Antym (Czałykow): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków |
drobne redakcyjne, sekcje, uzupełnienia |
||
Linia 54:
[[Plik:Vidin-Antim-I-tomb.jpg|200px|right|thumb|Kaplica na grobie egzarchy Antyma]]
'''Antym''', imię świeckie '''Atanas Michajłow Czałykow''' (ur. 1816 w [[Kırklareli]], zm. 1 grudnia 1888 w [[Widin]]ie) – [[Bułgaria|bułgarski]] biskup [[prawosławie|prawosławny]], pierwszy [[Egzarchat Bułgarski|egzarcha Bułgarii]], sprawujący urząd w latach 1872–1877.
== Życiorys ==
=== Młodość i edukacja ===
Pochodził z wielodzietnej rodziny bułgarskiej. W wieku 21 lat, po półrocznym pobycie w [[klasztor Stawronikita|klasztorze Stawronikita]] we wspólnocie mniszej na [[Athos]], złożył [[postrzyżyny mnisze|wieczyste śluby mnisze]] w monasterze [[Klasztor Chilandar|Chilandar]], również na Athosie. Po roku przyjął święcenia diakońskie, po czym wrócił do [[Kırklareli]], a następnie w 1839 podjął służbę w cerkwi św. Konstantyna w Stambule. W 1848 z wyróżnieniem ukończył szkołę teologiczną [[Patriarchat Konstantynopolitański|Patriarchatu Konstantynopolitańskiego]] na wyspie [[Chalki]]. Przez rok wykonywał zawód nauczyciela w rodzinnym mieście, a następnie do 1852 w [[Izmir|Smyrnie]]. Dzięki pomocy rosyjskiego konsula w Smyrnie mógł wyjechać do [[Moskwa|Moskwy]] na studia w [[Moskiewska Akademia Duchowna|Moskiewskiej Akademii Duchownej]], gdzie w 1856 uzyskał tytuł magistra teologii. W czasie nauki służył w różnych cerkwiach Moskwy. Metropolita moskiewski [[Filaret (Drozdow)|Filaret]] udzielił mu święceń kapłańskich. W czasie pobytu w Rosji hieromnich Antym zafascynował się ideami [[słowianofilstwo|słowianofilskimi]]<ref name="pravenc">I. Kaliganow, I. Kraszeninnikowa, ''Anfim I'' [w:] ''Prawosławnaja Encikłopiedija'', t. II, Cerkowno-naucznyj centr „Prawosławnaja Encikłopiedija”, Moskwa 2001, s. 719-720.</ref>.
=== Służba duszpasterska w Konstantynopolu. Zaangażowanie w ruch narodowy Bułgarów ===
W 1857 wrócił do
Od 1865 do 1868 był rektorem szkoły teologicznej na Chalki. W kwietniu 1868 został wyznaczony do objęcia [[metropolia widyńska|katedry widyńskiej]]. Jego poprzednik, grecki biskup Paisjusz, musiał opuścić [[Widin]] z powodu protestów wiernych bułgarskich. Oni również zażądali od metropolity Antyma zerwania łączności kanonicznej z Patriarchatem Konstantynopolitańskim. W grudniu 1868 hierarcha symbolicznie nie wymienił imienia patriarchy w odpowiednim momencie Świętej Liturgii, sygnalizując tym samym zaangażowanie się w ruch na rzecz odbudowy [[autokefalia|autokefalicznego]]
=== Współtwórca Egzarchatu Bułgarskiego, pierwszy egzarcha Bułgarii ===
▲Od 1865 do 1868 był rektorem szkoły teologicznej na Chalki. W kwietniu 1868 został wyznaczony do objęcia [[metropolia widyńska|katedry widyńskiej]]. Jego poprzednik, grecki biskup Paisjusz, musiał opuścić [[Widin]] z powodu protestów wiernych bułgarskich. Oni również zażądali od metropolity Antyma zerwania łączności kanonicznej z Patriarchatem Konstantynopolitańskim. W grudniu 1868 hierarcha symbolicznie nie wymienił imienia patriarchy w odpowiednim momencie Świętej Liturgii, sygnalizując tym samym zaangażowanie się w ruch na rzecz odbudowy [[autokefalia|autokefalicznego]] Kościoła Bułgarskiego. Wziął udział w organizacji Synodu Kościoła Bułgarskiego, a następnie razem z biskupem makariopolskim [[Hilarion (Michajłowski)|Hilarionem]] i [[metropolia łowecka|metropolitami łoweckim]] [[Hilarion (Iwanow)|Hilarionem]] i [[metropolia płowdiwska|płowdiwskim]] [[Panaret (Miszajkow)|Panaretem]] opracowywał statut Egzarchatu Bułgarskiego. 3 kwietnia 1872 otrzymał od sułtana [[berat]] potwierdzający, iż władze tureckie uznały go za zwierzchnika Kościoła Bułgarskiego<ref name="pravenc"/>.
