Andrzej (Șaguna): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
kat., drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 44:
== Życiorys ==
=== Wczesna działalność ===
Był z pochodzenia [[Arumuni|Arumunem]]<ref name="can">[http://www.evz.ro/detalii/stiri/moise-al-ardelenilor-este-canonizat-la-sibiu-951690.html \"Moise al ardelenilor\" este canonizat la Sibiu]</ref>. Gimnazjum i świeckie studia ukończył w Peszcie. Następnie wstąpił do serbskiego seminarium duchownego prowadzonego przez [[metropolia karłowicka|metropolię karłowicką]], we [[Vršac|Vrsac]], gdzie uczył się w klasie rumuńskiej. [[Postrzyżyny mnisze|Wieczyste śluby mnisze]] złożył w 1833<ref name="ohio">[http://www.ohio.edu/chastain/rz/saguna.htm ANDREI SAGUNA]</ref>. Działał w strukturach serbskiej metropolii karłowickiej. W 1846 został pomocniczym administratorem eparchii siedmiogrodzkiej, gdzie w szczególności starał się podnieść poziom wykształcenia duchowieństwa oraz zaprowadzić porządek w cerkiewnej administracji. Szybko stał się popularny w kręgach tworzącej się inteligencji rumuńskiej, jak również zyskał uznanie władz Siedmiogrodu, które ceniły jego starania o zachowanie porządku i spokoju społecznego<ref name="ohio"/>. Dzięki temu poparciu Andrzej (Șaguna) uzyskał nominację na biskupa siedmiogrodzkiego, chociaż na synodzie w Turdzie w grudniu 1847, który miał o niej zdecydować, zajął dopiero trzecie miejsce w głosowaniu nad najodpowiedniejszym kandydatem<ref name="ad">[http://www.historia.ro/node/7467 F. Mihai, ''Şaguna, primul mitropolit român ortodox din Ardeal'']</ref>. W lutym 1848, zgodnie z obowiązującą procedurą, nominację biskupią duchownego potwierdził cesarz. [[Chirotonia]] biskupia odbyła się w Sremskich Karlovcach 30 kwietnia 1848<ref name="ohio"/>.
Șaguna) uzyskał nominację na biskupa siedmiogrodzkiego, chociaż na synodzie w Turdzie w grudniu 1847, który miał o niej zdecydować, zajął dopiero trzecie miejsce w głosowaniu nad najodpowiedniejszym kandydatem<ref name="ad">[http://www.historia.ro/node/7467 F. Mihai, ''Şaguna, primul mitropolit român ortodox din Ardeal'']</ref>. W lutym 1848, zgodnie z obowiązującą procedurą, nominację biskupią duchownego potwierdził cesarz. [[Chirotonia]] biskupia odbyła się w Sremskich Karlovcach 30 kwietnia 1848<ref name="ohio"/>.
 
=== 1848-1849 ===
Linia 54 ⟶ 53:
W czerwcu 1848 hierarcha udał się z petycją rumuńską do Wiednia, jednak nie uzyskał poparcia dla prezentowanych postulatów. Nie chcąc rozdrażniać Węgrów, cesarz zgodził się na przyłączenie Siedmiogrodu do Węgier. Również władze węgierskie nie zgodziły się na wdrożenie w życie żądań Rumunów<ref name="jel"/>, mimo pomyślnego w pierwszej fazie przebiegu rozmów<ref name="ohio"/>. Wydarzenie to przekonało biskupa Andrzeja o tym, że rozwój narodowy Rumunów będzie możliwy tylko z poparciem cesarskim<ref name="ohio"/>. W grudniu tego samego roku przywódcy rumuńscy spotkali się ponownie, biskup Andrzej przewodniczył spotkaniu. Rumuński Komitet Narodowy nadal dążył do utworzenia rumuńskiego regionu autonomicznego, którym rządziliby wskazani przez Wiedeń urzędnicy rumuńscy. Uznał również, że [[Powstanie węgierskie 1848|powstanie węgierskie]] stwarza zagrożenie dla interesów rumuńskich i dla ich obrony pożądana byłaby interwencja [[Rosja|rosyjska]] w Siedmiogrodzie. Biskup udał się do [[Bukareszt]]u, by ubiegać się o rosyjskie wsparcie dla rumuńskich aspiracji<ref name="jel"/>.
 
