Wikipedia

Karabin maszynowy Browning wz. 28: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
MAx 92 (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
15 495 edycji
→‎Opis konstrukcji: drobne merytoryczne
PG (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
159 897 edycji
drobne redakcyjne
Linia 46:
W listopadzie 1918 roku Polska po ponad 120 latach zaborów odzyskała niepodległość. Na wyposażeniu nowo tworzącego się [[Wojsko Polskie II RP|Wojska Polskiego]] znalazło się wiele typów [[ręczny karabin maszynowy |ręcznych]] i [[Lekki karabin maszynowy|lekkich karabinów maszynowych]]. Były to karabiny odziedziczone po zaborcach, pochodzące z zakupów zagranicznych oraz otrzymane w ramach pomocy wojskowej. Taka różnorodność uzbrojenia powodowała problemy logistyczne, ponadto duża część tej broni nie była w dobrym stanie technicznym{{odn| Erenfeicht|2013|s=12}}.
 
Podstawowym modelem ręcznego karabinu maszynowego Wojska Polskiego w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości był [[Karabin maszynowy Chauchat|francuski Chauchat]]. JednakżeJednak nie cieszył się on dobrą opinią – stawiał obsłudze wysokie wymagania. Ponadto strzelał amunicją [[Nabój 8 × 50,5 mm R Lebel|8 mm × 50R]], przeznaczoną do wycofania, ponieważ w roku 1921 podstawową amunicję karabinową Wojska Polskiego została amunicja [[Nabój 7,92 x 57 mm Mauser|7,9 mm Mausera]]. Decyzja ta wynikała m.in. z przekazania Polsce w roku 1921 przez Radę Ambasadorów urządzeń i maszyn byłej pruskiej fabryki broni ''Königliche Gewehrfabrik''{{odn| Erenfeicht|2013|s=12-13}}.
 
W tym okresie amunicją 7,9 mm Mauser nie strzelał żaden typ erkaemu. Wynikało to z pierwszowojennej niemieckiej doktryny walki piechoty, gdzie rolę wspierającą atak piechoty miał spełniać [[lekki karabin maszynowy]] ([[Karabin maszynowy MG 08/15|MG 08/15]] lub [[Karabin maszynowy Bergmann M1915|LMG M15]]). JednakżeJednak były to tylko nieco odchudzone [[ciężki karabin maszynowy|ciężkie karabiny maszynowe]] i wykorzystywanie ich jako broni towarzyszącej podczas szturmów było bardzo problematyczne. Co prawda pod koniec I wojny światowej w Zakładach [[Rheinmetall]] powstał projekt niemieckiego erkaemu, jednak nie wszedł on do produkcji przed zakończeniem wojny{{odn| Erenfeicht|2013|s=13}}.
 
W lipcu 1924 roku w Warszawie odbył się konkurs na ręczny karabin maszynowy dla Wojska Polskiego. Nie przyniósł on decydującego rozstrzygnięcia, jednakżejednak udało się wyłonić kilku uczestników, których zaproszono do drugiej części, która odbyła się na początku 1925 roku. W konkursie wzięły udział następujące konstrukcje:
* [[Karabin maszynowy Browning M1918|Colt Model 1924 Automatic Rifle]] (Browning) zgłoszony przez [[Fabrique Nationale de Herstal]]
* [[Karabin maszynowy Madsen M/24|Madsen M/24]]
Linia 64:
Na podstawie tych prób w roku 1927 podjęto ostateczną decyzję o zakupie karabinów Browning wraz z licencją na późniejsze ich wytwarzanie w Państwowej Fabryce Karabinów w Warszawie. 10 grudnia 1927 roku podpisano kontrakt dotyczący zamówienia przez Polskę 10 000 karabinów Browning w firmie Fabrique Nationale (FN) odpowiednio zmodyfikowanych według przekazanych wymagań technicznych. FN w kontrakcie zobowiązała się dostarczyć karabiny do końca września 1929 roku i jednocześnie przekazać Polsce za osobną opłatą dokumentację techniczną umożliwiającą podjęcie produkcji licencyjnej. Zamówienie to spowodowało jednak pewne problemy w belgijskiej wytwórni. W tym czasie dział produkcyjny FN był przytłoczony zamówieniami na nowy [[Karabin Mauser M1889|karabinek systemu Mausera]]. Ponadto po pewnym czasie okazało się, że przedstawiciele firmy FN wprowadzali polską stronę w błąd, mówiąc, że karabiny prezentowane w konkursie pochodzą z belgijskiej produkcji. W rzeczywistości były to karabiny amerykańskie, ponieważ belgijskie zakłady dopiero szykowały się do wdrożenia erkaemów Browning do produkcji. Poprawki, których żądała strona polska (dostosowanie do amunicji 7,92 mm Mauser, zmiana celownika na [[Celownik szczerbinkowy|szczerbinkowy]], inny [[dwójnóg]] i [[chwyt pistoletowy]]), wprowadzano w biegu. Aby rozpocząć produkcję karabinów w zakładach FN, należało wcześniej konwertować oryginalne rysunki z wymiarów calowych na metryczne. Okazało się, że to zadanie jest trudniejsze, niż początkowo myślano – w dokumentacji amerykańskiej były błędy, które następnie powielono. Szybko okazało się również, że firma FN nie miała w ogóle praw do odsprzedaży licencji{{odn| Erenfeicht|2013|s=15-20}}{{odn| Jońca|Zasieczny|2003|s=12}}{{odn| Nowakowski|1996|s=14}}.
 
