Michaił Kutuzow: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Linia 2:
|imię i nazwisko = Michaił Iłłarionowicz Goleniszczew-Kutuzow
|imię i nazwisko org = Михаил Илларионович Голенищев-Кутузов
|pseudonim =
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|grafika = Kutuzov by Volkov.jpg
|opis grafiki = Portret Michaiła Kutuzowa pędzla R.M. Wołkowa
Linia 10:
|stopień = Generał-feldmarszałek
|data urodzenia = 5 (16) września 1745
|miejsce urodzenia = [[Plik:Flag_of_RussiaFlag of Russia.svg|20px]] Sankt-Petersburg, Imperium Rosyjskie
|data śmierci = 16 (28) kwietnia 1813
|miejsce śmierci = [[Plik:Flag of Prussia 1892-1918.svg|20px]] Bunzlau , Śląsk , Prusy
|lata służby = 1759—1813
|siły zbrojne = [[Plik:Flag_of_RussiaFlag of Russia.svg|20px]] Imperium Rosyjskie
|jednostki =
|stanowiska = dowódca armii
|wojny i bitwy = Wojna rosyjsko-turecka 1787-1792
Linia 23:
* [[Inwazja na Rosję (1812)]],
* [[Bitwa pod Borodino]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = [[Plik:Band to Order St Andr.png|36px|Order Św. Andrzeja Powołańca]] [[Plik:Orderglory rib.png|36px|Order Św. Jerzego klasy I]] [[Plik:Orderglory rib.png|36px|Order Św. Jerzego klasy II]] [[Plik:Orderglory rib.png|36px|Order Św. Jerzego klasy III]] [[Plik:Orderglory rib.png|36px|Order Św. Jerzego klasy IV]] [[Plik:Saint vladimir (bande).png|36px|Order św. Włodzimierza I stopnia]] [[Plik:Saint vladimir (bande).png|36px|Order św. Włodzimierza II stopnia]] [[Plik:Band to Order St Alexander Nevsky.png|36px|Order Św. Aleksandra Newskiego]] [[Plik:Order of Saint Anne Ribbon.png|36px|Order Św. Anny I stopnia]] [[Plik:Order of St. Giovanni of Gerusalem-Rhodes-Malta BAR.svg|36px|Order Św. Jana Jerozolimskiego]] [[Plik:Orderglory rib.png|36px|Złota szabla "Za dzielność"]] <br />
Odznaczenia obce<br /> [[Plik:Ord.MariaTeresa-CAV.png|36px|Order Marii Teresy]] [[Plik:PRU Roter Adlerorden BAR.svg|36px|Order Czerwonego Orła]] [[Plik:Ord.Aquilanera.png|36px|Order Czarnego Orła]]
|commons =
|wikicytaty =
}}
 
[[Plik:Kutuzov1.jpg|right|thumb|Michał Iłłarionowicz Kutuzow, obraz R. M. Wołkowa]]
[[Plik:Bolesławiec - pomnik Kutuzowa.JPG|right|thumb|Obelisk w Bolesławcu - miejscu śmierci]]
[[Plik:Koetoezov kazan.jpg|thumb|200px|right|Pomnik Kutuzowa w [[Petersburg]]u (1837).]]
'''Michaił Iłłarionowicz Goleniszczew-Kutuzow''' ([[język rosyjski|ros.]] ''Михаил Илларионович Голенищев-Кутузов'', ur. [[16 września]] [[1745]] w [[Petersburg]]u, zm. [[28 kwietnia]] [[1813]] w [[Bolesławiec|Bolesławcu]]) – rosyjski dowódca, od roku [[1812]] książę smoleński, a 31 sierpnia 1812 generał feldmarszałek, [[wolnomularstwo|wolnomularz]]<ref>[[Ludwik Hass]], Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, [[1982]], s. 243.</ref>
Linia 39:
Urodził się w rodzinie generała porucznika inżynierii. W roku 1759 wstąpił do Szlacheckiej Szkoły Oficerskiej Artylerii, którą ukończył z wyróżnieniem w 1761 roku i pozostał w niej jako wykładowca matematyki. W roku 1761 chorąży i dowódca kompanii Astrachańskiego pułku piechoty. Od 1762 roku kapitan i adiutant generał gubernatora w [[Tallinn|Rewlu]]. W latach 1764-1765 dowodził pododdziałami i działał przeciwko wojskom konfederatów polskich.
 
Uczestnik wojen z [[Imperium Osmańskieosmańskie|Turcją]]. W czasie [[V wojnaWojna rosyjsko-turecka (1768-1774)|wojny 1768-1774]] na stanowiskach sztabowych - uczestnik walk koło Riaboj Mogiły, Łargi, Kaługi i innych. W lipcu 1774 roku, dowodząc batalionem w bitwie pod wsią Szumy (obecnie Kutuzowka) na południe od [[Ałuszta|Ałuszty]] został ranny i stracił prawe oko.
 