W 1849 ponownie udał się do Wiednia, gdzie przekonywał cesarza do koncepcji utworzenia autonomicznego królestwa rumuńskiego obejmującego, oprócz Siedmiogrodu, także [[Banat (kraina)|Banat]], [[Marmarosz|Maramures]] i [[Bukowina (kraina historyczna)|Bukowinę]]. Idea ta również została jednak odrzucona<ref name="ohio"/>. W marcu 1849 nowy cesarz Franciszek Józef wydał konstytucję uznającą odrębność [[Wojwodina|Wojwodiny]] i Transylwanii, lecz niewychodzącą naprzeciw oczekiwaniom Rumunów<ref name="jel"/>. Mimo to rumuńscy przywódcy narodowi nadal orientowali się w swoich działaniach na Wiedeń, a biskup Andrzej pozostał czołową postacią w życiu politycznym Siedmiogrodu<ref name="jel"/>. W latach 50. XIX w. zdołał on rozwinąć sieć szkół podstawowych i średnich prowadzonych przy prawosławnych cerkwiach, odnowił rumuński Instytut Teologiczny w SibiuSybinie, założył drukarnię i gazetę ''Telegraful Roman''<ref name="ohio"/>. Współtworzył Siedmiogrodzkie stowarzyszenie na rzecz literatury rumuńskiej i kultury ludu rumuńskiego (Asociaţia Transilvană pentru Literatura Română şi Cultura Poporului Român), powstałe w 1861<ref name="ohio"/>.
 
=== Ostatnie lata aktywności politycznej ===
Między majem a wrześniem 1860 był posłem do [[Rada Państwa (Austria)|Rady Państwa]], w której przedstawił żądania rumuńskich działaczy narodowych. W roku następnym sejm Siedmiogrodu ogłosił uznanie Rumunów za pełnoprawny naród, jak również nadanie Rumuńskiemu Kościołowi Prawosławnemu praw równych z tymi, jakimi cieszyły się już Kościoły rzymskokakatolicki, [[luteranizm|luterański]], [[kalwinizm|kalwiński]] i [[Kościół Rumuński Zjednoczony z Rzymem]]<ref name="jel"/>. W 1864 rząd zgodził się także utworzyć rumuńską [[metropolia siedmiogrodzkaSiedmiogrodu|metropolię siedmiogrodzkąSiedmiogrodu]], niezależną od serbskiej metropolii karłowickiej. Jej ordynariuszem został biskup Andrzej<ref name="jel"/>, który zrealizował w ten sposób swój najważniejszy cel - utworzenie etnicznie rumuńskiej administratury prawosławnej niezależnej od tych zarządzanych przez biskupów innych narodowości<ref name="ohio"/>. Uzyskał tytuł rumuńskiego metropolity Siedmiogrodu i Węgier<ref name="ad"/>.
 
Równocześnie jednak zmieniła się polityka wewnętrzna i zagraniczna Austrii. W 1865 Franciszek Józef na prywatnej audiencji oznajmił biskupowi Andrzejowi, iż postanowił w kwestii Siedmiogrodu zaakceptować żądania węgierskie. Oznaczało to klęskę polityki proaustriackiej prowadzonej od dwóch dekad przez rumuńskich przywódców narodowych z hierarchą na czele<ref name="jel"/>. Fakt ten doprowadził do spadku autorytetu biskupa wśród działaczy narodowych i skłonił go do wycofania się z działalności politycznej<ref name="ohio"/>.
 
== Upamiętnienie i kanonizacja ==
Metropolita Andrzej został kanonizowany przez [[Rumuński Kościół Prawosławny]] w 2011. Ceremonia kanonizacji odbyła się w katedrze[[sobór Trójcy Świętej w Sybinie|soborze Trójcy Świętej w SibiuSybinie]] pod przewodnictwem patriarchów rumuńskiego [[Daniel I (patriarcha Rumunii)|Daniela]] oraz aleksandryjskiego [[Teodor II (patriarcha Aleksandrii)|Teodora II]], z udziałem ponad 50 biskupów prawosławnych (rumuńskich i z innych Kościołów autokefalicznych), w obecności 10 tys. wiernych, w tym prezydenta Rumunii [[Traian Băsescu|Traiana Băsescu]]<ref>[http://www.gandul.info/stiri/canonizarea-lui-andrei-saguna-la-slujba-au-fost-prezenti-10-000-de-credinciosi-basescu-si-ponta-8915330 CANONIZAREA LUI ANDREI ŞAGUNA: La slujbă au fost prezenţi 10.000 de credincioşi, Băsescu şi Ponta]</ref>.
{{Przypisy}}
{{Poprzednik Następca|Pop=[[Bazyli (Moga)]]|Info=Biskup Siedmiogrodu 1848 - 1864|Nast=Powstanie metropolii}}
{{Poprzednik Następca|Pop=[[Atanasie Anghel|Atanazy (Anghel)]]|Info=Metropolita Siedmiogrodu 1864 - 1873|Nast=[[Prokopiusz (Ivaṣcovicipatriarcha serbski)|Prokopiusz (Ivačković)]]}}
[[Kategoria:Rumuńscy biskupi prawosławni]]
[[Kategoria:Rumuńscy politycy]]
Linia 71 ⟶ 70:
[[Kategoria:Urodzeni w XIX wieku]]
[[Kategoria:Zmarli w 1873]]
[[Kategoria:Metropolici Siedmiogrodu]]
[[Kategoria:Posłowie do Rady Państwa w Wiedniu]]