'''Egzekucja w Puchałach Starych''' (31 stycznia 1946) − rozstrzelanie 30 [[Prawosławie|prawosławnych]] chłopów białoruskich w lesie koło miejscowości [[Puchały Stare]] na [[Województwo podlaskie|Podlasiu]], za wykonanie której odpowiada oddział Pogotowia Akcji Specjalnej [[Narodowe Zjednoczenie Wojskowe|Narodowego Zjednoczenia Wojskowego]] pod dowództwem [[Romuald Rajs|Romualda Rajsa]] (ps. "Bury"„Burego”).
== Przebieg ==
27 stycznia 1946 oddział NZW "Burego"„Burego” dotarł do wsi [[Łozice (województwo podlaskie)|Łozice]], gdzie zjechało się na wozach [[chłopi|chłopstwo]] z kilkunastu okolicznych wsi. Partyzanci uniemożliwili im opuszczenie miejscowości. Zatrzymano 40-50 chłopów posiadających najlepsze konie i wozy (pozostałych puszczono wolno, nakazując pozostanie jakiś czas we wsi). Mieli oni pełnić rolę transportu oddziału, który następnie wyruszył w kierunku [[Hajnówka|Hajnówki]]. W drodze „Bury” uwolnił niektórych furmanów deklarujących pochodzenie polskie{{r|IPN}}, oprócz katolików, zwalniano także i prawosławnych na prośbę okolicznych mieszkańców<ref name="KK">{{Cytuj stronę | url = http://www.fundacjapamietamy.pl/images/artykuly/Bury.pdf | tytuł = Bohater”„Bohater” czyli znów czarno-biała historia | autor = [[Kazimierz Krajewski]] | opublikowany = Fundacja Pamiętamy | data dostępu = 2014-06-15}}</ref>. Część jednostki pod dowództwem Rajsa wracała do obozu przez [[Krasna Wieś|Krasną Wieś]], gdzie zażądano od sołtysa Grzegorza Bondaruka (później zastrzelonego za przynależność do partii [[komunizm|komunistycznej]]) oddania 40 furmanek i przydzielenie dla oddziału furmanów. Wydarzenie to zostało przerwane przez przelatujący samolot, co spowodowało pośpieszny odjazd napastników. Ze wsi zdążyło odjechać 13 chłopów z wozami, z których po jakimś czasie 6 powróciło do wsi{{r|IPN}}.
31 stycznia oddział dotarł do miejscowości [[Puchały Stare]], gdzie w pobliskim lesie oddział "Burego"„Burego” rozstrzelał 30 spośród zatrzymanych furmanów, wypuszczając przy tym kilka osób które zadeklarowały polskie pochodzenie. Jednym z wątków w sprawie śledztwa IPN było podejrzenie, że furmani zostali zlikwidowani przez oddział "Burego"„Burego” jako konfidenci i zdrajcy, jednak ustalenia śledztwa nie wykazały, żeby sprawcy kierowali się takimi kryteriami<ref name=IPN>{{Cytuj stronę|url=http://ipn.gov.pl/wydzial-prasowy/komunikaty/informacja-o-ustaleniach-koncowych-sledztwa-s-2802zi-w-sprawie-pozbawienia-zyc|tytuł=Informacja o ustaleniach końcowych śledztwa S 28/02/Zi|data=30.06.2005|opublikowany=[[Instytut Pamięci Narodowej]]}}</ref>, natomiast zdaniem historyka [[Tadeusz M. Płużański|Tadeusza Płużańskiego]] przyczyną egzekucji była kradzież drewna z [[Puszcza Białowieska|Puszczy Białowieskiej]]<ref name=TMP>{{Cytuj książkę | autor = [[Tadeusz M. Płużański]] | tytuł = Bestie | wydanie = III | miejsce = Warszawa | data = 2013 | strony = 339 | isbn = 978-83-61935-16-2}}</ref>.