Wszystkie te sprawy spowodowały półroczne opóźnienia dostaw karabinów do Polski – zakończono je dopiero w lutym 1930 roku. Ponadto w dostarczonej w roku 1928 dokumentacji były braki, a sprawa licencji była niepewna. W roku 1930 w Fabryce Karabinów w Warszawie powołano zespół konstrukcyjny, który miał się zająć analizą pomiarową dostarczonych karabinów, by uzupełnić otrzymaną dokumentację. Podczas tych prac napotkano na wiele błędów w dostarczonej dokumentacji., Wobecwobec czego strona polska zażądała w końcu dokumentacji oryginalnej i wtedy to wyszły na jaw machinacje Belgów. Spowodowało to, że oburzona strona polska wypowiedziała kontrakt w części dotyczącej opłat za dokumentację, płacąc jedynie za dostarczoną broń. Później na skutek [[ugoda|ugody]] pozasądowej Polska strona zapłaciła jeszcze 125 000 dolarów za cześć dostarczonej dokumentacji. Zaoszczędzono w ten sposób ponad 200 000 dolarów, które przeznaczono na dokończenie prac nad dokumentacją w Polsce{{odn| Erenfeicht|2013|s=20}}{{odn|Jońca|Zasieczny|2003|s=12}}.
 
Produkcję erkaemu Browning wz. 28 w Polsce rozpoczęto w roku 1930, jednak początkowo odbywała się ona na małą skalę. W pierwszej serii wojsko zamówiło tylko 600 karabinów, co wynikało z trudności budżetowych spowodowanych [[Wielki kryzys|wielkim kryzysem finansowym]], który wybuchł pod koniec 1929 roku. W późniejszych latach zamówienia wojska również nie były duże. Ogółem w latach 1930-1939 [[Fabryka Karabinów Państwowej Wytwórni Uzbrojenia|Fabryka Karabinów w Warszawie]] dostarczyła Wojsku Polskiemu ok. 11 000 ręcznych karabinów maszynowych Browning wz. 28. Pewną, aczkolwiek niedużą liczbę erkaemów wz. 28 zamówiły jeszcze polskie formacje paramilitarne ([[Policja Państwowa]] i [[Straż Graniczna II RP|Straż Graniczna]]). Ponadto za granicę za pośrednictwem spółki [[SEPEWE]] w latach 1936-1938 sprzedano jeszcze 1880 karabinów Browning wz. 28. Do największych odbiorców należała republikańska Hiszpania oraz kraje Bliskiego Wschodu. Ogółem w latach 1930-1939 Fabryka Karabinów wyprodukowała 13-14 tys. erkaemów wz. 28, co stanowiło tylko ułamek jej zdolności produkcyjnych{{odn| Erenfeicht|2013|s=21-23}}{{odn| Jońca|Zasieczny|2003|s=12-14}}.
 
