17 lipca 1924 zaprosił go do objęcia funkcji zwierzchnika Kościoła, którą ten przyjął. Arcybiskup nie przebywał na stale w Kanadzie; codzienne obowiązki administracyjne wykonywał konsystorz<ref name="history"/>. Hierarcha próbował uzyskać akceptację własnych święceń przez Kościoły kanoniczne, jednak Patriarchat Konstantynopolitański odmówił przyjęcia zarówno jego, jak i struktur Kościoła Ukraińskiego w Kanadzie<ref name="rob120">R. Roberson, ''Chrześcijańskie Kościoły Wschodnie'', s.120</ref>. Mimo nieustalonego statusu kanonicznego Kościół rozwijał się i w [[1928]] zrzeszał ok. 64 tys. wiernych zrzeszonych w 152 parafiach, posiadał jednak tylko 21 kapłanów<ref name="history"/>.
 
Wątpliwości związane ze statusem arcybiskupa Jana doprowadziły w [[1946]] do jego rezygnacji z urzędu<ref name="history"/>. Zastąpił go inny hierarcha związany z Ukraińskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym, arcybiskup [[Mstysław (Skrypnyk)]], który sprawował urząd do [[1950]]. Zastąpił go metropolita [[Polikarp (Sikorski)]], wyświęcony w [[Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny|Polskim Autokefalicznym Kościele Prawosławnym]], w czasie II wojny światowej lider ruchu na rzecz autokefalizacji Kościoła ukraińskiego<ref name="history"/>.
 
=== Reorganizacja Kościoła ===
[[Plik:Iwan Ohijenko.jpg|thumb|180px|<center>Metropolita Hilarion (Ohijenko) (spotykany ukraiński wariant imienia – Iłarion)]]
W [[1951]] nadzwyczajny sobór postawił przed sobą zadanie wyboru nowego hierarchy, osoba którego pozwoliłaby na nowo uznać Kościół za kanoniczny. Spośród czterech kandydatów wybrany został metropolita [[Iwan Ohijenko|Hilarion (Ohijenko)]], który otrzymał tytuł metropolity Winnipeg i całej Kanady. Inny kandydat, arcybiskup [[Michał (Choroszy)]] objął urząd arcybiskupa Toronto i eparchii wschodniej. Kościół liczył w tym momencie ok. 110 tys. wiernych zrzeszonych w 300 placówkach duszpasterskich. W związku z tym w [[1959]] na biskupa Edmonton i eparchii zachodniej został wyświęcony [[archimandryta]] [[Andrzej (Metiuk)]], zaś cztery lata później archimandryta [[Borys (Jakowkewycz)]] został biskupem Saskatoon i eparchii centralnej<ref name="history"/>.
 
W [[1972]] zmarł metropolita Hilarion, którego zastąpił arcybiskup Michał (Choroszy), podniesiony do godności metropolity. Pełnił on urząd do własnej rezygnacji w [[1975]]. Następnie na czele Kościoła stanął metropolita Andrzej (Metiuk) (do śmierci w [[1985]]), po którym urząd objął metropolita [[Bazyli (Fedak)]]<ref name="history"/> (zm. [[2005]]).
 
W czasie rządów metropolity Bazylego, w [[1990]] doszło do uregulowania statusu kanonicznego Kościoła poprzez przyjęcie Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego w Kanadzie w jurysdykcję patriarchy Konstantynopola ze statusem Cerkwi autonomicznej<ref name="history"/>. W [[1989]] Kościół liczył ok. 128 tys. wiernych, 99 kapłanów oraz 290 placówek duszpasterskich<ref name="history"/>. Tym samym zrzeszał od 1/5 do 1/4 całej ukraińskiej emigracji w Kanadzie<ref name="history"/>.
 
Po śmierci metropolity Bazylego w 2005 zwierzchnikiem Kościoła został wybrany biskup [[Jan (Stinka)]], który pozostawał na urzędzie przez pięć lat. W 2010, w czasie XXII soboru Kościoła, ogłosił swoje odejście w stan spoczynku. Nowym zwierzchnikiem Kościoła został arcybiskup [[Jerzy (Kaliszczuk)]]<ref name="sobor"/>.
 
== Podział administracyjny ==
[[Plik:UofMStAndrewsCollege.jpg|thumb|250px|<center>Budynek Kolegium św. Andrzeja]]Od [[1964]] utrwalił się podział Kościoła na trzy [[eparchia|eparchie]]<ref name="rob120"/>:
* [[eparchia centralna]] – zwierzchnik: metropolita Kanady i arcybiskup Toronto [[Jerzy (Kaliszczuk)]],
* [[eparchia wschodnia]] – zwierzchnik: metropolita Kanady i arcybiskup Toronto Jerzy (Kaliszczuk)<ref>[http://www.uocc.ca/en-ca/about/episcopate/archbishopyurij.asp His Eminence Archbishop Yurij (George Kalistchuk) Bishop of Toronto and the Eastern Eparchy]</ref>
* [[eparchia zachodnia]] – zwierzchnik: biskup Edmonton [[Hilarion (Rudnik)]]<ref>[http://www.uocc.ca/en-ca/about/episcopate/bishopilarion.asp His Grace Bishop Ilarion (Roman Rudnik) Bishop of Edmonton and the Western Eparchy]</ref>
 
Jedyną uczelnią teologiczną, która kształci kadry dla Kościoła, jest Kolegium św. Andrzeja, działające od [[1946]] do [[1964]] w Winnipeg, zaś od tego roku w ramach Uniwersytetu w Manitobie<ref name="rob120"/>. Od 1924 organem prasowym Kościoła jest ''Wisnyk''<ref name="rob120"/>.
 
Językiem Kościoła tradycyjnie jest [[język ukraiński|ukraiński]]. Systematycznie wzrasta jednak użycie [[język angielski|języka angielskiego]]<ref>R. Roberson, ''Chrześcijańskie Kościoły Wschodnie'', ss.120–121</ref>.
{{Przypisy}}