Galaktoza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Skoro niżej jest napisane, że w formie wolnej występuje w określonych miejscach, to zdanie wyżej o tym, że nie występuje w formie wolnej stoi z tym faktem w sprzeczności.
poprawa linków do przek., WP:SK, porządki, uzupełnienie, źródła/przypisy, drobne merytoryczne
Linia 2:
|nazwa = Galaktoza
|1. grafika = Galaktoza.svg
|opis 1. grafiki = [[Enancjomery|Enancjomer]] <small>D</small> galaktozy w [[Projekcja Hawortha|projekcji Hawortha]]
|rozmiar 1. grafiki = 140
|2. grafika =
|opis 2. grafiki =
|3. grafika = DL-Galactose num.svg
|opis 3. grafiki = Enancjomery <small>D</small> i <small>L</small> galaktozy w formie łańcuchowej
|nazwa systematyczna =
|inne nazwy =
Linia 72:
|pochodne ? =
|? =
|podobne związki = [[aldozy]]
|ATC = [[ATC (V04)|V04CE01]]
|EC =
Linia 98:
|commons = Category:Galactose
}}
'''Galaktoza''', C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub> – [[Związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy [[Monosacharydy|cukrów prostych]] (monosacharydów), [[Aldozy|aldoheksoza]], o wzorze sumarycznym C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub>. Wchodzi w skład [[disacharydy|dwucukru]] [[laktoza|laktozy]] (''tzw. cukru mlekowego''){{r|psc}}. Jest wiązana z [[białka|białkiem]] i [[tłuszcze]]m. U [[zwierzęta|zwierząt]] występuje w postaci składnika [[laktoza|cukru mlekowego]] oraz składnika substancji [[Mózgowie|mózgowej]].
 
== Stereochemia ==
W skład laktozy wchodzi D-galaktoza. W formie wolnej D-galaktoza występuje w niektórych organizmach roślinnych. Jej obecność stwierdzono w nasionach ''[[Hedera helix]]'' i ''[[Glycine max]]'' oraz [[drewno (botanika)|drewnie]] drzew iglastych ''[[Coniferae]]'' i korze ''[[Wiąz czerwony|Ulmus fulva]]''. W formie związanej jest elementem [[glikozydy|glikozydów]] oraz polisacharydów wchodzących w skład [[guma|gum]], [[śluz roślinny|śluzów]] i [[pektyna|pektyn]]. L-galaktoza występuje w nasionach ''[[Linum usitatissimum]]'' i [[łodyga|łodygach]] ''[[Zea mays]]''. Jest także składnikiem [[agar-agar]]u{{r|Kączkowski-1993}}.
Galaktoza występuje w postaci dwóch enancjomerów o [[Konfiguracja D i L|Konfiguracja <small>D</small> i <small>L</small>]]{{r|RobertsCaserio}}. Jak większość węglowodanów, w organizmach występuje głównie izomer szeregu <small>D</small>. Ten właśnie izomer jest składnikiem laktozy, a także [[melobioza|melobiozy]], [[rafinoza|rafinozy]] i części [[polisacharydy|polisacharydów]] wchodzących w skład [[guma|gum]]{{r|RobertsCaserio}} oraz [[śluz roślinny|śluzów]] i [[Pektyny|pektyn]]{{r|Kączkowski-1993}}. Wchodzi też w skład niektórych [[glikozydy|glikozydów]]. W formie wolnej <small>D</small>-galaktoza występuje w niektórych organizmach roślinnych. Jej obecność stwierdzono w nasionach [[Bluszcz pospolity|bluszczu]] i [[Soja warzywna|soi]] oraz [[drewno (botanika)|drewnie]] drzew i korze [[Wiąz czerwony|wiązu czerwonego]]{{r|Kączkowski-1993}}.
 
<small>L</small>-Galaktoza występuje w nasionach [[len zwyczajny|lnu]] i łodygach [[Kukurydza zwyczajna|kukurydzy]]. Jest także składnikiem [[agar-agar]]u{{r|Kączkowski-1993}}.
 
== Zobacz też ==
Linia 110 ⟶ 113:
* <ref name="Sial-US">{{Sigma-Aldrich|G0750|SIAL|MSDS=tak|data dostępu=2011-06-24|język=en}}</ref>
* <ref name=psc>{{PSChem|strony=143}}</ref>
<ref name="Kączkowski-1993">{{Cytuj książkę | autor = Kączkowski Jerzy | tytuł = Biochemia roślin| Tomtom = 2 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1993 | strony = 19 | isbn = 83-01-10285-3}}</ref>
<ref name = RobertsCaserio>{{Cytuj książkę | autor = J.D. Roberts, M.C. Caserio| tytuł= Chemia organiczna | data=1969 | wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]| miejsce=Warszawa | strony=627–630}}</ref>
}}