W połowie lat 30. XX wieku cena jednego egzemplarza erkaemu wz. 28 z przybornikiem oraz kompletem części zapasowych wynosiła ok. 2060 zł{{odn| Nowakowski|1996|s=15}}.
Linia 77:
Chcąc zminimalizować koszty szkolenia, padł pomysł opracowania wariantu szkolnego erkaemu wz. 28, który strzelałby amunicją szkolną bocznego zapłonu [[Nabój .22 Long Rifle|.22 Long Rifle]]. Odpowiedni prototyp zbudował inż. [[Józef Maroszek (inżynier)|Józef Maroszek]] z Fabryki Broni jednak karabin szkolny nie trafił on do produkcji seryjnej{{odn| Erenfeicht|2013|s=26}}{{odn| Jońca|Zasieczny|2003|s=14}}.
 
Pod koniec lat 30. XX wieku postanowiono przeprowadzić głębszą modernizację broni. W jej ramach postanowiono poprawić celność broni, stosując nowy typ dwójnogu, kolbę z rozkładaną oporą ramieniową oraz wyposażając karabin w [[hamulec wylotowy]]. Innym celem modernizacji było zastosowanie szybkowymiennej lufy. Próby z systemami szybkowymiennej lufy zaowocowały powstaniem dwóch zmodernizowanych modeli karabinku Browning wz. 28, przygotowanych na potrzeby konkursów zagranicznych: rkm wz. 28/38B z przeznaczeniem ka konkurs bułgarski oraz rkm wz. 28/39T – dla Turcji. W przypadku pierwszego system wymiany lufy zapożyczono z belgijskiego karabinu FN [[Karabin maszynowy Mle D|Mle D]], zaś w przypadku wz. 28/39T system wzorowano na tym zastosowanym w szwedzkim erkaemie [[Karabin maszynowy Kg m/37|Kg m/37]]. Do wybuchu [[II wojna światowa|wojny]] żaden z nich nie wszedł jednak do produkcji seryjnej{{odn| Erenfeicht|2013|s=23}}{{odn| Erenfeicht|2013|s=27}}{{odn| Gwóźdź|Zarzycki|1993|s=197}}{{odn| Nowakowski|1996|s=15}}.
 
Niektóre z ulepszeń opracowanych przy pracach nad modernizacją karabinu Browning wz. 28 wykorzystano potem w konstrukcji [[Karabin maszynowy wz. 37|lotniczego karabinu maszynowego wz. 37 „Szczeniak”]]{{odn| Erenfeicht|2013|s=27}}{{odn|Mazur|2013|s=58}}.
Linia 105:
Głównym użytkownikiem erkaemów wz. 28 było Wojsko Polskie i wchodzący w jego skład [[Korpus Ochrony Pogranicza]]. Inne polskie formacje mundurowe posiadały raczej znikome ilości tej broni. Straż Graniczna w roku 1930 zakupiła 9 sztuk z przeznaczeniem dla Centralnej Szkoły SG. Potem SG nie prowadziła już zakupów tego karabinu. Otrzymała za to pewną liczbę erkaemów wz. 28, które zakupiono ze środków pochodzących ze zbiórek publicznych. Ponadto w roku 1939 Straż Graniczna otrzymała partię 67 karabinów wz. 28 pochodzących z zapasów wojskowych. Kolejnym użytkownikiem byłą Policja Państwowa, która zakupiła niewielką liczbę karabinów wz. 28. Rozdysponowano je następnie pomiędzy wybrane komendy wojewódzkie{{odn| Erenfeicht|2013|s=23}}.
 
Ogółem według stanu na 1 września 1939 roku Wojsko Polskie oraz inne polskie formacje mundurowe dysponowały ponad 21 000 karabinów maszynowych wz. 28{{odn| Erenfeicht|2013|s=23}}.
 
Poza tym w latach 1936-1938 z pomocą spółki SEPEWE sprzedano za granicę 1880 erkaemów wz. 28. Do największych odbiorców należały republikańska Hiszpania (użyte podczas [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej w Hiszpanii]]) oraz niektóre kraje Bliskiego Wschodu (m.in. Palestyna – 126 sztuk). Pojedyncze egzemplarze sprzedano też m.in. do Chin i Grecji{{odn|Erenfeicht|2013|s=22-23}}{{odn| Jońca|Zasieczny|2003|s=13-14}}{{odn|Hodges Jr.|2012|s=18}}.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Karabin_maszynowy_Browning_wz._28”