Kultura popularna: Różnice pomiędzy wersjami

samych zjawisk, ale w nieco odmienny sposób, gdyż sformułowanie ''kultura masowa'' ma pewne zabarwienie pejoratywne, a sformułowanie ''kultura popularna'' jest conajmniejco najmniej neutralne, a nawet pozytywne. Mówiąc o kulturze masowej, podkreśla się bardziej jej powtarzalność, standaryzację, prostotę (z czym wiąże się pewna domyślna deprecjacja) natomiast mówiąc o kulturze popularnej, uwypukla się jej otwartość, dostępność, [[demokracja|demokratyczność]] i uniwersalność (co niesie ze sobą pewną cichą gloryfikację i uznanie). Ponadto pojęcie kultury popularnej bywa używane w szerszym sensie niż kultura masowa (niektórzy autorzy np. [[Marian Golka]], [[John Fiske (medioznawca)|John Fiske]] zdecydowanie rozgraniczają znaczenie obu terminów). Popularna oznacza tyle, co powszechna, praktykowana przez niemal wszystkich, zarówno współcześnie jak w dawnych czasach. Kultura masowa natomiast kojarzona jest szczególnie z kulturą powstałą na tzw. ''progu umasowienia'' – w latach 20. i 30. XX wieku, kiedy to zaistniały społeczno-cywilizacyjne (postępująca [[urbanizacja]] i [[industrializacja]]), jak i techniczne możliwości powielania i rozpowszechniania dzieł, utworów i różnych wzorców zachowania, w niespotykanej nigdy dotąd skali. Mówi się więc też na przykład o umasowieniu lub odmasowieniu kultury popularnej. ''Kultura masowa'' jest więc określeniem, które lepiej oddaje dawniejsze postrzeganie kultury popularnej jako kultury jednorodnej, z licznymi biernymi odbiorcami i nielicznymi miejscami "produkcji" kultury – tworzonej masowo niczym w fabryce. Termin ''kultura masowa'' był używany cześciej w przeszłości, choć nawet i wówczas pojawiał się w literaturze naukowej niezbyt często<ref>{{cytuj książkę | imię = Piotr | nazwisko = Kowalski | autor link = Piotr Kowalski (folklorysta)| tytuł = Popkultura i humaniści. Daleki od kompletności remanent spraw, poglądów i mistyfikacji | wydawca = Wydawnictwo UJ | miejsce = Kraków | rok = 2004 | strony = 206 | cytat = Unikanie terminów "literatura masowa", "kultura masowa" było przez lata [w PRL] sprawą ideologicznie ważną. Odnosi się to (...) do "socjalistycznej" kultury współczesnej, którą trzeba było radykalnie separować od, godnej pogardy, zachodniej kultury masowej. O manipulacjach terminologią zob. J. Jastrzębski, ''Spór o kulturę masową'' [w:] tenże, ''Czas relaksu''}}</ref>. W nowszej literaturze przedmiotu termin ten pojawia się coraz rzadziej, gdyż wyparty został przez termin ''kultura popularna'', który lepiej oddaje nowoczesne ujęcie takiej kultury – rozumianej jako współczesna kultura powszechna, ale w ogólności niejednorodna (odmasowiona), a więc raczej jednak nie masowa. Krytycy, którzy kulturę popularną analizują w kontekście jej tworzenia, posługują się częściej terminem ''kultury masowej'' autorzy, którzy skupiają uwagę na jej odbiorze wolą posługiwać się terminem ''kultura popularna''<ref>{{cytuj książkę | imię = Chris | nazwisko = Barker | autor link = | tytuł = Studia kulturowe. Teoria i praktyka | wydawca = WUJ | miejsce = Kraków | rok = 2005 | strony = 77 | cytat =}}</ref>.