Wziął udział w organizacji Synodu Kościoła Bułgarskiego, a następnie razem z biskupem makariopolskim [[Hilarion (Michajłowski)|Hilarionem]] i [[metropolia łowecka|metropolitami łoweckim]] [[Hilarion (Iwanow)|Hilarionem]] i [[metropolia płowdiwska|płowdiwskim]] [[Panaret (Miszajkow)|Panaretem]] opracowywał statut [[Egzarchat Bułgarski|Egzarchatu Bułgarskiego]]. 3 kwietnia 1872 otrzymał od sułtana [[berat]] potwierdzający, iż władze tureckie uznały go za zwierzchnika Kościoła Bułgarskiego<ref name="pravenc"/>.
11 maja 1872, wbrew zakazom patriarchy Konstantynopola, metropolita Antym ogłosił w czasie Świętej Liturgii przywrócenie autokefalii Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego. W odpowiedzi patriarcha [[Antym VI (patriarcha Konstantynopola)|Antym VI]] pozbawił go stanu duchownego. W tym samym roku Egzarchat Bułgarski został uznany przez Patriarchat Konstantynopolitański za organizację niekanoniczną, [[schizma]]tycką, zaś jej przywódcy - za winnych [[herezja|herezji]] [[etnofiletyzm]]u. Ogłoszenie autokefalii odbyło się z całkowitym poparciem władz tureckich i wiernych bułgarskich, za to wbrew procedurom prawa kanonicznego, które nie dopuszcza powstania nowego autokefalicznego Kościoła bez zgody Kościoła-Matki<ref>Ławreszuk M.: ''Prawosławie wobec tendencji nacjonalistycznych i etnofiletystycznych''. Warszawa: Semper, 2009, ss. 189-190. ISBN 978-83-7507-045-3</ref>.
Egzarcha Antym został zmuszony przez władze tureckie do odejścia z urzędu w kwietniu 1877, po tym, gdy skierował do rządów krajów zachodnioeuropejskich informacje o okrucieństwach, jakich dopuściła się armia turecka w czasie tłumienia bułgarskiego [[powstanie kwietniowe|powstania kwietniowego]] w 1876. 17 lipca 1877 metropolita został wtrącony do więzienia w [[Ankara|Angorze]], gdzie przebywał do podpisania pokoju w San Stefano, po przegranej dla Turków wojnie z Rosją<ref name="pravenc"/>. W maju 1878 duchowny wrócił do Widynia i ponownie objął zarząd miejscowej eparchii, nie wrócił jednak na urząd egzarchy, pozostawiając go w rękach wybranego w czasie jego uwięzienia [[Józef (Jowczew)|Józefa]]<ref>Markowa Z.: ''Byłgarskata Ekzarchija 1870-1879''. Sofia: Izdatelstwo na Byłgarskata Akademija na Naukite, 1989, s. 161.</ref><ref name="pravenc"/>. 29 maja 1878 stał na czele delegacji bułgarskiej z wizytą u cara [[Aleksander II Romanow|Aleksandra II]], która wyraziła mu wdzięczność za wyzwolenie ziem bułgarskich<ref name="pravenc"/>.
W 1879 razem z pozostałymi biskupami Egzarchatu Bułgarskiego wszedł do Zgromadzenia Konstytucyjnego, którego zadaniem było opracowanie konstytucji powstałego na mocy postanowień [[kongres berliński|kongresu berlińskiego]] [[Księstwo Bułgarskie|Księstwa Bułgarskiego]]. Następnie został wybrany na jego przewodniczącego. Gdy Zgromadzenie wybrało pierwszego księcia Bułgarii, [[Aleksander Battenberg|Aleksandra Battenberga]], Antym prowadził jego ceremonię intronizacyjną<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Wasilewski| imię = T.| autor link = Tadeusz Wasilewski| tytuł = Historia Bułgarii| wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich| miejsce = Wrocław| rok = 1988| strony = 188-190| isbn = 8304024667}}</ref>. Do śmierci w 1888 pozostał na urzędzie metropolity widyńskiego<ref name="pravenc"/>.
W 1934 w pobliżu [[cerkiew św. Mikołaja w Widyniu|cerkwi św. Mikołaja w Widyniu]], gdzie został pochowany, wzniesiono ku jego czci kaplicę-mauzoleum<ref name="pravenc"/>.
| |||