Truman Capote: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
szablon IPA, WP:SK
Linia 1:
{{Artysta infobox
| Imię i nazwisko = Truman Garcia Capote
| Grafika = TrumanCapote1959.jpg
| Podpis = Truman Capote, 1959 (zdjęcie [[Roger Higgins]])
| link_do_zdjęcia = <!-- W przypadku braku na Commons: [http://cośtam Coś Tam] -->
| Pełne imię i nazwisko = Truman Streckfus Persons
| Data i miejsce urodzenia = [[30 września]] [[1924]] <br /> {{flaga|USA}} [[Nowy Orlean]]
| Data i miejsce śmierci = [[25 sierpnia]] [[1984]] <br /> {{flaga|USA}} [[Los Angeles]]
| Narodowość =
| Dziedzina sztuki = [[pisarz]]
| Styl = [[powieść]]
| Ważne dzieła = [[Z zimną krwią]]
| Muzeum artysty =
| odznaczenia =
| commons = Truman Capote
| source =
| quote = Truman Capote
| e-teatr_id = <!-- dla aktorów teatralnych -->
| www = <!-- z http:// -->
}}
 
'''Truman Garcia Capote''' (wymowa [{{IPA|ˈtruː.mən kaˈpoʊ.ti}}]), właściwie '''Truman Streckfus Persons''' (ur. [[30 września]] [[1924]] w [[Nowy Orlean|Nowym Orleanie]], zm. [[25 sierpnia]] [[1984]] w [[Los Angeles]]) – pisarz i scenarzysta [[Stany Zjednoczone|amerykański]].
 
== Biografia ==
Wywodził się z Południa, dzieciństwo spędził w [[Luizjana|Luizjanie]], [[Alabama|Alabamie]] i [[Missisipi]]. Po ukończeniu szkoły średniej przez pewien czas pracował jako [[Kurier (transport)|goniec]] w redakcji tygodnika ''[[The New Yorker]]'', co stworzyło mu okazję do nawiązania pierwszych kontaktów literackich. Otwarcie przyznawał się do swojej [[Homoseksualizm|homoseksualności]]. Był w związku z [[Newton Arvin|Newtonem Arvinem]], profesorem literatury College'uCollege’u im. Smitha.
 
[[Plik:Truman Capote 1924 1.jpg|thumb|180px|left|180px|Truman Capote, 1948]]
[[Plik:Truman Capote by Jack Mitchell.jpg|thumb|180px|Truman Capote, ok. 1980]]
Debiutował jako nowelista zbiorem ''Zatrzaśnij ostatnie drzwi'' (1943, ''Shut the Final Door''), po którym wydał kilka jeszcze tomów opowiadań wyróżniających się subtelnością psychologicznego rysunku postaci, ulotnością nastroju i wdziękiem stylistycznym, ale uznaną pozycję literacką zdobył dzięki dwóm powieściom – ''Inne głosy, inne ściany'' (1948, ''Other Voices, Other Rooms''), zawierające wyraźne pierwiastki [[Autobiografia|autobiograficzne]] opowieści o dojrzewaniu uczuciowym młodego chłopca, i ''[[Harfa traw]]'' (1951, ''The Grass Harp''), której bohaterowie uciekają w dzieciństwo, chroniąc się w ten sposób przed okrucieństwem "normalnego"„normalnego” życia, i rezydują gromadnie w rozrosłym drzewie.
 
Podobne przesłania zawiera głośna powieść ''[[Śniadanie u Tiffany'ego]]'' (1958, ''Breakfast at Tiffany'sTiffany’s''), portretująca młodą dziewczynę, która nie chce stabilizacji i nawet na wizytówce umieszcza informację, że znajduje się permanentnie "w„w podróży"podróży”.
 
Natomiast ostatnia z szeroko znanych powieści Capote'aCapote’a, ''[[Z zimną krwią]]'' (1966, ''In Cold Blood''), utrzymana jest w zupełnie odmiennym tonie i napisana inną techniką; jest to swoista "powieść„powieść dokumentalna"dokumentalna”, drobiazgowo rekonstruująca szczegóły krwawej zbrodni, popełnionej przez dwóch recydywistów na czteroosobowej rodzinie farmerskiej z miasteczka [[Holcomb (Kansas)|Holcomb]], a następnie przedstawiająca równie szczegółowo przebieg procesu i zachowanie się zabójców przed wyrokiem i po nim, aż po sam dzień egzekucji.
 
Najbardziej oryginalne utwory Capote'aCapote’a z pierwszego okresu twórczości nie znalazły w zasadzie naśladowców, natomiast powieść ''Z zimną krwią'' dała na swój sposób początek fali "powieści„powieści dokumentalnych"dokumentalnych”, które ze szczególnym zapałem uprawiać zaczął [[Norman Mailer|Mailer]]. Po ogromnym międzynarodowym sukcesie ''Z zimną krwią'' w twórczości Capote'aCapote’a nastąpiło swoiste "zawirowanie"„zawirowanie”.
 
Przez wiele lat pracował nad zamierzoną na [[Marcel Proust|proustowską]] skalę powieścią ''Answered Prayers'', której nigdy nie ukończył (duży fragment ukazał się za życia autora w jednym z czasopism). Zachowane trzy rozdziały wydano w 1987, z podtytułem ''The Unfinished Novel'' (''Wysłuchane modły. Powieść nie ukończona''), w opracowaniu M. Foksa. Powieść, o wyraźnie autobiograficznym charakterze, portretująca [[Nowy Jork|nowojorskie]] środowisko artystyczne wraz z jego międzynarodowymi koneksjami, wywołała wzburzenie z powodu agresywnych i drastycznych charakterystyk wielu luminarzy amerykańskiego życia artystycznego i intelektualnego.
Linia 49:
W 2005 [[Bennett Miller]] wyreżyserował [[film]] pod tytułem ''[[Capote]]'', który przedstawia okres życia pisarza podczas pisania książki ''Z zimną krwią''. Tytułowego bohatera zagrał [[Philip Seymour Hoffman]]. Film zyskał przychylne opinie krytyków filmowych i otrzymał wiele prestiżowych nagród i nominacji.
 
W 2006 powstał film "Bez„Bez skrupułów"skrupułów” w reżyserii Douglasa McGratha , który opowiada również o okresie z życia Trumana, w którym pracował nad książką "Z„Z zimną krwią"krwią”. W rolę Capote'aCapote’a wcielił się Toby Jones. Film opowiada głównie o relacjach między Trumanem Capote'emCapote’em a oskarżonym o morderstwo, na podstawie którego powstała powieść, [[Perry Smith (morderca)|Perrym Smithem]].
 
== Twórczość ==
Linia 59:
* ''House of Flowers'' (musical, [[1954]])
* ''The Muses Are Heard'' (reportaż, [[1956]])
* ''[[Śniadanie u Tiffany'ego]]'' (''Breakfast at Tiffany'sTiffany’s'') (powieść, [[1958]])
* ''[[Z zimną krwią]]'' (''In Cold Blood'') (powieść, [[1966]])
* ''A Christmas Memory'' (pamiętniki, [[1966]])
Linia 71:
 
{{DEFAULTSORT:Capote, Truman}}
 
[[Kategoria:Amerykańscy pisarze]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1924]]
[[Kategoria:Zmarli w 1984]]
 
{{linkLink FA|eu}}