Amarylis nadobny: Różnice pomiędzy wersjami

'''Amarylis''' (''Amaryllis'') – [[takson monotypowy|monotypowy]] [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[roślina|roślin]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[amarylkowate|amarylkowatych]]. Należy do niego 1 gatunek – ''Amaryllis belladonna'' pochodzący z [[Afryka Południowa|Afryki Południowej]]<ref name=grin>{{Cytuj stronę |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxgenform.pl?language=en |tytuł=Germplasm Resources Information Network (GRIN)|data dostępu = 2010-03-01}}</ref> .

 

Nazwę rodzajową tej rośliny wziął [[Karol Linneusz]] od imienia kobiety, nazwa gatunkowa (''belladonna'') oznacza piękną kobietę. W języku polskim ma nazwę '''amarylis nadobny''' lub '''amarylis piękny'''. Wyglądem przypomina i jest często mylona ze [[zwartnica|zwartnicą]] (''Hippeastrum''), pochodzącej z [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]]. Na początku XX wieku botanicy spierali się, której z tych roślin należy się nazwa ''Amaryllis'', gdyż Linneusz nie sprecyzował tego dokładnie. Ostatecznie przyznano ją rodzajowi pochodzącemu z Afryki Południowej.

; Pozycja i podział według [[System APG II|systemu APG II]] (2003) i [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (2001...):

Rodzaj należy do rodziny [[amarylkowate|amarylkowatych]] (''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil.}, która wraz z [[grupa siostrzana|grupę siostrzaną]] [[czosnkowate|czosnkowatych]] ''Alliaceae'' tworzą grupę siostrzaną [[agapantowate|agapantowatych]] ''Agapanhaceae''. Wszystkie trzy rodziny stanowią jedną z linii rozwojowych grupy określanej pomocniczo rangą rzędu jako [[szparagowce]] ''Asparagales'' w obrębie kladu [[jednoliścienne|jednoliściennych]]<ref name=apweb/><ref name=grin/>.

; Zmienność:

Tworzy [[mieszaniec|mieszańce]] międzyrodzajowe ze spokrewnionymi rodzajami, np. z ''[[Crinum]]'' (o nazwie ×''Amarcrinum''), z ''[[Brunsvigia]]'' (o nazwie ×''Amarygia'').

; Pokrój: Roślina z [[cebula (botanika)|cebulami]] osiągającymi 5-10 cm średnicy.

; [[Liść|Liście]]: Charakterystyczną cechą tej rośliny jest to, że liście pojawiają się dopiero po przekwitnieniu rośliny. Językowate, stojące liście osiągają 30-50 cm długości i 2-3 cm szerokości.

; [[Kwiat]]y: Skupienie 2-12 lejkowatych i pachnących kwiatów pojawia się na szczycie łodyg. Okwiat ma 6-10 cm średnicy i tworzony jest przez 6 listków w dwóch okółkach. Barwa listków jest zwykle biała z różowym żyłkowaniem, zdarzają się jednak także kwiaty różowe lub purpurowe, gardziel zwykle żółta.

 

Roślina uprawiana jako roślina ozdobna, choć tylko w łagodnym klimacie (strefy 8-11), w ostrzejszych warunkach klimatycznych można próbować uprawy pod osłoną południowej ściany, lub wykopywać cebule na zimę i przechowywać w pomieszczeniu w temp. 5-10^oC. Wymaga przepuszczalnej gleby i zacisznego, słonecznego stanowiska. Cebule sadzi się zagłębione na 8 cm w glebie. Rozmnażanie przez podział cebul wiosną, po obumarciu liści ew. późnym latem, przed rozpoczęciem kwitnienia, po kilku latach uprawy wytwarza bowiem cebule przybyszowe. Z łatwością można ją uprawiać również z nasion. Po przekwitnieniu pęd kwiatowy usuwa się.

 

# {{cytuj książkę |nazwisko=Brickell |imię=Christopher |tytuł=Wielka Encyklopedia Roślin |rok=1993 |wydawca=Muza S.A. |miejsce=Warszawa |isbn = 8370791573}}

# {{Cytuj książkę |nazwisko=zbiorowe |tytuł=Rośliny ogrodowe |wydawca=Könemann |miejsce= |data=2005 |isbn=978-3-8331-1916-3}}