W roku 1784 mianowany na stopień generała majora i wyznaczony na dowódcę formułującego się Bugskiego Korpusu Strzeleckiego, z którym brał udział w [[VI wojnaWojna rosyjsko-turecka (1787-1792)|wojnie rosyjsko-tureckiej 1787-1792]], walcząc u boku [[Aleksandr Suworow|Aleksandra Suworowa]]. Był doradcą Suworowa. Odznaczył się m.in. pod Oczakowem w roku 1788, gdzie dowodził 6 kolumną i gdzie był powtórnie ranny, oraz podczas zdobycia twierdzy [[Izmaił]] w roku 1790, potem w bitwach pod Babadagiem i Maczinem. W czasie [[wojna polsko-rosyjska 1792|wojny polsko-rosyjskiej 1792]] dowódca korpusu. Brał udział w [[bitwaBitwa pod Dubienką (1792)|bitwie pod Dubienką]]. W latach [[1794]]-[[1795]] poseł nadzwyczajny Rosji w Konstantynopolu. Doprowadził do zawarcia przez Rosję kilku korzystnych umów politycznych i gospodarczych. W [[1794]] wyznaczony na dyrektora Lądowego Szlacheckiego Korpusu Kadetów. W latach [[1795]]-[[1799]] naczelny dowódca i inspektor wojsk rosyjskich w [[Finlandia|Finlandii]]. Wykonywał także szereg zadań dyplomatycznych m. in. rozmowy z Prusami i Szwedami.
 
W [[1798]] mianowany generałem piechoty. Później generał gubernator na Litwie ([[1799]]-[[1801]]) i w Petersburgu (1801-[[1802]]). W 1802 został zdymisjonowany. Zwolnił się ze służby i był w stanie spoczynku.
Linia 55:
22 lipca pod Ruszczukiem odniósł zwycięstwo, a w październiku okrążył i wziął do niewoli pod Swobodzą całą armię turecką - Armię Naddunajską. Za to zwycięstwo został nagrodzony 12 października 1811 tytułem hrabiego. Będąc doświadczonym dyplomatą, wynegocjował i podpisał 12 maja 1812 wygodny dla Rosji bukareszteński pakt pokojowy, za który otrzymał tytuł księcia (29 lipca).
 
Na początku wojny roku 1812 wyznaczony na dowódcę pospolitego ruszenia [[Petersburg]]a, a następnie Moskwy. Po wycofaniu wojsk rosyjskich ze [[Smoleńsk]]a, 8 sierpnia wyznaczony na naczelnego dowódcę wojsk rosyjskich. 17 sierpnia przybył na pole walki, przejął dowództwo armii rosyjskiej z rąk ówczesnego ministra wojny [[Michaił Barclay de Tolly|Barclaya de Tolly]] i podjął decyzje o wydaniu [[bitwa pod Borodino|bitwy pod Borodino]] na 26 sierpnia. Poniósł porażkę, jednak armia rosyjska nie została rozbita. Brak sił nie pozwolił na przeprowadzenie kontrnatarcia. Dążąc do ratowania reszty sił podjął decyzję o wycofaniu, kontynuując strategię Barclaya de Tolly wciągnięcia Francuzów w głąb Rosji, wyczerpania sił i przygotowania własnego przeciwuderzenia. Bez walk oddał Moskwę. Decyzja ta była wówczas krytykowana przez część generalicji<ref>A.Uffindell, s.352.</ref>.
Kutuzow wykonał wówczas manewr z drogi na Riazań na drogę do Kaługi. Zatrzymał armie w obozie w Taturino na południowy zachód od Moskwy, gdzie zmobilizował nowe siły i uzupełnił środki. 6 października pod Tarutinem odniósł zwycięstwo nad korpusem francuskim i zmusił Napoleona do przyspieszenia wycofania wojsk z Moskwy. [[Bitwa pod Małojarosławcem|Pod Małojarosławcem]] zagrodził wojskom francuskim drogę na południe, zmusił je do wycofania po zniszczonej drodze smoleńskiej. Napierając na nieprzyjaciela odniósł kilka zwycięstw, m. in. [[Bitwa pod Wiaźmą|pod Wiaźmą]] i [[Bitwa pod Krasnym|Krasnym]]. [[Bitwa nad Berezyną (1812)|Nad rzeką Berezyną]] próbował raz jeszcze bezskutecznie rozbić główne siły Napoleona<ref>A.Uffindell, s.357.</ref>.
 
Za kampanię zimową otrzymał 6 grudnia 1812 roku tytuł księcia smoleńskiego i został nagrodzony najwyższym odznaczeniem rosyjskim, [[Order św.Świętego Jerzego|orderem św. Jerzego I stopnia]]. Idąc za wycofującymi się wojskami francuskimi dotarł do Polski.
 
Na początku 1813 roku dowodził wojskami rosyjskimi w Polsce i Prusach z zadaniem ostatecznego rozgromienia wojsk Napoleona. Śmierć przerwała wykonanie tych zadań. Ciało Kutuzowa zabalsamowano i przewieziono do Petersburga, gdzie został pochowany w soborze Kazańskim.
 
Wychowany na naukach [[Piotr Aleksandrowicz Rumiancew|P. Rumiancewa]] i [[Aleksandr Suworow|A. Suworowa]], był przeciwnikiem kordonu i taktyki linearnej. Był zwolennikiem szybkiego i zaskakującego manewru. W kampanii 1812 roku pokazał, do czego prowadzi strategiczna defensywa, manewr i kontrofensywa.
 
W byłym [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] istniał [[order Kutuzowa]] I i II stopnia, wprowadzony 21 lipca 1942 roku, i III stopnia - od 8 lutego 1943.
Linia 74:
* [http://www.naszesudety.pl/index.php?p=artykulyShow&iArtykul=2509 Miasto bez serca (o perypetiach związanych z pochówkiem i upamiętnieniem marszałka w Bolesławcu)]
 
{{Commonscommonscat|Category:Mikhail Kutuzov}}
{{WikiquoteWikicytaty|z Michaiła Kutuzowa}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Linia 91:
[[Kategoria:Zmarli w 1813]]
 
{{linkLink FA|bg}}
{{linkLink FA|it}}