Uniwersytet Paryski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Belissarius (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 32:
[[Plik:Philo mediev.jpg|thumb|150px|left|Wykład na Uniwersytecie Paryskim, uczniowie w [[tonsura]]ch siedzą na podłodze (ilustracja z ''[[Grandes Chroniques de France]]'', koniec XIV w.)]]
[[Plik:Seal of University of Paris.jpg|150px|thumb|Pieczęć Uniwersytetu Paryskiego (1292 r.)]]
Pod koniec XI wieku [[William z Champeaux zaczął nauczać w Paryżu [[siedem sztuk wyzwolonych|sztuk wyzwolonych]] i [[teologia|teologii]]. Kiedy po latach przeniósł się poza Paryż, dołączając do [[wiktoryni|wiktorynów]], jego były uczeń, [[Piotr Abelard]], założył własną szkołę, poza murami miejskimi Paryża, w [[Montagne Sainte-Geneviève]] (lata trzydzieste XII wieku). W latach czterdziestych XII wieku w Paryżu nauczało już wielu mistrzów, takich jak [[Albéric de Monte]], [[Robert z Melun]], [[Peter Helias]], [[Adam du Petit-Pont]], [[Gilbert z Poitiers]], [[Thierry z Chartres]] czy [[Piotr Lombard]]. Paryż stał się jednym z najważniejszych centrów intelektualnych Europy, do którego [[Studentstudent|żacy]] przybywali po nauki z daleka. W tym też czasie zaczęły się kształtować podstawy instytucjonalne późniejszego uniwersytetu paryskiego{{odn|Radding|1995|s=1175}}.
 
=== Rozwój ===
Linia 38:
Początkowo nie trzeba było spełniać żadnych warunków, by rozpocząć nauczanie. Kwestie te zostały stopniowo unormowane pod koniec XII wieku przez papieży, którzy określili sposoby otrzymania licencji na nauczanie (''licentia docendi''). Z 1208 roku pochodzi pierwsza wzmianka o korporacji (''universitas'') mistrzów (nauczycieli). W tym okresie mistrzowie byli więc już zrzeszeni i cieszyli się autonomią instytucjonalną w stosunku do lokalnych władz, obejmującą m.in. własną jurysdykcję karną {{odn|Radding|1995|s=1175-1176}}. Paryż, [[Uniwersytet Boloński|Bolonia]] i [[Uniwersytet w Neapolu|Neapol]] stworzyły trzy odmienne modele uniwersytetu. Model boloński i neapolitański stopniowo zostały zarzucone, natomiast paryski stał się podstawą ustroju współczesnych uniwersytetów. Uniwersytet Paryski był podporządkowany bezpośrednio miejscowemu [[biskup]]owi, który często wpływał na kształt i dobór nauczanych treści. Obowiązywały na nim ścisłe, podobne do zakonnych, reguły, a większość nauczających i uczących się stanowili duchowni. Rektor wybierany był z grona nauczającego<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Seńko| imię = Władysław| tytuł = Jak rozumieć filozofię średniowieczną| wydawca = Antyk| miejsce = Kęty| rok = 2001| strony = 53}}; {{cytuj książkę |nazwisko = Swieżawski| imię = Stefan| tytuł = Dzieje europejskiej filozofii klasycznej| wydawca = PWN| miejsce = Warszawa - Wrocław| rok = 2000| strony = 555 i d.}}</ref>.
 
Uniwersytet nie miał jednolitej struktury. Nauka podzielona była na fakultety: teologiczny, sztuk wyzwolonych, prawa, później również medycyny. Wyróżniano również [[kolegium|kolegia]], sprawujące opiekę nad uboższymi studentamiżakami. Najbardziej znanym kolegium Paryskim było kolegium założone około 1257 roku przez kapelana [[Robert de Sorbon|Roberta de Sorbon]], które przekształciło się w dzisiejszą [[Sorbona|Sorbonę]]{{odn|Radding|1995|s=1177}}.
Dodatkowo, członkowie uniwersytetu podzieleni byli na [[nacja (uniwersytet)|nacje]] - [[korporacja akademicka|korporacje akademickie]], opierające się o ogólną przynależność geograficzną scholarów. Na Uniwersytecie Paryskim działały nacje: francuska (dla scholarów z [[Île-de-France]] i obszaru śródziemnomorskiego), normańska ([[Normandia]] i [[Bretania]]), pikardyjska ([[Pikardia]] i [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandy]]) oraz angielska ([[Anglia]], [[Niemcy]] i [[Skandynawia]]). Nacje zachowywały pewną autonomię i miały wpływ na organizację studiów swoich członków. Pod koniec średniowiecza zaczęły tracić na znaczeniu{{odn|Radding|1995|s=1177}}.
 
=== Koniec działalności ===
Pod koniec średniowiecza Uniwersytet Paryski stracił na znaczeniu. Poszczególne [[monarchia narodowa|monarchie narodowe]] otwierały własne uniwersytety, co w konsekwencji przynosiło ograniczenie liczby zagranicznych studentówżaków w starszych placówkach. Stopniowo traciły one na międzynarodowym znaczeniu{{odn|Radding|1995|s=1177}}.
 
W XV wieku Uniwersytet Paryski [[legat papieski]] [[Guillaume d'Estouteville]] przystąpił do reformy uniwersytetu, mającej oczyścić go z błędów i nadużyć. Większe zmiany zostały przeprowadzone w wieku XVII przez świeckie władze Francji, przystosowującego jego nauczanie do warunków epoki nowożytnej. Uniwersytet zakończył swoją działalność podczas [[rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]].